Nacionalizam i transnacionalizam

Ko nad nama, kao građanima Crne Gore, ima veću vlast: Vlada u Podgorici ili vlada u Briselu, to jest tako nazvana Evropska komisija?

Ko nad nama, kao građanima Crne Gore, ima veću vlast: Parlament u Podgorici ili tako nazvani Evropski savjet?

Ko nad nama, kao građanima Crne Gore, ima veću vlast: Predsjednik Filip Vujanović ili onaj Herman van Rompi (predsjednik Evropskog savjeta) ili onaj Žan Klod Junker (odnedavno predsjednik EK)?

Kako mislimo, krajnje je vrijeme da se ova i pitanja ovakvog ranga i relevantnosti počnu postavljati u svim medijima i domicilnim političkim arenama.

U toku je nečuveno prebacivanje ovlašćenja sa nacionalnog na nadnacionalni nivo. Ono što je tu podjednako nečuveno jeste to što se to prebacivanje odvija ne samo manje-više bez ikakve rezistencije od strane nacionalnih država nad kojima se vrši ta detrakcija ovlašćenja nego tako isto i bez ikakvog značajnijeg uvida javnosti ili domicilnih populacija-naciona u to šta se, doista, zbiva, te uviđanja konkretnog ili konsekventnog značaja toga što se zbiva.

Razumije se, pošto je to važno, ovdje treba reći i naglasiti da se to uglavnom ne odnosi na države kao što je Velika Britanija i Britance ili na Island i Islanđane.

Grad-država, nacija-država, planeta-država

U poznatoj studiji „Nacije i nacionalizam od 1780“ Erik Hobsbaum počinje pišući sljedeće: „Pretpostavimo da se jednog dana, posle nuklearnog rata, neki intergalaktički istoričar prizemlji na sada mrtvu planetu, u nameri da istraži uzroke udaljene male katastrofe koju su senzori na njegovoj galaksiji zabeležili. On ili ona - uzdržavam se sada od razmišljanja o fiziologiji vanzemaljske reprodukcije - prouči zemaljske biblioteke i arhive koji su sačuvani, zato što je tehnologija razvijenog nuklearnog oružja projektovana tako da uništi ljude a ne materijalna dobra. Naš će posmatrač, posle izvesnog proučavanja, zaključiti da su poslednja dva veka ljudske istorije na planeti Zemlji neshvatljiva bez razumevanja pojma „nacija“ i rečnika izvedenog iz njega“.

Dakle, kako vidimo, renomirani istoričar smatra nacionalizam takvom jednom opasnošću koja bi, na kraju krajeva, mogla biti uzrokom i opšte anihilacije. Da li se - pogotovo danas, možemo složiti s ovim?

Uostalom, nije li isti ovaj istoričar onaj koji u istoj studiji, takođe, piše da je nacionalizam „kao vektor istorijske promjene“ u opadanju?

I baš to je ono o čemu bismo htjeli da reknemo ponešto. O tom opadanju nacionalizma.

Prvo pitanje koje se tu postavlja je sljedeće: Kako ili zašto dolazi do opadanja nacionalizma?

Odgovor do kojega smo došli i koji predlažemo je otprilike sljedeći: Opadanje nacionalizma ima veze sa usponom transnacionalizma.

Sad, pošto se o nacionalizmu uobičajeno piše kao o nečemu što je inherentno loše i što predstavlja inherentnu opasnost - naravno, tako o nacionalizmu piše i Hobsbaum - ne bismo li onda mogli tu signaturu: opasnost! nekako logično prenijeti na transnacionalizam?

Ako hoćemo da vidimo kako tu stoje stvari, logično je da prvo razjasnimo i objasnimo šta li bi to bio transnacionalizam.

U tom objašnjavanju i razjašnjavanju, pokušaćemo da budemo što jednostavniji. Recimo, možemo najprije po-kazati sljedeće: Ako je organizacija koju nazivamo država povezana sa nacionalizmom, onda je organizacija koju nazivamo „Liga naroda“ povezana sa transnacionalizmom.

Ili ako su nacije povezane sa nacionalizmom, onda su, recimo, Ujedinjene nacije (UN) povezane sa transnacionalizmom.

Uopšteno govoreći, transnacionalizam ili makar nešto od transnacionalizma se nalazi i pronalazi svugdje tamo gdje se događa neko bilo kakvo udruživanje država. Pa pošto je udruživanje država danas jedan od glavnih globalnih trendova - uzmimo kao primjer NAFTA ili EU - iz toga se može zaključiti da je transnacionalizam (i transnacionalizacija) jedan od glavnih globalnih trendova.

Štaviše, odmah se uviđa da je transnacionalizam as a matter of fact lako prepoznati ili kandidovati i kao glavni globalni trend... iz prostog razloga što je danas čitav svijet obuhvaćen ili pogođen onim što se nazivlje globalizacija. A šta bi drugo bila the driving force globalizacije ako ne transnacionalizam?

Dalje, ukoliko je cilj globalizacije izgrađivanje i uspostavljanje jedne globalne države - kao što to postaje sve jasnije i jasnije - onda možemo u-kazati još i to da je cilj transnacionalizma izgradnja jedne, nadnacionalne države.

Ovo je značajno i zanimljivo u-vidjeti.

Nacionalizam je u nekoj inherentnoj vezi sa državom ili sa nastankom države, dok je transnacionalizam u nekoj inherentnoj vezi sa globalnom državom ili sa nastajanjem iste.

Iz ovoga rečenog se odmah može u-vidjeti i to da je transnacionalizam direktno i živo zainteresovan za sljabljenje pa i nestajanje nacionalne države - dakle, moderne države uopšte - budući da se taj transnacionalni cilj izgradnje naddržavne države, po prirodi stvari, nikako ne može da ostvari bez prethodne dekonstrukcije ili destrukcije još uvijek postojećih država širom svijeta.

Kao što su, svojevremeno, tokom nation building procesa tokom XVIII ili XIX vijeka i kasnije, graditelji nacija i nacionalisti bili direktno i živo zainteresovani za ukidanje entiteta kao što su grad-država, tako su, savremeno, transnacionalisti „svih boja“ usmjereni i angažovani na ukidanje entiteta koji se naziva nacija-država.

Jer, opet kažemo, kako bi se mogla izgraditi država-planeta ukoliko se, najprije, ne razgradi država-nacija? A to je principalni cilj transnacionalizma - odnosno „globalizacije“ - ta izgradnja te države rasprostrte širom Šara.

S tim u vezi zanimljivo je i značajno da se napomene i opomene da se neki od najuticajnijih transnacionalista danas zapravo nalaze na vodećim funkcijama baš u tim transnacionalnoj razgradnji - koja razgradnja uključuje i (pre)uzimanje nadležnosti ili (o)vlasti - izloženim državama.

Ovo je važna tvrdnja i tema i htjeli smo da navedemo primjer. Recimo, jedan primjer transnacionaliste koji se nalazi na rukovodećoj poziciji u nekoj (još uvijek postojećoj) državi bila bi i Angela Merkel.

Šta to konkretnije znači?

Recimo, Merkelova je aktivan član jedne transnacionalne i transnacionalističke organizacije koja se naziva „Bilderberg grupa“.

„Bilderberg“ je transnacionalna i transnacionalistička organizacija čiji je glavni cilj uspostava, kako se to zna da veli, „Global Governance“, što je tek, da tako kažemo, šifrovani naziv ili eufemizam za ovo o čemu govorimo i govorasmo, za - globalnu državu.

(Kraj u narednom broju)

( Bojan Jovanović )