PUP ili PGK Ulcinja

Opšte je uvjerenje da su regulacioni planovi-prostorni, generalni, detaljni, studije lokacije i dr. po važnosti ravni sa ustavima država ili statutima opština jer oni određuju pravce razvoja dotične regije sa ekonomskog, infrastrukturnog, socijalnog, ekološkog, demografskog i drugog aspekta.

Planovi ovisno od toga da li su bazirani na specifičnostima područja, potreba lokalne populacije, zaštiti prirode, mogu biti lokomotiva ili kočnica razvoja i ispunjavati međunarodne standarde i konvencije.

Za nas Ulcinjane je veoma važan PUP Opštine koji je u fazi nacrta, a dva puta je bio na javnoj raspravi i izazvao mnogo polemika, suprotstavljenih mišljenja i kritika na nastojanja da se neki vrijedni lokalni resursi trajno “betoniraju” i unište.

I pored izuzetnog truda i stručnosti za izradu PUP-a od strane nadležnih ministarstva i obrađivača, postoje mnoge nelogičnosti koje se manifestuju u nastojanjima da se nametnu rješenja suprotno interesima građana Ulcinja, potrebama prirode i stavovima struke i nauke, kao i ustavnog opredjeljenja Crne Gore kao ekološke države.

Stiče se utisak da se želi udovoljiti potrebama potencijalnih investitora čija je maksima što veći i brži profit, a ne uravnoteženi razvoj Ulcinja na postulatima održivosti. Stoga se nameće pitanje da li našu sudbinu i budućnost određuje PUP - Prostorno urbanistički plan Ulcinja ili PGK - profitno graditeljski klan.

Ulcinjani su najviše zabrinuti za sudbinu vrijednih lokaliteta Šasko jezero sa okolinom, prostor Solane i kanal Port Milena. Solana kao nacionalno blago ne može da bude predmet prodaje, već mjesto za obavljanje djelatnosti kroz promociju Zelene ekonomije (proizvodnja soli, marikultura, zdravstveni turizam, eko turizam i dr).

Port Milena, posestrima Solane, kraljičina luka (kraljica Milena Petrović) simbol prisutva Crne Gore na prostoru Ulcinja i skladnog suživota, klimatski geografski fenomen, pejsažno-ambijentalno-ekološki raritet, turistički, ribolovni, sportsko-rekreativni potencijal, duhovni i etnički identitet, tradicija, istorija, kultura, graditeljsko nasljeđe - riječju, unikatna vrijednost.

Okićena jedninstvenim spravama za ulov ribe “kalimere” i najveće prirodno mrijestilište ribe na Mediteranu za čiju valorizaciju svojevremo su bili zainteresovani, Italijani, Hrvati i domaće stručne institucije. Neki strani diplomati upoređivali su je sa kanalom Grande u Veneciji, idealna je za razvoj tog vida turizma, plovidbom gondola između kalimera i ulovom i pripremom ribe na licu mjesta nudi specifičan vid turističke ponude i može postati turistički brend Ulcinja i Crne Gore.

Ipak, prijeti joj opasnost od betoniranja tj. izgradnja marine, što bi bilo svojevrstan biocid nad prirodom i razvoju Ulcinja. Region Šaskog jezera, Briske Gore, Anamalsko - Vladimirsko Polje, idealna su destinacija za razvoj organske poljoprivrede počev od povrća, stočarstva (kozarstvo), ljekobilje, vinogradarstvo-vinarstvo, vino prepoznato i u kabinetima bivših crnogorskih političara i Josipa Broza Tita.

PUP-om je predviđeno izgradnja mega turističkog naselja - kondo hoteli za tržište na lokalitetu Briska Gora kao i izgradnja golf terena. Pri tome se zanemaruju loša iskustva iz Hrvatske o negativnom uticaju golf terena na životnu sredinu zbog korišćenja ogromnih količina vode i hemikalija (kao grad od 10.000 stanovnika) kao i preporuke Evropske golf asocijacije da se golf tereni ne grade na prirodno osjetljivim područjima kao što je gore navedeni lokalitet.

Štetne otpadne vode mega turističkog naselja i golf terena kroz porozni krečnjački teren direktno će dospjeti u Šasko jezero koje je po biodiverzitetskim karakteristikama minijatura Skadarskog jezera, za sada netaknuto -”djevičansko” jezero, istinaše zapušteno, svačije a ničije.

Šasko jezero sa instaliranim pumpama i sistemom, doduše zapuštenim za navodnjavanje, prije 30-ak godina je bio osnova razvoja poljoprivrede na području Vladimira i u tadašnjoj poljoprivrednoj zadruzi hljeb je zarađivalo preko 150 porodica (stočarstvo, ribarstvo, povrtarstvo, kooperacija, ljekobilje, ugostiteljstvo, trgovina) danas je to zapušteno, lokalno stanovništvo se iseljava, a ovaj veliki poljoprivredni potencijal, ne samo za Ulcinj već i za Crnu Goru, i dalje ostaje najnerazvijeniji dio opštine Ulcinj.

Napomenimo i to da Ulcinj po prirodnim turističkim potencijalima najbogatija u Crnoj Gori ali po stepenu razvijenosti na nivou od 20-25% Budve, a 50-60% u odnosu na ostale primorske opštine Crne Gore i sa negativnom stopom rasta stanovništva predstavlja svojevrsni paradoks. Ulcinjani zajedno sa Cetinjanima i Rožajcima prema procentu opredeljenih glasača za nezavisnu Crnu Goru na referendumu 21 maja 2006 godine dokazali su da su najcrnogorski opredjeljeni građani.

Ulcinjani su dokazali lojalnost državi Crnoj Gori, marljivost, privrženost suživota i zaslužuju daleko veći respekt i poštovanje od strane državnih organa Crne Gore, pogotovo u očuvanju prirodnih vrijednosti i načinu izlaska iz velike ekonomske, socijalne i ambijentalne krize koju nameću strani -”strateški” investitori.

S obzirom da se u toku izrada Strateškog plana razvoja Opštine Ulcinj, mišljenja smo da prostorni plan PUP Ulcinj treba da uvažava opredjeljenja iz ovog plana koji će iznaći najbolji način očuvanja i valorizacije prirodnih potencijala opštine Ulcinj.

( Dželal Hodžić )