Oštro o obmani i destrukciji: Ivica Aranđus

Centar za kulturu Tivat, avgusta ove godine, priredio je u galeriji “Ljetnjikovac Buća”, samostalnu izložbu najnovijih ostvarenja našeg istaknutog umjetnika Ivice Aranđusa (Kotor, 1964). U restauriranom izložbenom prostoru starog zdanja, prezentirano je dvadeset radova galerijskog i velikog formata, ostvarenih uljem na platnu i nekoliko eksplikata realizovanih kombinovanom tehnikom na papiru, a djela su nastala u posljednjih par godina. Aranđus je likovni umjetnik koji je na akademskim studijama stekao izuzetnu artističku naobrazbu, ali se nije uputio klasičnim stazama akademizma, već se kao izrazito savremeno orjentisan stvaralac, usredsredio ka aktuelnim zbivanjima i devijantnim pojavama u okviru društveno-političkih odnosa. U istraživačkom opsegu i neposrednom fokusu njegove kreativno-likovne artikulacije usidrila su se tri divergentna atributiva, politika-religija-erotika.

Takva eksplicitna orjentacija, nedvojbeno je Aranđusa usmjerila putem angažovane umjetnosti. Aranđusov odnos prema devijantnim pojavnostima u aktuelnom društvenom životu je izuzetno kritičan i eksplicitan, on se veoma oštro odnosi prema brojnim animoznostima, destrukciji, licemjerstvu, obmanama, dvostrukim standardima, nepoštovanju zakonomjernosti, neuvažavanju normi, pravila i humanih običaja. Iako je tematska ravan definisana i egzaktna, nazivi njegovih likovnih ostvarenja su najčešće neodređeni, međutim izvjesan broj radova, autor naslovljava usmjeravajućim ili pak razjašnjavajućim sintagmama. Zasigurno treba reći da u Aranđusovoj aktuelnoj umjetnosti, priča, skaska, tekstualnost, narativnost, iskaznost, igraju izuzetno važnu ulogu. Upravo na fundiranoj mentalitetno-diskursnoj premisi on gradi svoja eksplicitna djela. U kreativno-likovnom opsegu, upravo da bi ukazao na brojne pojave devijantnosti, on se izuzetno vješto koristi čitavom lepezom kontrapunktnih atributivnosti. Zapravo, Aranđus je vješto uspostavio neku vrstu “strip-simbolike”, bjelodano je markirao pozitivnu, svijetlu stranu, to su lica i figure djece, mladih, nevinih i naivnih ličnosti. Negativna, tamna, mračna i sumorna strana, predstavljena je likovima i figurama pohotnih i izvitoperenih napasnika, najčešće sa zatamnjenim naočarima, stisnutim vilicama, prorezanim i iskrivljenim ustima. U toj sferi, karakteristične su brojne političko-klerikalne fizionomije, tamno kostimirane, uštogljene i umišljene.

Na trećoj strani, izrazitu senzualnost, čulnost, erotičnost i libido, simbolišu mlade, senzualne i umilne djevojačke figure markantnih oblika i prelijepih fizionomija. Iako je vrsno ovladao najbitnijim umjetničkim znanjima i vještinama, Aranđus posebno ne insistira na uravnoteženoj harmoničnosti svog eksplikata. Njegove kompozicione postavke su katkada disbalansirane i disproporcionalne. To ne remeti konačnu pojavnost, jer svi njegovi radovi nose sobom izvornu snagu, eruptivnost i beskrajnu energiju. Bez upjevanih i melodičnih partija Aranđus maestralno miksa i suprotstavlja linearitet i punu fleku, arabeskalni crtež i transparentni namaz, puno i prazno, glatko i rustikalno, toplo i hladno, tamno i svijetlo. Kod njega kao da nema upjevanih i melodičnih partija, sve je naprosto supstituisano drastično i kotrapunktno, sve je postavljeno kao crno-bijelo, kao dobro i zlo.

Bez obzira da li slika uljem na platnu, pravi akvarel, ili crta na papiru, Aranđus je siguran i nemilosrdan u neposrednoj likovnoj egzekuciji. Iako bi mogao biti vrsni hiperrealista, Aranđus sasvim svjesno žrtvuje perfekciju izvedbe, saopštavajućoj tematskoj sintagmi. I ovom svojom skraćenom, ali veoma efektnom eksplikacijom, Aranđus je zasigurno potvrdio svoje zavidne kreativno-likovne potencijale.

( Slobodan Slovinić )