Fašizacija

Uz evropsku retoriku nosilaca vlasti, crnogorsko društvo tone u sve veću fašizaciju. To je suštinski najveći problem današnje Crne Gore.

Nedavni intervju “saveznog premijera” u dvorskom biltenu pokazuje obrise i gabarite te i takve fašizacije. Vidim da kritičari vole da ga zovu “krojač”, ali, to je najmanje problematičan dio njegove egzistencije. Naime, biti krojač je sjajna stvar, i u tome nije ništa sporno. Svojim krojačkim habitusom gospodin o kome je riječ sigurno nije došao do pozicija koje danas ima. Da je zaista (samo) krojač, bila bi to jedna od onih “nevidljivih” sudbina, kakvih je čitav okean oko nas. Ako je krojač, onda “kroji” nešto drugo...

Ali, valjda je samo u društvu u kome poslušni režimski mediji gebelsovskim metodama pokušavaju ubijediti javnost da je jedan univerzitetski profesor šef mafije, moguće da ovakav “kontroverzni biznismen” bude analitičar koji daje strateške smjernice daljeg razvoja mile nam i jedine domovine. U poretku pervertiranih vrijednosti uvijek je sve moguće - i ovakava rektorka, i ovakvi gradonačelnici, i ovakvo “novinarstvo”. Kad je Cane mjera stvari - sudbina je, bojim se - skrojena.

Taj koncept kampanje koja počiva na intelektualnim gromadama poput Subotića, jedno od svojih lica pokazao je i sa događajem u Gardenu. To je, sticajem okolnosti (doušničkom logikom aktera) dospjelo u javnost, ali, zamislite samo koliko sličnih događaja nikada ne dospije do broja svjedoka većeg od trenutno prisutnih u kafani... Hoću da kažem - nivoi aktivizma u vladajućoj partiji su izgleda striktno podijeljeni. Pouzdani aktivisti vjerovatno na sličan način posjećuju mnoge kafiće, restorane, diskoteke. Bahatim ponašanjem i ponavljanjem “ključnih poruka”, omiljenih mantri (“Milo je kralj”, “Dinamit” za ovoga ili onoga) ostavlja se utisak “moći” koju će dolazeći izbori samo potvrditi. Takođe, zanimljiv je još jedan psihološki sloj. Naime, kada pripiti aktivisti kažu da im je rečeno “politički poltroni”, oni šalju “ljubavno pismo” svojoj partiji i svojim gazdama... A potekst toga “pisma” je neka nova “naplata”. Zato je moguće da marginalci bez sadržaja budu - društvena mjera. I to je lice fašizacije koja se odvija, a tipovi poput ove dvojice prava su slika toga procesa. Sjetite se samo Atilija (velika uloga Donalda Saterlenda) iz Bertolučijevog remek djela “Dvadeseti vijek”, takvi likovi donose mrak i fašizam...

Uz sve to, Đukanović pokušava da ponovi “scenario” svog raskida sa Miloševićem, samo ovaj put sa Putinom u glavnoj ulozi. Opet računa na podršku Vašingtona i Brisela, opet sebe vidi kao “ključnog” partnera ovih centara, opet vjeruje da će ih “nadigrati”.

Valjalo bi da se sjeti one stare da se istorija ponavlja - uglavnom kao farsa...

Ovakva situacija nosi stanovitu opasnost i za domaću scenu. Naime, postoji mogućnost da se opoziciona energija u Crnoj Gori “primi” na ovu igru - pa da najednom postane javna dilema - za Ruse ili za Đukanovića. To je varijanta iz koje bi premijer debelo profitirao. Dakle, kad bude poražen DPS u Podgorici, bez ruskih zastava na slavlju, molim... (Ja imam jednu katalonsku, i spremna je.)

Slavni Eliotov stih koji kaže da je “april najokrutniji mjesec” (april is the cruellest month) proteklih dana je surovo potvrđen, bar kad je riječ o “okrutnosti” prema piscima... U proteklih par nedjelja napustili su nas - Markes, Čedo Vuković, Svetlana Velmar Janković, a prekjuče im se priključio i Tadeuš Ruževič, istinski veliki pjesnik. U dirljivoj i moćnoj pjesmi - koju vam donosi današnja Antologija u Artu, Ruževič se, svodeći račune, pita - “čega bi mi bilo žao”. I kaže - ”čitavog života” / i još ponečeg / ogromnog veličanstvenog / s one strane riječi / s one strane tijela...

( Balša Brković )