Fenomen Vir

Prije samo nekoliko dana najveća estavela u Evropi Gornjepoljski vir, proglašena je spomenikom prirode i to jednoglasnom odlukom odbornika SO Nikšić.

Iako nije česta pojava da se Nikšićani u lokalnom parlamentu slože, nakon 10 godina trajanja naučne studije o Viru, ovaj fenomen je to zaista zaslužio.

Međutim, priča o Viru ne počinje niti se završava proglašenjem spomenika prirode.

Fenomen Vira počeo je zapravo u noći između 7. i 8. avgusta 2006. godine katastrofalnom eksplozijom oko 80 tona mina i granata u skladištima "Boostera“.

Tom prilikom je porijeđeno više od 80 ljudi, a više od 1.500 kuća i drugih objekata potpuno uništeno ili oštećeno. Na svu sreću, niko nije smrtno stradao.

Međutim, ovo je definitivno događaj koji će biti duboko urezan u svijesti mnogih Nikšićana, kako onih koji su preživjeli ovu katastrofu, tako i onih koji su se od iste izgubili i ono što su imali ili se obogatili.

Nevjerovatno, ali bilo je i takvih. Malo je slučajeva u novijoj istoriji koji su za sobom donijeli toliko malverzacija i obmana kao slučaj Vira. Eksplozija se desila. Tačno. Može da se desi svakom i bilo gdje.

Međutim, ono što se nakon toga dešavalo, zaista može samo kod nas da se desi. Opština Nikšić pod vođstvom Nebojše Radojičića je u prvom mahu pomoći ljudima koji su bili ugroženi utrošila oko 6 miliona eura iz raznih izvora.

Međutim, ta potrošnja nije bila kompletna. Procjene nijesu obavljene kako treba, pa je nakon toga pokrenuto preko 500 sudskih postupaka u kojima se traži pomoć putem suda za isto ono što je već naplaćeno.

Još uvijek traju postupci, država će da bude oštećena još za oko 7 miliona eura samo po pitanju materijlne štete koja je već naplaćena. Sad Opština potražuje od države sredstva koja je dala u prvom mahu, a resorno ministarstvo će to sukcesivno uplaćivati, što za lokalni budžet ne znači skoro ništa.

Ukratko, lako je izvesti zaključak da je Vir značajno doprinio visini duga opštine od preko 40 miliona eura (ili 50, još se pouzdano ne zna). Lijepo je vidjeti izgrađeno Gornje Polje, nove kuće, farme, ali je žalosno vidjeti pojedine objekte koji još nijesu sanirani ni nakon 8 godina.

Vjerovali ili ne, postoje još pojedinci koji rasprodaju materijal koji su uzeli na račun štete, a nijesu ga utrošili. I sve navedeno nije kraj fenomena zvanog Vir. Ni nakon osam godina ovaj slučaj je dobro čuvana tajna zna se samo da je do eksplozije došlo usljed požara, ali niko ne zna šta je požar prouzrokovalo.

Zaključak je bio da je bilo riječi i o udaru groma, iako oko 70.000 Nikšićana zna da je noć bila vrela i vedra. Država i Booster je trebalo zajedno da plate štetu, međutim, Opština Nikšić je izvukla deblji kraj.

Od 02. 12. 2010. godine, kada je građansko odeljenje Vrhovnog suda Crne Gore zauzelo pravni stav da Opština Nikšić nije odgovorna za štetu koja se dogodila dana 08. 06. 2006. godine, u skladištu eksplozivnih materija u mjestu Vir, tužioci su povukli tužbe u odnosu na opštinu ali je ostalo još 30 predmeta koji su bili u prekidu, gdje i dalje Opština učestvuje u postupku.

Dug države prema opštini Nikšić teoretski je između 6 i 13 miliona. Pitanje je da li će i kada država vratiti dug opštini Nikšić, ili će i poslije 8 godina držati ovaj težak kamen o vratu građanima Nikšića. Na kraju, dug je ostao, eksplozija je prošla, sada je zaštićena samo estevela po kojoj Vir nosi ime.

Nebojša Radojičić je nakon Vira vladao Nikšićem sedam godina. Danas on i njegovi tadašnji saradnici uživaju vodeće funkcije, a Vir?! Važno je, valjda, da je proglašen spomenikom prirode. Samo da nam se opet ništa slično ne ponovi!

( Radoje Karadžić )