Klunijev film "Čuvari nasljeđa": Još jedan paranormalni staraš

Operacija: „Čuvari nasljeđa“ (The Monuments Men, George Clooney, 2014)

Veliki američki pisac Filip K. Dik je u romanu „Čovjek u visokom dvorcu“ opisao kako bi izgledala budućnost Amerike da je nacistička Njemačka pobjedila u Drugom svjetskom ratu. Time je popularizovao žanr koji je nazvan alternativnom istorijom i koji je, pored književne, inspirisao i filmsku produkciju. Paradoksalno je da se većina savremenih filmova koji se bave istorijskim temama, a koji su snimljeni po istinitim događajima, češće može svrstati u ovaj žanr nego u bilo koji drugi.

Nakon savezničkog iskrcavanja u Normandiji, dolazi do formiranja jedinice koja je zadužena za čuvanje najvažnijih umjetničkih djela od ratnih razaranja. Vođa ovog odreda je Frenk Stoks (Džordž Kluni) koji sastavlja tim vojnika koji su ujedno i vrhunski poznavaoci umjetnosti. U međuvremenu, Njemačka priprema otvaranje Hitlerovog muzeja u koji želi da smjesti najvažnija djela evropskog zapada, zbog čega je većina skulptura i slika već prebačena na nepoznatu lokaciju. Jedina osoba koja može da pomogne grupi je obazriva Francuskinja Kler Simon (Kejt Blanšet) koja ne vjeruje ni Njemcima ni Amerikancima.

Umoran od optužbi konzervativaca da se bavi samo kritikom domovine, režiser, scenarista i glumac Džordž Kluni je „Čuvarima nasljeđa“ pokušao da preokrene tematski trend u kome je dekonstruisao savremenu američku politiku. Zbog toga je odabrao istorijski događaj u kome su Amerikanci nedvosmisleno dobri momci, a ujedno okupio i izuzetnu glumačku ekipu u kojoj su Bil Mari, Džon Gudmen, Met Dejmon i Žan Dižarden. Time se sve ono što je dobro u ovom filmu iscrpljuje u jednoj rečenici, dok bi za spisak mana i roman bio nedovoljan.

Prije svega, „Čuvari nasljeđa“ se ne dešavaju u toku Drugog svjetskog rata, već u paralelnom univerzumu koga se ni spomenuti Filip K. Dik ne bi postidio. U tom univerzumu, prikazuje se mapa Evrope pri čemu je Jugoslavija, uz Grčku, oaza mira. Ako se uzme u obzir da je Jugoslavija bila četvrta zemlja u Evropi po broju mrtvih, te da je trinaestojulski ustanak u Crnoj Gori imao više učesnika nego što je francuski pokret otpora tada imao članova, zaista postaje iritantna ovakva praksa prikazivanja Balkana u američkim filmovima.

Međutim, čak i u ovakvoj, alternativnoj istoriji, moguće je snimiti film koji će iznervirati istoričare, ali će se dopasti filmofilma, kao što to već pokazuje „Spasavanje redova Rajana“ (Stiven Spilberg, 1998). Nažalost, Kluni podbacuje i u ovom domenu, i to najviše zbog neoprostivo lošeg scenarija. Struktura filma je takva da se grupa naših junaka već na početku razbija na nekoliko manjih grupa. Nakon toga, mi gledamo te manje grupe u kojima se svaki lik, uz emotivnu muziku, povjerava nekome. U ovom filmu, kada god imamo dvoje ljudi u kadru, jedan ima potrebu da kaže drugom koliko djece ima, gdje je rođen i kako izgledaju zalasci sunca u Nebraski. Važno je napomenuti da što je smrt bliža i opis je živopisniji.

Ovako rascjepkana struktura se dodatno usitnjava suvišnim epizodama u kojima naši junaci nailaze na mladog njemačkog vojnika, kao i besmislenim premišljanjima Kler da li da pomogne ili ne. Kada se uzme u obzir osnovna priča filma, zaključuje se da u njemu ima mnogo više sporednih dešavanja od onih koje imaju veze sa krađom umjetničkih dijela.

Na kraju je pošteno napomenuti da je detalj vrijedan pažnje onaj kada naši junaci govore o tome da je jedini način da se uništi narod taj da mu se falsifikuje istorijsko pamćenje. Kako je ovaj dijalog prisutan u trejleru i staje u tačno jedan minut, djeluje da su preostalih stotinak gubljenje vremena.

Ocjena: 3/10

Vampirska akademija (Vampire Academy, Mark Waters, 2014)

Nakon uspjeha “Sumrak” (Ketrin Hardvik, 2008) sage, slijedio je niz književnih i filmskih plagijata. Pored nezaobilazne Erike Leonard i romana “Pedeset nijansi sive”, najviše uspjeha je imala spisateljica Rišel Mid sa serijalom “Vampirska akademija”. Šest godina nakon što je roman postao tinejdžerski bestseler, u bioskopima gledamo ekranizaciju prve knjige.

Rouz Hetavej (Zoi Dojč) i Vasilisa Dragomir (Lusi Fraj) se kriju u Sijetlu nakon bjekstva iz vampirske akademije Svetog Vladimira. Vasilisa je moroj, smrtni vampir plemićkog porijekla, dok je Rouz dampir, vampir zadužen za zaštitu moroja. Najveća opasnost morojima i dampirima prijeti od agresivnih strigoja. Kada se, zbog sigurnosti, Rouz i Vasilisa vrate u vampirsku akademiju, ubrzo shvataju da im veća opasnost prijeti od vršnjaka, nego od strigoja.

Iako je na roman Rišel Mid uticala Stefani Majer, filmska ekranizacija mnogo više duguje serijama kao što su “Bafi - ubica vampira” i “Veronika Mars”, nego Beli i Edvardu. Tako je Rouz inteligentna, cinična i otresita djevojka, dok je Vasilisa prikazana kao odmjerena i sujetna. Za sve one koji se pitaju zašto dampiri uopšte čuvaju moroje, jedini prihvatljiv odgovor je da u suprotnom ne bi bilo filma.

Pored toga, serijali “Blejd” i “Sumrak” su predstavljali paralelni svijet natprirodnog čiji je cilj da se što neprimjetnije uklopi u svijet ljudi, ali “Vampirska akademija” prosto ne brine o tome. Škola je u kotlini, strigoji su oko nje, a čovječanstvo je vjerovatno na drugoj planeti. Takođe, nakon što gledaoci sa mukom popamte vampirske kaste i pravila za svaku od njih, odjednom gledamo moroje kako se šetaju tokom dana sa kišobranima, iako je ranije naglašeno kako ih svaka svjetlost ubija.

U želji da se dopadne onom dijelu tinejdžerske populacije koja “Sumrak” sagu smatra previše naivnom, Rouz i Vasilisa njeguju posebnu vezu koja je uvijek na ivici da preraste u ljubavnu, ali se to ipak ne desi. Kako bi se ova tenzija lakše podnijela, autori uvode besmislen zaplet o vampirskim bolestima koje, baš kao i vampiri, imaju slovenska imena. Ono što je zamišljeno kao veliki obrt gledalac može bez napora zaključiti nakon prvih petnaest minuta, a kako je čitavo djelo postavljeno kao misterija, time mu se glavni adut izbija iz ruku.

Scenarista Denijel Voters, koji je inače rođeni brat režisera Marka Votersa, se potrudio da svaka Rouzina rečenica bude ironična doskočica. Čitava glumačka ekipa učestvuje u ovoj bizarnosti, pa se svi likovi upinju da kažu nešto što će omogućiti da se njena duhovitost razmahne. Zaista je šteta što autori nisu išli do kraja, što bi u ovom slučaju bilo dodavanje kratke bubnjarske solaže nakon bilo čega što Rouz izgovori.

Film stigne da adresira i par tinejdžerskih fantazija, od profesora koji je tjelohranitelj i u koga se Rouz zaljubi, do lošeg momka u čijim grudima kuca časno vampirsko srce. Kada uzmemo u obzir da Rouz hrani Vasilisu pri čemu se tom hranjenju otvoreno daje čulna konotacija, jasno je da su autori posegli za svakom vrstom zabranjene ljubavi koja im je pala na pamet, ali nisu imali hrabrosti da bilo koju razviju do kraja.

Najveća misterija u filmu su moći moroja. U pojedinim scenama, oni se prikazuju kao čarobnjaci koji vladaju elementima, čitaju misli i telepatski komuniciraju. Tu je takođe i dijamant koji izaziva zaljubljenost, pa djeluje da su autori ubacili najvažnije motive iz svih horor filmova koje su ikada odgledali. Jedini problem je što je publika zbog toga umjesto koherentnog djela na kraju dobila paranormalni sataraš. Iako će njegov ukus vjerovatno prijati tinejdžerima, postoji veliki rizik da kod svih ostalih izazove mučninu.

Ocjena: 4/10

Galerija

( Radenko Savić )