Ekspert moskovskog univerziteta: Podjela teritorija i stanovništva kao put do mira
Pozivajući se na svoje ranije istraživanje autor navodi da razdvajanje teritorija i etničkih grupa znatno povećava šanse za mir, u poređenju s podjelama koje se odnose samo na teritorije i dodaje da je to "neugodan rezultat za većinu onih koji su privrženi konceptu multietničke države jer sugeriše da je bar kada je o entičkim ratovima riječ, jedan od najboljih načina da se postigne mir u početku može biti razdvajanje"
Razgraničenje Kosova i Srbije po kojem bi se sjeverni dio Kosova sa srpskom većinom pripojio Srbiji predstavljalo bi prihvatanje podjele koja već postoji, a ako bi zauzvrat Beograd priznao Kosovo šanse za dugoročni mir bile bi mnogo veće, ocijenio je politikolog Karter Džonson sa Nacionalnog istraživačkog univerziteta u Moskvi u analizi koju je objavio današnji Vašington post.
U tekstu "Kosovo i Srbija ponovo iscrtavaju granice - može li ih to odvratiti od rata" autor piše da plan o razgraničenju Kosova i Srbije možda izaziva brojne raspave, ali da ne znači da otvara vrata za dalje promjene bilo gdje drugo, dodajući da su ulozi takvog plana visoki jer bi izlazak iz ćorsokaka vjerovatno otvorio put da Kosovo dobije stolicu u UN i povećao šanse za priključenje Kosova i Srbije EU, a moguće i NATO.
Pozivajući se na svoje ranije istraživanje autor navodi da razdvajanje teritorija i etničkih grupa znatno povećava šanse za mir, u poređenju s podjelama koje se odnose samo na teritorije i dodaje da je to "neugodan rezultat za većinu onih koji su privrženi konceptu multietničke države jer sugeriše da je bar kada je o entičkim ratovima riječ, jedan od najboljih načina da se postigne mir u početku može biti razdvajanje".
Analizarajući slučaj Kosova Džonson navodi da je poslije odvajanja Kosova od Srbije (tadašnje Jugoslavije) značajni djelovi manjina ostali s obje strane granice i da je upravo u djelovima gdje su ostale manjine obnovljeno etničko nasilje - u Preševskoj dolini u Srbiji 2000-2001 i u Kosovskoj Mitrovici 2004.
Navodeći da je obnovljeni talas nasilja izazvao na desetine žrtava i na desetine hiljada raseljnih, autor dodaje da bi poslijetratno nasilje bilo mnogo manje da je 1999. razdvajanje Kosova i Srbije pažjivije slijedilo demografske linije umesto što su slijepo slijeđene granice uspostavljenje 1947.
Autor ocjenjuje da bi prepuštanje Preševske doline pod kontrolu Kosova sada dovelo do destabilizacije jer "iako je u Preševskoj dolini većinsko albansko stanovništvo, Srbija čvrsto kontroliše tu teritoriju od Končuljskog sporazuma 2001 i stanovnici se vjerovatno neće buniti u budućnosti bez značajne podrrške s Kosova, što je malo vjerovatan ishod imajući u vidu da su spoljnopolitički ciljevi Kosova integracija u EU i NATO".
S druge strane, dodaje Džonson, Sjeverna Kosovska Mitrovica od rijeke Ibar do granice sa Srbijom je drugačija priča jer je ta teritorija gotovo isključivo naseljena srpskim stanovništvom i od 1999. je praktično nezavisna od Kosova što je de fakto podjela.
Reintegracija tog područja u Kosovo danas bi mogla biti sprovedena samo silom a to bi vjerovatno dovelo do masovnog nasilja ako bi kosovska vlast pokušala da kontroliše ili protjera kvazi-državne srpske bezbjednosne snage, navodi Džonson i dodaje da bi Srbija gotovo sigurno podržala tu enklavu u takvom sukobu, bilo otvoreno ili neformalno - vjerovatno po scenariju sličnom onom po kojem Rusija danas podržava Istok Ukrajine.
Autor zaključuje da je jedan od načina da se održi mir da Kosovo prepusti formalnu kontrolu nad tim regionom Srbiji, prihvatajući podjelu do koje je već došlo u svemu osim u imenu. Ako bi to moglo da se završi u zamjenu za priznavanje Kosova od strane Beograda šanse za dugoročni mir bile bi još veće, navodi Karter Džonson u tekstu za današnji Vašington post.
( Beta )