"Enormna količina kreativno-stvaralačke energije"
JU Muzeji i galerije Podgorice, početkom septembra ove godine, priredila je u Modernoj galeriji retrospektivnu izložbu istaknutog crnogorskog slikara Nikole Gvozdenovića Gvozda (Gluhi Do, 1934). Aktuelnu izložbu prati monografski katalog sa uvodnim tekstom istoričarke umjetnosti Petrice Duletić. U izložbenom prostoru galerije prezentirane su pedeset tri slike galerijskog i velikog formata, koje su ostvarene uljanom tehnikom na platnu, a djela su nastala u periodu od 2012. do 2014. Kada se u sasvim brzom pregledu anticipira veoma obimna eksplikacija, te kada se spozna činjenica da je toliko veliki broj radova nastao u relativno kratkom vremenskom periodu, naprosto mora da zadivi enormna količina kreativno-stvaralačke energije koju je autor kondenzovao u svoja najnovija likovna djela.
To potvrđuje činjenicu da je Nikola Gvozdenović, čak i u svojim izuzetno zrelim godinama, naprosto neumorni stvaralac. U tematsko-likovnoj ravni, Gvozdenović je ostao u potpunosti vezan za svoju Crmnicu, za svoju rodnu grudu, za uveliko umjetnički idealizovan Gluhi Do. Plodni pojas na sjeveroistočnim obroncima Rumije, orjentisan ka Skadarskom jezeru, zatalasan je i pokrenut, prepun pitomih dolova i krševitih visova, koja reperno krase sakralni objekti. Mjestimično se naziru zaseoci, kamene kuće, pojate, torovi, stogovi sijena, koze, ovce, goveda i osamljena ljudska stvorenja. Taj izuzetno živopisni asamblaž, postao je Gvozdenovićevo nepresušno paradigmatsko vrelo. Već decenij ama, na tom blagotvornom i izuzetno poticajnom izvorištu, on kontinuirano i veoma dosljedno gradi svoju karakterističnu i vrlo prepoznatljivu umjetnost.
Gvozdenovićeva kompoziciona rješenja su majstorski prostudirana, izuzetno izbalansirana i potpuno uravnotežena. Na njegovim brojnim raspjevanim platnima, likovni elementi su maestralno ukomponovani i harmonizirani. Iako crtež nije eksplicite u prvom planu, apsolutno je bjelodano da je Gvozdenović vrsni crtač, a na besprekornom i tačanom crtežu, logično se nadgrađuju sve ostale likovne atributivnosti. Tokom svog višedecenijskog istraživanja i upornog stvaralačkog rada, Gvozdenović je fundirao vrlo prepoznatljivu hromatiku.
On je izvrsno uskladio toplu i hladnu koloritnu skalu, a u funkciji su čitave lepeze okera, siene, umbre, terakotne, naspram vrlo razuđenih plavih, zelenih, tirkiznih i violetnih tonova. Vještim valerskim ritmovanjem, Gvozdenović majstorski gradi dubinsku prostornost, prednji plan je uvijek tamniiji i eksplicitniji, a udaljene partije su gradacijski svjetlije i kolorno ublažene. Kako bi formirao prizore zamašnijih dimenzija i širih vizura, Gvozdenović vrši diptihalno i poliptihalno spajanje više manjih formata po visini ili po širini. Takvim pristupom, on formira izuzetno interesantne cjeline, u kojima efektno simulira lažni odbljesak na vodenoj površini. U njegovim milozvučnim scenskim prizorima, glavni protagonisti su upečatljivi starci i starice sa kosjerima i naramcima drva, koze, kokoti, psi, a zatim kamene kuće, crkvice, krošnje, grmovi i čokoti.
Prilikom neposredne likovne egzekucije, Gvozdenović je maestralno razradio specifičan način nanošenja hromatskog supstrata na platno.
Suptilno o dramatičnom pejzažu
Gvozdenović tanjim četkama na polusuvu podlogu nanosi kotornu supstancu u manjim ili većim arealitetima, koji ekspandiraju i obilno se prožimaju. Oslikane površine trepere i vibrantno osciliraju, forme se pretapaju, nema čvrstog sučeljavanja, sve je izuzetno fluidno i mekano.
Naprosto zadivljuje do koje mjere se izuzetno dramatičan i vrlo surov crnogorski pejzaž može slikati tako treperavo, vazdušasto i prozirno. Međutim izuzetno senzibilan umjetnik kakav je Nikola Gvozdenović u tome je u potpunosti i uspio. Na kraju treba istaći da je i ovom aktuelnom eksplikacijom, kao i brojnim prethodnim, Gvozdenović zasigurno potvrdio visoko mjesto koje mu zaslužno pripada u crnogorskoj savremenoj umjetnosti.
( Slobodan Slovinić )