Terakota, objekti i instalacije Miliovaja Babovića u galeriji “Centar”

Centar savremene umjetnosti Crne Gore, sredinom decembra prošle godine, priredio je u svojoj galeriji “Centar” u Podgorici, samostalnu izložbu najnovijih likovnih radova crnogorskog vajara Milivoja Babovića (Petnjik, Berane, 1953).

U dvoetažnom izložbenom prostoru u centru grada prezentirano je pedesetak skulptorskih radova, među kojim su najbrojniji reljefi manjih dimenzija ostvareni u terakoti, zatim, prisutno je nekoliko prostorno-zidnih instalacijskih i spomeničkih objekata, a manji dio radova posvećen je obilježavanju jubileja - 200 godina od rođenja Petra II Petrovića Njegoša.

Svoj nadasve intenzivan istraživačko-stvaralački duh, autor je potvrdio, kako recentnom eksplikatnošću tako i veoma raznovrsnom i vrlo razuđenom postavkom, koja je naslovljena usmjeravajuće-asocijativnim nazivom “Tragovi”.

Za razliku od nekih njegovih prethodnih istraživačkih poduhvata, koji su pretežno bili usmjereni prema metalu, i nekim drugim supstancama, aktuelno paradigmarsko poniranje, usmjereno je dubinski prema jednom primarno-univerzalističkom i od iskona korišćenom materijalu, glini, prosušenoj ili pak pečenoj, poznatijoj kao terakota.

Čak i na prvi pogled, bjelodano je da se Babović, bez obzira da li misaono i spoznajno ili pak podsvjesno i intuitivno, posebno kada su tragovi u pitanju, vezao kako za praiskonski materjal, tako i za primarno-oblikovnu skuptorsku supstancu-glinu.

Kada se dublje analiziraju Babovićevi otisnuto-nadgrađeni tragovi, zapravo njegovi plitko-reljefni, bazično-pločasti eksplikati, naprosto se ne može izbjeći neka daleka asocijativna veza sa prastarim sumersko-terakotnim, ravnim i valjkastim glinenim pečat-pločicama, na kojima su uz pomoć trske, klinastim pismom utiskivani zapisi.

Ta korelativna veza, posebno je opažajna kroz specifičnu terakotno-hromatsku skalu, koju prevashodno karakterišu topli okeri, crveni purpuri i zagasite umbre.

Međutim, bilo bi sasvim neuputno Babovićeve recentne terakotne reljefe, tumačiti isključivo preko vavilonsko-mezopotamske slojevitosti, bez obzira što vizuelno, oba koncepta djeluju apsolutno kao apstrahirane cjeline.

Pretpostaviti je da Babovićevi glineno-terakotni “zapisi”, za razliku od sumerijanskih, ne nose neku misaono-tekstualnu, ili pak filozofsko-literarnu poruku. Ali sa druge strane, vavilonske pečatne pločice i valjkaste “utiskivače”, zasigurno su rutinski izrađivale manufakturne radionice.

No, kada je riječ o Babovićevim recentnim reljefnim ishodištima, treba naglasiti da je veoma prisutna izrazita likovnost, izbalansirano-uravnotežena kompoziciona postavka, suptilna smjena ravno-hrapavih površina, ritmalnna usklađenost udubljeno-izdignutih oblika, sa izvrsnim osjećajem za raznovrsne strukturalne fakturalitete.

Uz ovo, svakako treba naglasiti izvanredan koloritni štimung, kada je prisutna djelimična ili pak potpuna patinaža. Te svoje izuzetno poetizirane terakote, Babović aranžira na zidu kao samce ili kao poliptihalne skupine.

Međutim, katkada ih on majstorski samostalno aplicira na tvrdoj ploči, a često ploče opšiva i jednostavnom drvenom lajsnom, kako bi usložio i podigao opšti vizuelni doživljaj.

Upadi svjetlosti su izuzetno važan činilac apsolutno kod svih reljefnih ostvarenja, pa tako i Babovićeve terakotne sublimate, svjtlosni rakursi uzdižu do potpunog krešenda.

U postavci se posebno ističu dva instalacijska eksplikata, sublimirana od nagorjelog materijala sa krova FLU (Cetinje), objekat (Rusko poslanstvo), kao i jedana atipična, metalno-reljefna kolorna cjelina, pažljivo odabrana na nekom od auto-otpada.

Prezentirano je i par skulptorsko-spomeničkih rješenja posvećenih velikom pjesniku, a posebno plijeni instalacijsko-štamparski ram sa slovnim znacima, odnosno u terakoti otisnitim ispisom “Njegoš”.

Ovom, kao i prethodnim samostalnim eksplikacijama, Milivoje Babović je zasigurno potvrdio veoma zavidan likovni nivo, kojim se odlikuju svi njegovi izuzetno nadahnuti radovi u terakoti, metalu ili nekom drugom materijalu.

Nagrađena umjetnost

Babović je diplomirao (1979) na vajarskom odsjeku Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu u klasi prof. Nikole Jankovića, a postdiplomske studije je završio (1983) kod prof. Vojina Stojića na istom Fakultetu.

Do sada je imao šesnaest samostalnih, a učestvovao je na više od stotrideset grupnih i kolektivnih izložbi u zemlji i inostranstvu.

Dobitnik je brojnih nagrada i priznanja među kojima: Fonda “Sreten Stojanović” (1979); “Pivo Karamatijević” (1983); Godišnje ULUCG-a (1984, 1995); “Rista Stijovića” (1985); Likovnog salona “13. novembar”, Cetinje (1989); Zimskog salona u Herceg Novom (1992, 1993, 2004); “Novembarske” grada Cetinja (1993); Decembarskog likovnog salona u Podgorici (2004, 2006); Danilovgradskog salona “Drago Đurović” (2008).

Član je ULUCG-a od (1982), redovni je profesor FLU na Cetinju, stalno živi i stvara u Podgorici. Izložbu u galeriji “Centar” prati kolorni katalog sa uvodnim tekstom koji potpisuje istoričarka umjetnosti Milica Radulović.

( Slobodan Slovinić )