Niko ne kontroliše put novca iz EPCG
“EPCG je obveznik primjene ovog Zakona, i postupke i pravila iz njega mora da poštuje bez ostataka”, saopštili su iz Ministarstva
Iz Ministarstva finansija i Uprave za javne nabavke saopšteno je „Vijestima“ da ne posjeduju informacije koje bi se odnosile na nabavke konsultantskih usluga Elektroprivrede od firme Bein iz Milana u ukupnoj vrijednosti od 2.075.100 eura.
Mali dioničari A2A iz Italije i mali akcionari EPCG tvrde da je nikšićka kompanija mimo tendera i suprotno odredbama važećeg Zakona o javnim nabavkama plaćala „masne provizije“ za konsultantske usluge firmi BEIN iz Milana.
Poslanik Demokratskog fronta Nebojša Medojević upozorio je, međutim, da su “sklapanje konsultantskih ugovora i ugovora iz oblasti marketinga, istraživanja tržišta, i drugih van osnovne djelatnosti kompanije, sa povezanim pravnim licima, poznati mehanizmi stvaranja fiktivnih troškova i prikrivanja i iznošenja neoporezovanog profita putem transfernih cijena iz zemlje”.
Konsultantske usluge sa povezanim firmama poznati mehanizmi iznošenja neoporezovanog profita, smatra Medojević
Iz resora kojim rukovodi ministar Radoje Žugić izostao je konkretan odgovor na pitanje da li je EPCG mimo odredbi Zakona o javnim nabavkama mogla da kupuje konsultantske usluge od firme Bein iz Milana.
U članu 2 (stav 2) Zakona o javnim nabavkama piše da se taj zakon primjenjuje na: privredna društva i pravna lica koja vrše poslove od javnog interesa, u kojima država posjeduje više od 50 odsto akcija.
Država u EPCG posjeduje oko 54 odsto dionica. Menadžmentom Elektroprivrede rukovodi manjinski akcionar italijanska kompanija A2A koja je ušla u vlasničku strukturu u drugoj polovini 2009.
Iz Ministarstva finansija je saopšteno da je “EPCG obveznik primjene ovog Zakona, i postupke i pravila iz njega mora da poštuje bez ostataka”.
“Pored opšte obaveze za naručioce da prilikom nabavki moraju primjenjivati postupke javnih nabavki utvrđene Zakonom član 2, zakonodavac je predvidio i određene izuzetke koji su navedeni u članu 3 ZJN. Takođe, članom 20 ZJN uređena su pitanja koja definišu vrste postupaka javnih nabavki, način sprovođenja i ostala pitanja upravljanja postupcima, između ostalog i pitanja konsultantskih usluga”, dodali su iz Ministarstva.
Poslanik Medojević, koji je napisao jednu od prvih knjiga o javnim nabavkama, kaže da se “od samog početka primjene Ugovora o prodaji akcija EPCG, pojavljuju veoma važne dileme i nejasnoće, koje sa sobom donose velike probleme i troškove crnogorskim građanima”.
EPCG bez tendera od firme Bein iz Milana dobila konsultantske usluge koje je platila 2 miliona
“Ja sam od samog početka iznosio svoje profesionalne rezerve oko efekata primjene ovog Ugovora koje prostiču iz nejasne uloge države kao većinskog vlansika, bez prava upravljanja”, naveo je Medojević.
On smatra “da je zaključivanje konsalting ugovora bez javnih nabavki jasno kršenje zakona, ali u upravi EPCG država nema svoje predstavnike koji bi reagovali”.
Medojević dodaje da je prenos upravljanja u EPCG trebalo biti definisan posebnim Ugovorom o menadžmentu, a čitav postupak posebnim Zakonom o privatizaciji EPCG .
Predstavnici države u bordu ne rade svoj posao: Medojević (foto: Luka Zeković)
“Ovim zakonom bi se definisala uloga Vlade i parlamenta u pitanjima koja se tiču strateških državnih interesa, ali i prava potrošača i sprečavanja zloupotreba upravljanja kroz sporno izvlačenje neoporezovanog profita iz EPCG, bilo putem transfernih cijena, fiktivnih ugovora ili na neki drugi poznati način”, objasnio je Medojević.
On napominje da “uloga predstavnika Vlade u bordu EPCG treba, između ostalog, da bude i zaštita interesa države i sprečavanja sklapanja poslovnih aranžmana na štetu Crne Gore”.
“Nažalost u slučaju EPCG kontrolna uloga predstavnika Vlade nije efikasna i pojavljuje se tzv. “problem zastupanja” kada predstvanici države zaborave na svoju osnovnu ulogu i počinju vremenom da zastupaju interese onih koje treba da kontrolišu”, naglasio je Medojević.
Objašnjenje, kao i odgovor na ozbiljno iznijete optužbe malih akcionara izostale su i iz menadžmenta EPCG, kojim od kraja prošle godine rukovodi Stefano Pastori.
Nekoliko godina prije njega tu funkciju je obavljao Enriko Malerba koji je napustio Crnu Goru nekoliko mjeseci prije isteka mandata uz isplaćenu otpremninu od 30.000 eura.
Ministarstvo će kontrolisati da li se i kako raspisuju nabavke
Na pitanje, da li Ministarstvo planira da nešto preduzme protiv preduzeća u većinskom državnom vlasništvu koja ne poštuju Zakon o javnim nabavkama, iz ovog resora su odgovorili da je inspekcijski nadzor bitan segment primjene Zakona, zbog čega je preciziran i djelokrug rada inspektora za javne nabavke, a takođe propisani rokovi u kojim se inspekcijski nadzor može vršiti u odnosu na određene radnje naručioca.
“U tom smislu, Ministarstvo finansija će postupiti sa svakim obveznikom koji ne primjenjuje propisana pravila, kao i sa onima koji ih primjenjuju na 'pogrešan način'. Napominjemo da Nacrt novog Zakona donosi novinu u ovom segmentu, vezanu za pojačanje inspekcijskog nadzora kroz praćenje realizacije ugovora, što do sada nije bio slučaj”, navodi se u odgovoru.
Medojević: Donijeti poseban zakon o državnim preduzećima
Predsjednik Pokreta za promjene Nebojša Medojević smatra da je zbog ovakvih i sličnih problema, nepohodno odmah donijeti poseban zakon o upravljanju preduzećima u državnom vlasništvu kojim bi se precizno definisali mehanizmi zaštite interesa države, manjinskih akcionara, radnika i potrošaca od zloupotreba upravljačkih prava vlasnika.
“PzP je odavno u skupštinsku proceduru stavio predlog izmjena i dopuna Zakona o dobiti kojim se posebno definišu mehanzimi za nepriznavanje troškova koji su povezani sa ličnim troškovima predstavnika vlasnika, transfernim cijenama, fiktivnim ugovrima i sl. Nažalost, vladajuća većina nikada nije dozvolila da se o ovom zakonu uopšte i raspravlja na plenumu”, zaključio je Medojević.
Tražiti najmanje tri ponude
Iz Ministarstva finansija su objasnili da konsultantsku uslugu naručilac može da realizuje i pokrene tako što poziv za dostavljanje ponuda za pružanje usluga mora da dostavi neposredno ponuđačima, ako konsultantsku uslugu može da pruži ograničeni broj ponuđača ili ako vrijeme i troškovi neophodni za procjenjivanje velikog broja ponuda ne bi bili u srazmjeri sa vrijednošću usluge koja je predmet javne nabavke.
Sve to je moguće pod uslovom da je poziv dostavljen dovoljnom broju ponuđača (najmanje tri) da se obezbijedi konkurencija.
Kriterijumi za izbor najpovoljnije ponude za pružanje konsultantskih usluga zasnivaju se naročito na kvalifikacijama, iskustvu, profesionalnim i menadžerskim sposobnostima, ponuđenoj cijeni, uključujući eventualno sporedne i povezane troškove, efektima prenosa tehnologije, znanja i razvoja menadžerskih i profesionalnih vještina, ali i drugim okolnostima, u zavisnosti od prirode konsultantske usluge.
Galerija
( Milorad Milošević )