Ko nas čuva od čuvara

Novinska vijest da je Direktorat za bezbjednosno zaštitne poslove i nadzor crnogorskog Ministarstva unutrašnjih poslova podnio jzahtjev za pokretanje prekršajnog postupka protiv jednog od privrednih društava koje se bave poslovima zaštite, za kratko je podsjetila javnost na postojanje Zakona o zaštiti lica i imovine.

Obzirom na to da je podnošenje ovog zahtjeva posljedica nažalost, neprijatnog iskustva našeg sugrađanina, ostaje veliki prostor za sumnju i nagađanja da li je postojeći Zakon prilagođen i primjenjiv, na koga se odnosi, da li su njime precizno regulisane sve nadležnosti i ko i u kojoj mjeri ga kod nas poštuje.

I kod nas, kao i u ostalim tranzicionim društvima u kojima preovladava post-konfliktni i post-autoritarni kontekst i ovaj segment sektora bezbjednosti u najvećem broju slučajeva karatkterišu moć koja je izvan zakona, zatvorenost sistema, netransparentnost, nereprezentativnost i manjak ili potpuno odsustvo kontrole nad obavljenjem poslova.

Ovo je jedna grupa razloga zbog kojih se ova tema nerado otvara i o kojoj se gotovo i ne govori. Ovim Zakonom, koji se nerijetko proizvoljno tumači, uređuje se djelatnost zaštite lica i imovine koje ne obezbjeđuje država, uslovi i način vršenja poslova zaštite i druga pitanja od značaja za vršenje poslova zaštite.

Ovu veoma ozbiljnu djelatnost mogu da obavljaju privredna društva, druga pravna lica i preduzetnici koji su upisani u Centralni registar privrednih subjekata i imaju odobrenje za obavljanje djelatnosti. Imajući ovo na umu i analizirajući broj privrednih subjekata u ovom esnafu, može se pretpostaviti da je najveći izazov osmisliti atraktivan naziv kompanije, osmisliti logo i izgled uniforme, nego pribaviti potrebne dozvole za rad.

U članu 14. su u deset tačaka nabrojani obavezno štićeni objekti. Pažljivom analizom se može zaključiti da je malo što izostavljeno, odnosno da je napravljen zaista dug spisak kojim se ukazuje na potrebu zaštite velikog broja objekata ili prostor za bavljenje ovom djelatnošću.

U ovome možemo prepoznati i drugu grupu razloga zbog kojih se o ovoj temi ne govori previše. Neke su procjene da je u ovom sektoru angažovano oko 4.000 ljudi, što je otprilike dvostruko više nego što je pripadnika Vojske Crne Gore. Odavno je poznato da od posla u nekakvim sekuritama egzistira respektivan broj porodica u našem okruženju.

O osposobljavanju ovih lica staraju se ustanove za obrazovanje odraslih koje imaju licencu izdatu od organa državne uprave nadležnog za poslove obrazovanja, a to je danas Policijska Akademija u Danilovgradu. Veliki broj građana se sa pravom pita da li je veliki broj pripadnika privatnog obezbjeđenja u Crnoj Gori doprinos njihovoj bezbjednosti ili potencijalna prijetnja?

Kako je moguće da privredno društvo, samo dvije sedmice od osnivanja, ugovori poslove zaštite na većem broju obavezno štićenih objekata? Ko su odgovorna lica u tim kompanijama a ko su vlasnici ? Ima li među njima političara, bivših policajaca ili čak kriminalaca? Kakav je njihov politički uticaj? Odakle komšiji - dokazanom nasilniku uniforma i vatreno oružje i da li smo sigurni i mi i njegova porodica?

Ima li iko u državi ko nas čuva od ovih čuvara? Mnogo je pitanja i dilema. Nadzor nad sprovođenjem ovog zakona i propisa donesenih na osnovu ovog zakona vrši Ministarstvo unutrašnjih poslova. Češće inspekcije, nepristrasnost i transparentnost u radu će uticati na smanjenje incidenata sa početka priče. Određene izmjene i besprekorna implementacija Zakona bi mogla urediti ovu oblast koja je bi uz socijalnu i biznis komponentu dobila i onu svoju, bezbjednosnu.

( Aleksandar Dedović )