Šuplja stijena uzalud čeka kupca: Nema novca za rudnik

Of šor kompanija Balkan Mininin Group sa Malte, iza koje navodno stoji norveški kapital još nije preuzela Rudnik olova i cinka “Šuplja stijena” u Gracu kod Pljevalja, iako su sa sadašnjim vlasnikom, poljskom državnom kompanijom ZGH Boleslav, početkom godine dogovorili kupovinu Rudnika. Prema nezvaničnim informacijama Vijesti, malteška kompanija nije uplatila ni cent od dogovorenih oko 36 miliona eura, iako je to trebalo da uradi do 15. aprila. Neizvjesno je i da li će to uraditi i u narednom periodu, a prema nezvaničnim informacijama, kompanija ne može da obezbijedi potreban novac. Poljska kompanija je u avgustu prošle godine postala stopostotni vlasnik preduzeća Gradir Montenegro, u čijem je vlasništvu “Šuplja stijena”. Rudnik su Poljaci kupili od Veselina Pejovića, kupca Kombinata aluminijuma u Podgorici. Pejović i njegov slovenački partner Franc Rejmer sa kojim se kasnije razišao kupili su Šuplju stijenu 2006. godine za 401 hiljadu eura. Poljaci su u septembru 2011. godine kupili 51 odsto preduzeća “Gradir Montenegro” od Pejovića za oko petnaest miliona eura. Norvežani su se kupoprodajnim ugovorom obavezali da u periodu od pet godina od kupovine isporučuju poljskoj kompaniji Boleslav 15 hiljada tona cinka godišnje. Do konačnog prelaska kompanije Gradira Montenegro u ruke novog vlasnika kompanije Balkan Mining Group, trebalo je da ispuni još nekoliko formalnih finansijskih uslova. Kupac je, prema ugovoru, trebalo da dostavi bankarsku garanciju da će novac biti uplaćen, ili da odobri kompaniji kupcu kredit koji će pokriti najmanje polovinu ukupne cijene. Poljska državna kompanija dobila je i koncesije za vađenje ruda olova i cinka u susjednoj Bosni. Rudnik cinka i olova Šuplja stijena nalazi se u naselju Šula, 35 kilometara sjeverozapadno od Pljevalja. U rudniku “Šuplja stijena" je 1985. godine uvedena prinudna uprava i preduzeće je prestalo sa radom 1987. godine. Ponovo je otvoren deset godina kasnije.

Još u srednjem vijeku Sasi su izvlačili srebro Rudnik Šuplja stijena je neko vrijeme poslovao u sastavu RMHK Trepča iz Kosovske Mitrovice, da bi ponovo prestao da radi 1999. godine, dok su rudari završili na Birou rada. Trenutno u Rudniku, radi oko 140 radnika. Rudnik je korišćen još za vrijeme srednjovjekovne srpske države Raške, a kasnije i u srednjovekovnoj Kraljevini Srbiji i Srpskom carstvu. U srednjem vijeku u rudniku su radili Sasi, a iz rudnika se vadilo srebro. Poslije toga je prestao da radi. Ponovna istraživanja šire okoline rudnika su počela 1929. godine, a vršili su ih njemački i engleski koncesionari. Ispitivanja su prekinuta zbog Drugog svetskog rata. Nakon rata, nastavljena su ispitivanja, a rudnik je otvoren 1953. godine. Postrojenje za flotaciju rude je izgrađeno 1954. godine u Gracu. Rezerve rude se procenjuju na 8,5 miliona tona. Radom rudnika u Pljevljima je na oko 15 ha nastalo jalovište u blizini Graca, na desnoj obali Ćehotine.

( Goran Malidžan )