Poljska: Sahranjen Vojćeh Jaruzelski, poziv desnice nije uspio
General Jaruzelski koji je preminuo u nedjelju u 91. godini spada među najkontroverznije poljske ličnosti posljednjih decenija
Uz povike demonstranata, ali i prisustvo visokih zvanica, u Varšavi je danas sahranjen posljednji komunistički lider Poljske, general Vojćeh Jaruzelski.
Katoličkoj misi u vojnoj katedrali prisustvovala su tri demokratski izabrana predsjednika poslije 1989., medju kojima je i ikona borbe protiv komunizma Leh Valesa, lider pokreta "Solidarnost".
Aktuelni predsjednik Bronislav Komorovski i bivši šef države Aleksandar Kvašnjevski takođe su prisustvovali misi tokom koje je nekoliko desetina demonstranata nosilo transparente na kojima je pisalo da je Jaruzelski "izdajnik".
Misi nije prisustvovao aktuelni premijer Donald Tusk.
Oko 100 demonstrananata kasnije je na groblju nosilo fotografije žrtava brutalnog vanrednog stanja koje je Jaruzelski uveo 1981. godine.
Poljaci su i dan danas podijeljeni oko njegovog pokušaja da uguši pokret "Solidarnost", prvi i jedini slobodni sindikat u sovjetskom bloku.
Valesa, Kvašnjevski i Komorovski su prisustvoavli posljednjem ispraćaju generala Jaruzelskog (foto: Reuters)
Jaruzelski je tvrdio da je taj potez spasio Poljsku od krvave sovjetske invazije, ali protivnici kažu da je time samo ojačan njegov režim.
Desnica pozivala na sprečavanje sahrane
Opoziciona desnica pozvala je ranije danas vjernike da molitvenim protestom spriječe sahranu na vojnom dijelu groblja Povonzki u Varšavi.
“Ukoliko narod želi može da spriječi skrnavljenje groblja Povonzki. Dovoljno će biti da tamo stanemo poštujući mjesto, tiho sa brojanicom. Ako nas bude više od 10.000 sahrane neće biti”, pozvao je Poljake da spriječe sahranu generala molitvom za otadžbinu blokirajući groblje poslanik opozicionih konzervativaca Stanjislav Pjenta.
General Jaruzelski koji je preminuo u nedjelju u 91. godini spada među najkontroverznije poljske ličnosti posljednjih decenija.
Poljaci ne mnogu da se slože da li je riječ o zločincu i komunističkom diktatoru ili tragičnoj ličnosti koja je spasila Poljsku krvoprolića izbjegavši uvođenjem vanrednog stanja sovjetsku okupaciju 1981. godine.
Jaruzelski je takođe kao prvi od komunističkih vođa sovjetskih satelita na Okruglom stolu sa opozicijom 1989. godine predao vlast i omogućio nenasilno demontiranje totalitarnog režima.
Sahranu na elitnom, vojnom dijelu groblja Povonzki zatražili su porodica i jedan od saveza boraca, pošto je Jaruzelski - koji se borio u Drugom svjetskom ratu - nosilac više medalja za hrabrost u brobi i najviših vojnih odlikovanja.
Uprkos protestu Instituta pamćenja naroda i nekih drugih boračkih organizacija da ne može na tom groblju da počiva Jaruzelski rame uz rame sa disidentima i žrtvama njegovog režima, predsjednik Poljske Bronjislav Komorovski i gradske vlasti Varšave uz podršku uticajne Poljske katoličke ckrve našle su solomonsko rješenje za državnu sahranu koje Jaruzelskom kao bivšem šefu države i vojniku pripadaju.
Varšavski metropolit kardinal Kažimjež Nič pozvao je Poljake da se mole za generala Jaruzelskog a ceremonija sahrane počinje danas misom na kojoj će prisustvovati sva trojica živih nasljednika Jaruzelskog na čelu Poljske.
“Bez obzira kako gledamo na to, moramo da uzmemo u obzir da odlazi velika ličnost iz tog pokoljenja izdaje. Ta generacija ponašala se različito. Složena su to bila vremena i ja ostavljam sud Bogu”, kazao je bivši šef države Leh Valensa, koji je skoro deceniju bio glavni protivnik generala kao šef nezavisnih sindikata Solidarnost.
Nakon smrti generala, nadležni sud u Varšavi obustaviće dva suđenja generalu Jaruzelskom, prvo za pucnjavu u radnike tokom protesta u Vibžežu 1970. godine i drugo za uvođenje vanrednog stanja 1981.
godine tokom koga je ubijeno ili poginulo oko 100 Poljaka a preko 3.000 aktivista opozicije, nezavisnih sindikata i disidenata bilo je internirano.
Oba suđenje za te zločine komunizma privremeno su već bila obustavljena zbog lošeg zdravstvenog stanja generala Jaruzelskog, koji je bolovao od raka.
Galerija
( Tanjug, Beta )