CGO: Zakonska norma vodi urušavanju državnog Univerziteta

Norma Zakona o visokom obrazovanju kojom je predviđeno da Vlada finansira studijske programe na privatnim univerzitetima, slabi autonomiju i održivost državnog Univerziteta, što direktno vodi i njegovom finansijskom urušavanju, ocijenjeno je iz Centra za građansko obrazovanje (CGO).

Koordinatorka programa u CGO, Snežana Kaluđerović, rekla je da takva norma slabi autonomiju i održivost državnog Univerziteta, čiji je Vlada osnivač.

“A direktno vodi i njegovom finansijskom urušavanju. Nije sporno da se želi obezbijediti finansijsko jačanje stabilnosti privatnih visokoškolskih ustanova, ali brine tendencija da to ide na štetu državnog Univerziteta, pa se postavlja i pitanje motiva koji stoje iza toga”, kazala je Kaluđerović agenciji MINA.

Ona je podsjetila da je CGO prošle godine u komentaru na taj Predlog zakona, “ocijenio da on pored uvođenja dobrih instituta poput plagijata, ocjene kvaliteta kroz samoevaluaciju, rangiranje fakulteta, istraživanje tržišta rada, oslobađanje od plaćanja školarine za studente sa invaliditetom ima i ključnih nedostataka”.

“Dio slabosti novog teksta Zakona o visokom obrazovanju odnosi se na već postojeću normu u važećem zakonu i politiku Vlade o finansiranju studenata na privatnim ustanovama za studijske programe od javnog interesa, gdje kriterijume za utvrđivanje studijskih programa od javnog interesa na privatnim ustanovama propisuje i donosi Vlada”, rekla je Kaluđerović.

Zakon o visokom obrazovanju usvojen je u utorak glasovima vladajuće koalicije, dok su opozicioni poslanici bili protiv zbog, kako su kazali, odliva novca iz državne kase u privatne univerzitete.

Kaluđerović je upitala kome se i zašto žurilo sa usvajanjem Zakona o visokom obrazovanju.

Ona je kazala da je CGO iznenađen brzinom usvajanja predloga Zakona o visokom obrazovanju i slanjem u Skupštinu, gdje je prošao podjednako ekspresan postupak u nadležnom Odboru za prosvjetu, nauku, kulturu i sport.

Kaluđerović je ukazala da posebno treba imati u vidu da nije ni predviđen Programom rada Vlade za ovu godinu, kao i da je rađen u vrlo netransparentnoj proceduri.

“Iako je privremeno zatvoreno pregovaračko poglavlje 26- Obrazovanje i nauka, ovakav pristup usvajanju jednog od ključniih zakonskih tekstova u ovoj oblasti može otvoriti nova pitanja. Ostaje nejasno kome se i zašto toliko žurilo da se ovaj zakonski tekst što prije usvoji, i po cijenu kršenja cjelokupnog formalno-pravnog djelokruga“, navela je Kaluđerović.

Ona je ukazala da je u vrijeme studiranja po Bolonjskom sistemu, nejasno kako će zaživjeti odredba učenja na daljinu, imajući u vidu da to zahtijeva svakodnevno prisustvo predavanjima koje u Crnoj Gori ni u direktnom obliku do sada nije bilo adekvatno primijenjeno, što je dovelo do značajnog snižavanja nivoa kvaliteta visokog obrazovanja

“Neshvatljiva je i politika Vlade kojom sa jedne strane kroz finansiranje studenata na privatnim ustanovama za studijske programe od javnog interesa finansijski pomože i jača privatne visokoškolske ustanove”, smatra Kaluđerović.

S druge strane, dodala je ona, pored opštih uslova za osnivanje i obavljanje djelatnosti visokoškolskih ustanova, zahtijeva kroz jednu rigidnu normu finansijske garancije od tih istih osnivača, gdje to može biti i sama Vlada,

“Dakle, važno je bilo da se u zakonskom dijelu o određivanju obavezne finansijske garancije nađe rješenje sa tačno određenim postotkom minimuma te garancije, a ne da se određuju puni iznose po studijskom programu, jer se na taj način ne motiviše raznolikost u osnivanju studijskih programa od prioritetne važnosti”, poručila je Kaluđerović.

Kako je kazala, odredbe o biranju u zvanje i zapošljavanje morale su jasnije biti definisane.

“Osobe sa akademskim zvanjem se zapošljavaju na osnovu ugovora o radu po Zakonu o radu, a ne po Zakonu o visokom obrazovanju. Oni se biraju u zvanje po Zakonu o visokom obrazovanju”, saopštila je Kaluđerović.

Kako je navela, nije Zakon o visokom obrazovanju lex specialis u odnosu na Zakonu o radu kada je u pitanju zapošljavanje, jer redovni i vanredni profesori, kao i saradnici, zaključivali su i zaključuju ugovor o radu, koji može biti na određeno vrijeme od dvije godine i neodređeno vrijeme.

“Zbog nejasnih odredbi i tumačenja biranja u zvanje za profesore na pet godina, Zakon o radu i institut ugovora o radu su često kršeni, a novi Zakon ne daje odgovor na ovaj problem”, kazala je Kaluđerović.

Ukazala je da je novim Zakonom je i izbrisana kategorija saradnika, naročito na fakultetima gdje nema doktorata (dramski, likovni i muzički).

“Ostaje nejasno na koju vrstu/tip ugovora sa saradnicima je zakonopisac mislio u odedbama definisanja saradnika i zašto se kategorija saradnika u nastavi nije našla među ostalim kategorijama sa akademskim zvanjem”, precizirala je Kaluđerović.

Nejasno je, smatra ona, kako su se odredbe iz Statuta Univerziteta o tome ko čini akademsko osoblje i ko su saradnici našle u Zakonu o visokom obrazovanju, ako nijesu relevantne za privatne univerzitete.

“Nije jasno ni zašto ovaj Zakon, kao opšti akt, propisuje detaljne procedure kada se one propisuju ili su već propisane statutima visokoškolskih ustanova. Na taj način se značajno ulazi u autonomiju rada visokoškolskih ustanova”, ocijenila je Kaluđerović.

Ona je napomenula da su Zakon morali ocijeniti oni kojima je namijenjen, a to su prije svega studenti i zapošljeni u visokoškolskim ustanovama, ali je morao proći sud stručnjaka, građana civilnog sektora.

“To bi svakako doprinijelo za novi tekst ima adekvatniji odgovor na prepoznate probleme, a manje nejasnoća kojima sada obiluje”, zaključila je Kaluđerović.

( Mina )