Mjesta za nove igrače na političkoj sceni sve manje: Veliki eliminišu konkurenciju
Zašto su predstavnici većine partija odlučili da se potpisi podrške daju u opštinskim komisijama za lokalne i državne izbore
Uvođenjem obaveze da se potpisi za izborne liste prikupljaju u opštinskim izbornim komisijama, velike partije pokušavaju da spriječe ulazak novih igrača u političku partiju, smatra predsjednik Upravnog odbora Centra za monitoring (CEMI) Zlatko Vujović.
On je upozorio da se nakon parlamentarne Radne grupe za izborno zakonodavstvo i Kolegijum predsjednika Skupštine oglušio na preporuke OEBS-a prema kojima potpisivanje izbornih lista treba kontrolisati, ali ne u opštinskim komisijama.
“Jasno je da se pravi dogovor velikih da elimišu male i da izbori postanu ekskluziva nekoliko najjačih partija. Tome treba dodati i podatak da se neće ispoštovati preporuka OSCE i Venecijanske komisije da se kroz izborni zakon dozvole kandidature pojedinačnih kandidata. Broj kandidata na prethodnim predsjedničkim izborima potvrđuje da se slična situacija može desiti i na parlamentarnim izborima. Očigledno velike partije žele učiniti političku utakmicu manje kompetitivnom i spriječiti ulazak novih igrača”, smatra Vujović.
Dogovor velikih da spriječe ulazak novih igrača
Ponuđenim zakonom predviđeno je da izborne liste mora podržati 0.8 odsto birača koji su upisani u birački spisak, tako što će potpisati liste u opštinskim izbornim komisijama. To znači da bi prije parlamentarnih izbora svaka lista u opštinske komisije morala dovesti oko 4.100 birača. Kako bi to moglo izgledati kod malih stranaka bez infrastrukture, pokazao je slučaj lidera Pravedne Crne Gore Rada Bojovića koji je uoči predsjedničkih izbora, na kojima se potpisi prikupljaju u OIK, uspio da sakupi 2.024 potpisa od potrebnih 7.710.
Do sada su partije same skupljale potpise i predavale ih DIK, dok su se birači morali potpisati u opštinskim izbornim komisijama samo u slučaju predsjedničkih izbora. Nakon izbora u aprilu, u izvještaju OEBS-a zamjereno je što se potpisivanje za kandidate organizuje u opštinskim komisijama, uz opasku da je zabrinjavajuće potpisivanje pred izbornim zvaničnicima angažovanim po političkoj liniji. Vujović smatra da će nova pravila malim partijama i finansijski otežati prikupljanje potpisa i ugroziti pravo građana na privatnost.
“Male partije nemaju dovoljno kapaciteta da organizuju podržavaoce da dođu i potpisom u izbornoj komisiji potvrde podršku. To otvara prostor za manipulacije, jer su tokom predsjedničkih izbora podržavaoci Rada Bojovića tvrdili da su sprečavani da daju potpis svom kandidatu, kao i da su njihovi potpisi završavali kao podrška drugim kandidatima”, smatra Vujović.
Predsjednik poslaničkog kluba Pozitivne Mladen Bojanić tvrdi da je većina članova Kolegijuma stala iza rješenja kojim se naopako tumače preporuke OEBS-a.
Preporuku te međunarodne organizacije da se kontrolišu potpisi podrške izbornim listama, tvrdi Bojanić, izborni zakon je riješio dajući nova ovlašćenja opštinskim komisijama iako se time krši pravo građana na privatnost. Bojanić je ponovio da će Pozitivna i Socijaldemokratska partija amandmanski tražiti ukidanje te odredbe.
“Problematično je tražiti od građana da idu u opštinske komisije i pred predstavnicima drugih stranaka potpisuju liste. Iako je intencija bila da se poveća kontrola pri prikupljanju potpisa, moglo se to učiniti na bolji način, dajući Državnoj izbornoj komisiji da po sistemu slučajnog uzorka provjerava tačnost podataka u listama”, kazao je Boanić, navodeći da bi novo pravilo prikupljanja potpisa i fizički otežalo manjim strankama. “Male stranke bi morale da dovode simpatizere u opštinske komisije, što znači dodatno finansijsko opterećenje”.
Galerija
( Samir Kajošević )