Švedska i Finska zbog Rusije ulaze u NATO?

Švedska i Finska su uznemirene zbog ponašanja velikog istočnog susjeda. Zbog ruske aneksije Krima, u ove dvije, do sada neutralne, skandinavske zemlje, pokrenuta je široka društvena rasprava o preispitivanju odbrambenog statusa.

Švedski potpredsjednik Jan Bjorklund podstakao je raspravu još početkom marta tražeći novo definisanje odbrambenog principa Švedske. I to kroz ulazak u NATO.

Švedska i Finska su do sada učestvovale u manevrima jedinica NATO, ali su demonstrativno insistirale na svojoj neutralnosti i ostanku van vojnog saveza. Međutim, izgleda da je Putin malo pomjerio njihove stavove.

„Već i sama rasprava o eventualnom ulasku u NATO pokazuje da Putinovo djelovanje podstiče na razmišljanje u tim zemljama“, kaže Čarls Kupčan, profesor međunarodnih odnosa na Univerzitetu u Džordžtaunu. „Putin je zemljama u komšiluku utjerao strah u kosti“, zaključuje Kupčan u razgovoru za Dojče vele.

Situacija se posebno zakuvala nakon što je ruska vojska u martu izvela manevre u blizini švedskog ostrvca Gotland.

Nakon toga je Švedska na Gotlandu stacionirala dva borbena aviona. Još prošle godine, ruski avioni izveli su vježbe simulirajući napad na Švedsku. Tada se aktivirao čak i alarmni sistem NATO za Baltik. Švedska vojska nije reagovala. Tamošnji mediji su, međutim, počeli da spekulišu o tome da je Putin možda bacio oko na Gotland, kao moguće vojno uporište za kontrolu Baltika i prije svega bivših sovjetskih republika Litvanije, Letonija i Estonije.

Ipak, stručnjaci za bezbjednost poput Dika Zandea sa Klingendaelovog instituta za međunarodne odnose u Holandiji, smatraju da su takve procjene pretjerane. On isto tako smatra da Rusija ne bi pretjerano reagovala ni na eventualni ulazak Švedske i Finske u NATO jer da se, kako smatra Zande, „ne radi o bivšim sovjetskim republikama“.

Alternative NATO-u

Švedska i Finska ne bi trebalo da strahuju ni kad su u pitanju ekonomske sankcije Rusije, jer ne zavise u toj mjeri od ruskih energenata, kao što je to slučaj s nekim drugim članicama Evropske unije.

Kako smatra Kristofer Čivis sa univerziteta Džon Hopkins u Baltimoru, tim skandinavskim zemljama, kao alternativa za ulazak u NATO, stoje mnoge druge opcije. Jedna od njih je i pojačano uključenje u vojne vježbe jedinica NATO.

Druga opcija jeste jačanje „Sjevernoevropske odbrambene saradnje“ (Nordic Defense Cooperation), vojnog saveza skandinavskih zemalja Danske, Norveške, Švedske, Islanda i Finske.

Stručnjaci poput Čivisa osim toga vjeruju da bi NATO, u slučaju agresije na Švedsku ili Finsku, reagovao, bez obzira na činjenicu što te zemlje nijesu članice Atlantskog saveza, jer se radi o „dugogodišnjim partnerima“.

( Dojče Vele )