Teorija crnogorskog fizičara bi mogla da promijeni svijet fizike

Popularni Discovery Channel je u sinoć, na svom Science kanalu prikazao emisiju posvećenu crnogorskom fizičaru Draganu Hajdukoviću. U okviru emisije "Through the Wormhole" i serijala koji se bavi temom gravitacije predstavljena je Hajdukovićeva teorija o bipolarnosti gravitacije koja naučnoj javnosti u svijetu postaje sve zanimljivija nakon što su nedavni eksperimenti u CERN-u praktično srušili supersimetrične teorije.

Uoči emitovanja emisije čiji je narator popularni glumac Morgan Frimen i koja nije značajna samo za popularizaciju Hajdukovićeve teorije već i za promociju Crne Gore, CDM je razgovarao sa autorom čija saznanja mogu donijeti revoluciju u svijetu fizike.

"To je epizoda u okviru serije Through the Wormhole, koja je najpopularnija naučna TV serija u SAD. Biće prikazana danas, 2. jula, i reprizirana nekoliko puta. Ono što mi je posebno drago je da se ne prikazuje samo moj rad, prikazano je Cetinje i snimljeno je crnogorsko oro ispred Dvorca Kralja Nikole, čak su narodni igrači iskorišćeni za neke animacije u emisiji. Oni su iskorišćeni kako bi se objasnile čestice i antičestice, odnosno materija i antimaterija. Urađene su neke zanimljive animacije, mada današnje TV serije su više orjentisane na privlačenju pažnje publike nego stvarnom predstavljanju nauke, tako da će možda dio o Cetinju biti bolji nego dio o mom naučnom radu“, kazao je u šaljivom tonu Hajduković.

No, o Hajdukovićevom radu se ovih dana dosta može pročitati i u stručnim naučnim časopisima, kakvi su Physics World i Nature Physics. Renomirani naučnici tvrde, da bi ukoliko se dokaže kao tačna, Hajdukovićeva teorija mogla da donese dramatične promjene u svijetu fizike. Nakon što su krajem prošle godine detaljne analize rezultata LHC eksperimenata u CERN-u praktično srušile supersimetrične teorije, Hajdukovićeva teorija postala je najperspektivniji kandidat za objašnjenje djelovanja gravitacije.

Teorijska fizika u najvećoj krizi od svog nastanka

Hajduković naglašava da je teorijska fizika trenutno u najvećoj krizi od svog postanka i izdvaja četiri ključna pitanja na koja standardni model fizike čestica i polja i Ajnštajnova teorija nisu dali odgovor.

Kao prvi fenomen izdvaja ubrzano širenje kosmosa uprkos djelovanju gravitacionog polja, što nauka za sada objašnjava tamnom materijom i tamnom energijom. Isti taj apstraktni pojam naučnici koriste i kada pokušavaju da objasne zašto je gravitaciono polje u galaksijama i klasterima galaksija višestruko jače od toga što se predviđa na osnovu teorije gravitacije. Treći veliki problem, u svim poznatim fizičkim procesima pri pretvaranje energije u materiju, kaže Hajduković, je to što je kosmos potpuno asimetričan gdje dominira materija nad antimaterijom, pa se postavlja problem kako je ta simetrija narušena. Četvrta dilema, navodi on, je pitanje kosmičke inflacije koja podrazumijeva brzo širenje-milijardu puta brže od širenja svjetlosti i pitanje šta bi moglo da izazove ubrzano širenje kosmosa.

On je tako u svojoj teoriji pokušao da izbjegne pojmove kakvi su tamna materija i tamna energija i oslonio se na pojam kvantnog vakuma koji predstavlja realno stanje materije podjednako kao i tečno, čvrsto i gasovito. U svoju teoriju uveo je i pojam virtuelnog gravitacionog dipola

"Naše postojeće fizičko znanje, standardni model i Teorija relativnosti ne daju odgovor ni na jedno od ovih pitanja. Da zlo bude veće takozvane supersimetrične teorije koje su zadnjih 30 godina dominirale do te mjere da su ugušile svako alternativno razmišljanje, eksperimenti u CERN-u prošle godine, su pokazali da te supersimetrične teorije nisu tačne, da su predviđanja supersimetričnih teorija pogrešna i to je najveće i najskuplje lutanje u istoriji fizike, gdje je čitava armija od 3.000 ljudi 30 godina bila na pogrešnom putu. Donekle je to sreća za moju teoriju jer mi je 2006. kada sam se vratio teorijskoj fizici intuicija govorila da su supersimetričneteorije pogrešne", navodi Hajduković.

On je tako u svojoj teoriji pokušao da izbjegne pojmove kakvi su tamna materija i tamna energija i oslonio se na pojam kvantnog vakuma koji predstavlja realno stanje materije podjednako kao i tečno, čvrsto i gasovito. U svoju teoriju uveo je i pojam virtuelnog gravitacionog dipola.

"Kao što se magnetni dipoli orijentišu u magnetnom polju tako se virtuelni gravitacioni dipoli kvantnog vakuma orjentišu u gravitacionom polju koje proizvode zvijezde, planete i vidljiva poznata materija. Zanimljivo je da orijentacija ogromnog broja mini virtuelnih dipola uspijeva da proizvede iste efekte koje proizvodi hipotetička tamna materija, odnisno energija. Ogromna prednost je što za razliku od tamne materije i energije kvantni vakum realno postoji što je potvrđeno u svim eksperimentima“, objašnjava Hajduković.

Hajdukovićeva teorija privukla je italijanske astronome Alberta Vekjata i Marija Gaija koji su riješili da teoriju crnogorskog fizičara i testiraju. Idelano mjesto za provjeru teorije jeste sistem u kom su Njutnovi i Ajnštajnovi gravitacioni elementi mali, a efekat koji proizvodi kvantni vakum dosta veliki, a takva je mini planeta UX 25 kaže Hajduković.

"Pronašao sam sistem UX25, to je mini planeta koja ima 10. 000 puta manju masu od Zemlje i oko koje kruži mali satelit koji ima samo 190 kilometara u dijametru. U tom sistemu gravitacioni efekti kvantnog vakuma dominiraju klasične efekte kvantnog vakuma. Moja sreća je da su astronomi poslije šest mjeseci analiza, utvrdili da taj efekat ukoliko postoji mogu da izmjere u periodu od tri do četiri godine. To znači mi bismo već 2018. godine mogli znati da li je ova teorija tačna ili ne“, najavljuje Hajduković koji naglašava da ti eksperimenti mogu da dovedu i do velike naučne revolucije.

"Američka astronomka Linda Morabito, rekla mi je: gospodine Hajdukoviću, ako je vaša teorija 50 posto tačna, onda je u pitanju naučna revolucija, ako je 20 samo posto tačna to je Nobelova nagrada, ako je samo 10 posto tačna pokrenuli ste nov način razmišljanja u fizici! Ja sam tada dodao, ako je nula posto tačna, naćiću se u društvu supersimetričara koji 30 godina fiziku guraju u pogrešnom pravcu“, kazao je šaljivo Hajduković.

Ako astronomi vide da se sateliti kreću shodno Hajdukovićevoj teoriji, onda bi to bio dokaz da kvantni vakum proizvodi i makroskopske gravitacione efekte i to bi bio prvi put u istoriji da se vide gravitacioni efekti kvantnog vakuma.

"Američka astronomka Linda Morabito, rekla mi je: gospodine Hajdukoviću, ako je vaša teorija 50 posto tačna, onda je u pitanju naučna revolucija, ako je 20 samo posto tačna to je Nobelova nagrada, ako je samo 10 posto tačna pokrenuli ste nov način razmišljanja u fizici!

Mario Gai koji će i praktično provjeriti teoriju crnogorskog naučnika kazao za časopis Physics World da bi dokaz Hajdukovićeve teorije rezultirao dramatičnom promjenom za fizičare.

"Većina naučnika danas misli da je kvantna fizika uglavnom ograničena na mikrokosmos. U ovom slučaju mikroskopsko ponašanje praznog prostora rezultira u kumulativnom dubinski efekat u kosmičkim razmjerama“, kazao je priznati italijanski astronom.

Astronomska opservatorija uskoro na Cetinju?

Dok čeka rezultate ovog velikog eksperimenta, Hajduković će svoje aktivnosti usmjeriti na razvoj Instituta za fiziku, astrofiziku i kosmologiju na Cetinju. Institut bi, kaže Hajduković, mladim naučnicima omogućio da učestvuju u astronomskim istraživanjima koji bi im pomogli da izrastu u velike naučnike. Uz Institut koji čeka na izdavanje licence bila bi izgrađena i astronomska opservatorija.

"To je Institut za fiziku, astrofiziku i kosmologiju gdje je sve bazirano na jednostavnoj ideji. Postoji projekat, naučno istraživanje, mladi ljudi se uključuju u to istraživanje, a plaćeni su i finansirani sve dok su u stanju da budu u tim naučnim projektima i nema doživotno garantovanog radnog mjesta. Institut bi imao malu astronomsku opservatoriju u cilju edukacije i popularizacije nauke. Ja sam u načelu obezbijedio donaciju za tu opservatoriju, sada treba obezbijediti papire koji garantuju da postoji mjesto i potrebne dozvole za izgradnju, što nekom ko je alergičan na sve pravne začkoljice nije lak posao“, kazao je Hajduković i dodao da Institut trenutno čeka na izdavanje licence za rad.

Uskraćena kandidatura za 13. julsku nagradu

Zakonske procedure ove godine, ipak, nisu išle na ruku Hajdukoviću. Naime, iako je ove godine bio predložen za 13. julski nagradu, ta kandidatura je odbijena sa obrazloženjem da shodno Zakonu o nagradama iz 2007. godine to prestižno priznanje može biti dodijeljeno samo jednom. On smatra da je u pitanju retroaktivna primjena zakona.

"Odbijen sam jer sam tu nagradu dobio 1985. godine. Dakle, prije 29 godina po zakonu koji je tada dozvoljavao da nagradu dobijem više puta. Na primjer Čedo Vuković je bio dvostruki dobitnik 13. julaske nagrade. Ne ulazeći u loše zakonsko rješenje mislim da je pravno tumačenje zakona loše, jer se tumači zakon retroaktivno, što je suprotno pravnom principu. Mislim da ukoliko bi to išlo na Ustavni sud, što meni ne pada na pamet, to rješenje bilo bi oboreno“, tvrdi Hajduković.

Uz to kao paradoks navodi i činjenicu da ni nagrada koju je dobio davne 1985. godine nije više u njegovom vlasništvu jer je se javno odrekao tokom krvavih 90-tih .

"Paradoks je u tome što sam ja nagradu u onim teškim vremenima vratio 1991. godin. U teškim vremenima kada je najteže bilo biti Crnogorac. U isto vrijeme se proglašavala Ekološka država i išlo na Dubrovnik, a ja sam tu nagradu vratio. Nagradu sam vratio iz razloga koji su za poštovanje, ali ispada da su za kaznu“, zaključio je Hajduković .

Galerija

( cdm.me, Dubravka Raičević )