Saturnov satelit obećava mnogo - Svemirski okean, kolijevka života

Izgleda da je satelit Saturna još jedno moguće stanište za vanzemaljske mikrobe, zaključak je nakon što su naučnici otkrili da posjeduje veliki okean vode ispod svoje ledene površine.

Mjerenja gravitacionih fluktuacija oko Encelada koje je obavila Nasina Kasini letjelica ukazuju da postoji podzemni okean rastopljene vode na mjesečevom južnom polu, koji može biti izvor dramatičnih mlazova pare viđenih na njegovoj površini.

Encelad je prirodni satelit Saturna. Srednjeg je prečnika od 504,2 km. Smatra se da je izvor Saturnovog E prstena i geološki je aktivan. Encelad kruži oko Saturna na srednjoj visini od 238.029 kilometara.

Puni krug napravi za 32 sata i 53 minuta. Encelad ili Saturn II, otkrio je njemačko-britanski astronom Vilhelm Heršel 1789. godine. Ime je dobio po gigantu Enceladu iz grčke mitologije.

Ime Encelada i drugih sedam Saturnovih mjeseca je predložio Džon Heršel, Vilhelmov sin 1847. Postojanje tekuće vode je široko prihvaćeno kao vitalni preduslov za život, tako da njeno prisustvo ukazuje na to da Encelad može biti još jedan dio Sunčevog sistema pogodan za život, zajedno sa Titanom, najvećim Saturnovim mjesecom, i Evropom, ledom pokrivenim mjesecom Jupitera.

Studija koju je predvodio Lućano Ijes sa Univerziteta Sapienca u Rimu, objavljena u časopisu “Science”, pokazuje da je, tokom tri preleta Encelada između 2010. i 2012. koje je obavila letjelica Kasini u krugu od 100 kilometara površine Saturnovog satelita, brzina letjelice bila neznatno izmijenjena zbog fluktuacije u gravitacionom polju mjeseca, što se jedino može lako objasniti prisustvom velike površine vode na njegovom južnom polu.

"Koristeći geofizička mjerenja, bili smo u mogućnosti da potvrdimo da postoji veliki okean ispod površine Enceladovog južnog polarnog regiona. Ovo je mogući izvor vode koju je Kasini snimio kako izbija iz gejzira na ovim prostorima", rekao je profesor Dejvid Stivenson, koistraživač na kalifornijskom Institutu za tehnologiju u Pasadeni.

"Ovaj okean vode može da se proširi na pola puta ili više ka ekvatoru Encelada u svakom pravcu. To znači da je veliki, ili veći, od jezera Superior (najveće od Velikih jezera)", rekao je profesor Stivenson.

Temperatura na ovom mjesecu, koji je jedva 500 km širok , je oko minus 180 C i njegova površina prekrivena je gustom korom čvrstog leda. Proračuni pokazuju da se okean nalazi na dubini između 30 i 40 kilometara od ispod površine i sprečava potpuno smrzavanje zahvaljujući geofizičkoj toploti koju stvara snaga plime na mjesecu kad završi svoju eliptičnu orbitu oko Saturna.

"Encelad pokazuje neke sličnosti sa Evropom, mnogo većim mjesecom Jupitera koji, kao Encelad, ima okean. U tom smislu ova dva tijela su od posebnog interesa za razumijevanje prisustva i prirode nastanjivih okruženja u Sunčevom sistemu", rekao je profesor Stivenson.

Tečna voda je gušća od leda, što je razlog zašto led pluta na vodi, i ova razlika u gustini duboko ispod zaleđene površine izaziva fluktuacije u gravitacionom polju Saturnovog mjeseca, što je rezultiralo usporavanjem Kasinija od nekoliko milimetara u sekundi, jer letio pored Encelada.

Proračuni pokazuju da je okean 10 km duboko. Iako nema direktnih dokaza koji povezuju podzemni okean sa površinskim izvorima slane vodene pare, astronomi vjeruju da su ova dva fenomena povezana preko mreže "tigrovih šara" ili preloma u ledu koji se mogu vidjeti iz svemira.

( Nina Vujačić )