Ukidanjem naknade stanovi jeftiniji do 15 odsto
Vlada traži da se naknada za komunalno opremanje ukine do 2016. godine i da već počne prilagođavanje, Opštine protiv
Predstavnici crnogorskih građevinskih kompanija tražiće da budu uključeni u predstojeće pregovore ministarstava finansija i uređenja prostora sa čelnicima opština u vezi sa namjerom Vlade da do 1. januara 2016. godine ukine naknadu za komunalno opremanje građevinskog zemljišta.
Ukidanje ove naknade značilo bi smanjenje prodajne cijene stembenih i poslovnih objekata prema procjenama i za 15 odsto, ali i povećanje poreza za nekretnine koji bi opštinama trebao da zamjeni ovaj prihod. Opštine se zasada protive ovoj namjeri jer im je i do četiri puta manji prihod od poreza na nekretnine nego od ove naknade. To se odnosi na opštine na primorju i Podgoricu čija rukovodstvo, prema informacijama “Vijesti” potežu i partijske veze kako bi Vlada odustala od ove namjere ili je odložila za nekoliko godina.
Vlada je krajem prošle godine usvojila zaključak kojim se prihvata preporuka Evropske komisije o ukidanju ove naknade od 2016. godine. Opštine su već morale početi postepeno prilagođavanja, ali je Upravni odbor Zajednica opština, kojeg čine gradonačelnici, odbio taj predlog.
Predstavnici građevinskih kompanija kažu da ova naknada mora biti ukinuta jer ona ne postoji u većini zemalja EU ili je simbolična. Na primjer, u Podgorici u zavisnosti od zone ona u konačnom iznosi od 60 eura po kvadratu na periferiji grada pa i do 200 eura u centru, dok je u Budvi od 100 do 400 eura po kvadratu.
Vlasnik Zetagradnje Blagota Radović kazao je da predstavnici građevinskih kompanija svakako moraju učestvovati u pripremi novih propisa jer je to od presudne važnosti za njih. “Opštine se tome protive ali se to mora desiti jer su to evropske norme. Sadašnje naknade naših opština značajno povećavaju troškove gradnje i u konačnom cijenu stana koju plaća kupac. Prema procjenama, kada bi naknada bila ukinuta, cijene stanova bi mogle pojeftiniti i do 15 odsto”, kazao je Radović.
Prema toj računici cijena stana od 50.000 eura bi mogla biti manja i za 7.500 eura. Prema riječima Radovića, kod plaćanje ove naknade problem je i što se plaća na početku, kada je investitor već opterećen drugim troškovima, zbog čega najčešće moraju da uzimaju kredite što im opet stvara dodatne rashode. On razumije pritivljenja opština jer im je ova naknada bila najznačajniji prihod kojim su punili budžet, ali kaže da će lokalne vlasti morati da poboljšaju naplatu poreza na imovinu, da taj novac izdvoje za finansiranje komunalne infrastrukture, ali i da smanje svoje troškove i racionalizuju administraciju.
Izvršni direktor firme Normal kompani Mile Gujić kazao je da će ukidanje ove naknade uticati na građevinarstvo i privredu, cijene na tržištu nekretnina i finansiranje lokalnih samouprava, zbog čega u izradi novih propisa koji će regulisati ovu oblast moraju učestvovati predstavnici građevinskih kompanija, pravni eksperti i stručnjaci za finansiranje lokalnih samouprava. “Podržavamo ukidanje ove naknade, ali se to mora uraditi na način da opštine imaju novca za gradnju infrastrukture i razvoj urbanih cijelina, jer to omogućava nama da gradimo nove stambene i poslovne objekte. Mogućnosti su da opštine imaju neke nove prihode ili da mi gradimo dio infrastrukture. Mi svakako u tome moramo učestvovati bilo preko Odbora za građevinarstvo Privredne komore ili nekog drugog udruženja”, kazao je Gujić.
Vlada je u analizi fiskaliteta na lokalnom nivou navela da je ova naknada velika biznis barijera i jedna od najvećih na svijetu u pojedinačnom iznosu po kvadratnom metru, ali i u odnosu ove naknade sa BDP-om po stanovniku. Naveli su da bi u Sloveniji naknada za 1.000 kvadrata iznosila 9.000 eura računajući i plaćanja ostalih priključaka, dok bi u Crnoj Gori, računajući prosjek svih opština, ona iznosila 44.000 eura, bez plaćanja priključaka.
Naknade bajproblmatičnije u Budvi, a "pumpaju" svoje troškove
Investitori sa kojima su “Vijesti” razgovarale a koji nijesu željeli da im se pominje ime, kažu da je posebno problematično ponašanje Opštine Budva kod naplate ove naknade. “Oni često mijenjaju granice zona ili cijele zone, pa se dešava da investitor kupi plac, isplanira projekat i svoje troškove, a da Skupština opštine u međuvremenu promjeni zonu pa vam time poveća cijenu naknade i do 100 eura po kvadratu. Drugi problem je što oni naknadu obračunavaju na bruto površinu objekta, za razliku od većine drugih opština, što stvarnu vrijednost naknade povećava za trećinu”, kazao je sagovornik “Vijesti”. On je naveo primjer objekta od bruto 1.000 kvadrata sa cijenom naknade od 200 eura po kvadratu. “Taj objekat u stvari ima korisnu površinu od 750 kvadrata, pa bi naknada da se po njoj obračunava iznosila 150 hiljada eura, ali oni usvoje odluku pa naplaćuju 200 hiljada. To nije isto i to nije mala razlika”, naveo je izvor “Vijesti”.
On je kazao da se iznos naknade po zakonu određuje na osnovu izračunatog troška izgradnje infrastrukture za određenu zonu i da se taj prihod može koristiti samo za njenu izgradnju. “Međutim u mnogim opštinama, a naručito u Budvi, taj novac se troši za sve i svašta pa i za plate preglomaznoj administraciji. Troškovi izgradnje infrastrukture u tom gradu poput šetališta, bulevara, uređaja za prečišćavanje otpadnih voda..., koji se finansiraju od novca kojeg su nama uzeli, su nerealno visoki. Neke od tih cijena su toliko veće od mogućih stvarnih troškova, da osnovano sumnjamo u ugradnju i korupciju. Budva može biti najbogatija Opština, a svako malo joj je račun u blokadi”, kazao je izvor “Vijesti”. On je naveo da bi, kada bi se ukinula ta naknada, Opština a i njeni funkcioneri bili u ozbiljnim problemima jer ne bi više imali tolike prihode zbog čega očekuje da njeni funkcioneri i partijski rukovodioci budu najveći zagovarači odlaganja njenog ukidanja.
Prilika za rješenje problema nelegalne gradnje
Ukidanje naknade biće prilika i za rješenje problema nelegalne gradnje jer je većini tih objekata nelegalna samo zbog toga šta vlasnici nisu platili komunalije. Mnogi od tih objekata nisu ni upisani u katastar, a ako jesu postoji navedeni teret da nisu platili komunalije. Zbog tog statusa većina njihovih “vlasnika” i ne dobija rješenja za porez na nekretnine. Prema ranijim procjenama u Podgorici ima 18 do 20 hiljada nelegalnih objekata, a u cijeloj Crnoj Gori i preko 100 hiljada. To će biti prilika opštinama da ih legalizuju i time dobiju nove obveznike poreza na nekretnine. Vlasnici nelegalnih objekata koji su gradili na opštinskom zemljištu morali bi i da ga otkupe.
Veći porez povoljniji od naknade
U Vladinom izvještaju naveden je primjer Opštine Podgorica koja je od ove naknade u 2012. godini prihodovala 10,3 miliona a od poreza na nekretnine 5,1 miliona. Predloženo je da Opština može stopu poreza na nekretnine da poveća za duplo, poboljša naplatu ovog poreza koja iznosi 70 odsto i da time nadoknadi novac koji će izgubiti ukidanjem naknade. Ukidanje naknade bi značilo da, na primjer, stan koji sada vrijedi 50 hiljada eura pojeftini za pet do sedam hiljada, zavisno od zone.
Vlasnici stana u Podgorici sada plaćaju porez na nekretnine po stopi od 0,26 odsto njegove vrijednosti jednom godišnje. Na stan od 50.000 eura to iznosi 130 eura, mada postoje popusti u zavisnosti od statusa porodice, broja članova domaćinstva... Ukoliko bi se stopa povećala za duplo, porez bi iznosio 260 eura, tako da bi vlasnik onu uštedu prilikom kupovine stana zbog ukidanja naknade vratio za oko 40 godina.
Galerija
( Goran Kapor )