Vlada krpi rupe u budžetima opština sa 10 miliona eura
Nacrtom zakona o lokalnoj samoupravi predviđeno da opštine sa sjevera dobiju polovinu prihoda od poreza na dohodak fizičkih lica koji se slije u državnu kasu, a naplaćen je u toj opštini
Državni budžet ostaće uskraćen na godišnjem nivou za oko 10 miliona eura zato što je Vlada odlučila da dio svojih prihoda ustupi opštinama da bi poboljšala njihovu finansijsku situaciju. Taj novac biće usmjeren opštinama sa sjevera države tako što će im država ustupiti polovnu novca od poreza na dohodak fizičkih lica koji se slije u državnu kasu, a naplaćen je u toj opštini. Za sjeverne opštine koje imaju manje od 3.000 stanovnika predviđeno je da dobiju 70 odsto ostvarenog poreza na dohodak fizičkih lica na njihovoj teritoriji.
Ove novine sadržane su u Nacrtu zakona o finansiranju lokalne samouprave koji je Ministarstvo finansija juče stavilo na jednomjesečnu javnu raspravu. Planirano je da zakon počne da se primjenjuje od 1. januara naredne godine.
Prema važećem zakonu, opštine su do sada imale pravo na 12 odsto prihoda po osnovu poreza na dohodak fizičkih lica koji se ubirao na njihovoj teritoriji.
Država, prema nacrtu zakona, namjerava i da opštinama na primorju uskrati novac koji im se u kasu slivao po osnovu naknade za korišćenje morskog dobra i da ga u cjelosti u potpunosti usmjeri u budžet Javnog preduzeća za upravljanje morskim dobrom. Prema računici Ministarstva finansija, to je prihod od oko 3,5 miliona eura na godišnjem nivou.
“Jedan od značajnih segmenata sistemskih reformi je reforma lokalnih javnih finansija, a čiji je cilj uspostavljanje održivog sistema finansiranja lokalne samouprave na dugi rok. Imajući u vidu finansijske probleme opština, Ministarstvo finansija je predložilo da se izmijene zakonska rješenja koja regulišu sistem finansiranja opština vodeći računa o stabilnosti izvora finansiranja i optimalnosti rashoda opština koji treba da budu primjereni funkcijama koje imaju lokalne samouprave”, piše u obrazloženju nacrta zakona.
Većina opština posljednjih godina su u teškoj materijalnoj situaciji, a nekim od njih su i računi bili blokirani. Vlada je još 2015. odlučila da zbog teške finansijske situacije dozvoli opštinama, njihovim javnim preduzećima i ustanovama da reprogramiraju obaveze prema državi. Ugovori o reprogramu su potpisani sa opštinama Bijelo Polje, Berane, Danilovgrad, Pljevlja, Rožaje, Plav, Budva, Bar, Nikšić, Žabljak, Kolašin, Mojkovac, Ulcinj, Šavnik i Cetinje.
Vlada je za 12 opština dozvolila reprogram duga na 20 godina (Berane, Bijelo Polje, Danilovgrad, Kolašin, Mojkovac, Nikšić, Plav, Pljevlja, Rožaje, Šavnik i Cetinje) od ukupno 74,44 miliona eura, a za dvije opštine (Bar i Budva) da reprogramiraju ukupno 14,62 miliona na pet godina. Najveći dug za reprogram je imala Opština Nikšić 17,7 miliona, zatim Pljevlja 10,82 miliona, Berane 9,4 miliona, Bijelo Polje 8,7 miliona. Danilovgrad 3,9 miliona, Cetinje 8,35 miliona, Budva 8,3 miliona, Plav 3,1 milion, Bar 6,32 miliona, Ulcinj 5,9 miliona, Kolašin 2,7 miliona, Rožaje 1,3 miliona, Mojkovac 940 hiljada i Šavnik 594,13 hiljada.
Dva miliona eura je planirano da se u prvoj godini primjene zakona iz državnog budžeta izdvoji za formiranje rivolving fonda
Poreska uprava (PU) je više puta isticala da opštine uredno ne izmiruju obaveze iz reprograma, zbog čega su i održani pojedinačni sastanci direktora PU Miomira M.Mugoše sa predsjednicima opština, njihovim saradnicima i direktorima javnih preduzeća. Mnoge od njih su i povećale broj zaposlenih u administraciji.
Promijenjeni su i kriterijumi za raspodjelu novca iz Egalizacionog fonda. Nacrtom zakona se predviđa da opština, čiji je stepen razvijenosti ispod 100 odsto prosječne vrijednosti indeksa razvijenosti u Crnoj Gori utvrđen posebnim propisom, ima pravo na korišćenje novca fonda za godinu za koju se vrši raspodjela. To rješpenje, kako je objašnjeno, predlaže se u cilju što pravičnijeg utvrđivanja prava na korišćenje sredstava, odnosno, dodjele novca opštinama koje su manje razvijene.
Rivolving fond osnivaju naredne godine
Novina u zakonu je i da se predviđa uspostavljanje fonda koji će funkcionisati po rivolving modelu i čija je svrha stvaranje mogućnosti da se opštinama u vidu pozajmice dodijeli novac za predfinansiranje projekata koji se finansiraju iz donatorskih sredstava.
Opštine su više godina unazad ukazivale na ovaj problem i tražile pomoć države u kofinansiranju projekata koji se finansiraju iz evropskih fondova.
Prema nacrtu zakona novac za taj fond u prvoj godini od osnivanja obezbijedio bi se u državnom budžetu i izdvajao bi se na posebni račun. Pravo na povlačenje imala bi opština odnosno javno preduzeće, ustanova ili drugo pravno lice čiji je osnivač opština koji su potpisali ugovor o realizaciji projekta sa donatorom ili vodećim partnerom na projektu.
Opština bi vršila povraćaj novca u taj fond nakon refundacije od strane donatora najkasnije u roku od godinu dana od dana povlačenja novca iz rivolving fonda
( Marija Mirjačić )