Isti ili novi smjer?

Nakon deset godina na čelu Evropske komisije, Žoze Manuel Barozo kaže da za sobom ostavlja ujedinjenu, otvorenu i jaču Evropu, spremniju da se suoči sa izazovima današnjice. U duhu evroentuzijazma, upravo na način na koji je i vodio politiku u prethodna dva saziva jedne od najvažnijih evropskih institucija, Barozo je u svom posljednjem obraćanju Evropskom parlamentu naglasio da je Evropska unija, uprkos vremenu konstantnih kriza, uspjela da se otvori, konsoliduje i ujedini na gotovo cijelom evropskom kontinentu oko vrijednosti kao što su mir, sloboda i pravda. Osvrnuvši se na činjenicu da se tokom njegovog mandata EU „gotovo udvostručila" po broju članica (sa 15 na 28) Barozo je poručio: „Mnogi su predviđali da Evropska unija neće moći da funkcioniše sa 25, 27 ili 28 članica, i da će biti blokirana. Realnost je da EU nije blokirana proširenjem. Realnost je da je nekada zapravo bilo mnogo teže međusobno usaglasiti neke od zemalja-osnivača EU, nego svih 28 članica." Odlazeći predsjednik EK upravo proširenje vidi kao mehanizam koji je povećao političku moć i ekonomski potencijal EU, ali i omogućio slobodan život za pola milijarde ljudi. U trenutku kada njegov nasljednik Žan-Klod Junker, koji od 1. novembra preuzima mjesto predsedavajućeg novom EK, najavljuje konsolidaciju EU bez novih članica u narednih pet godina, Barozo gotovo ponosno naglašava da su širenje Unije i njena dublja integracija bili kompatibilni procesi u posljednjih deset godina. Nastaviti Barozovim putem ili mijenjati smjer EU? Kriza, bilo ona ustavna sa početka prvog Barozovog mandata (kada su Francuska i Holandija na referendum 2005. odbile da ratifikuju Evropski ustav), finansijska koja je tokom njegovog drugog mandata na čelu Komisije iz temelja potresla EU, ali i veliki broj geopolitičkih kriza, završno sa ukrajinskom na samom kraju Barozovog predsedavanja, bila je zajednički imenitelj evropske ali i globalne stvarnosti u posljednjih deset godina. Finansijska i ekonomska kriza, kao najveća kriza u istoriji evropskog projekta, pokazala je, prema Barozovim riječima, sposobnost i otpornost EU, ne samo da se prilagodi i stabilizuje, već i da postane i ostane najjači globalni igrač na polju trgovine, borbe protiv klimatskih promjena, humanitarne i razvojne pomoći i ulaganja u kulturu i inovacije. Iako priznaje da je trenutni privredni rast u EU, i pored „stabilizacije" prilika, „manji od očekivanog", Barozo poziva svog „nasljednika i prijatelja", Junkera, da nastavi da vodi EU već zacrtanom politikom i da nastavi sa već započetim reformama. „U Evropi se problemi ne rješavaju kroz revolucije ili, još gore, kontrarevolucije, već kompromisom, reformama i evolucijom", poručio je Barozo. " I dok evropski konzervativci, koji su pobijedili i na posljednjim evropskim izborima i iz čijih redova dolaze i Barozo i Junker, pozdravljaju takvu „sigurnu i oprobanu taktiku", evropske socijaldemokrate i liberali uveliko pozivaju na „promjene u cilju spasa Evrope". Oni odlazećeg predsjednika EK podsjećaju na činjenicu da za sobom ostavlja EU sa ogromnom stopom nezaposlenosti, nikad jačim antievropskim pokretom i modelom politike štednje, što je, prema riječima kritičara politike i Baroza i vladajućih evropskih konzervativaca, „početni evropski grijeh" i izvor svih problema.