Američko-ruska saradnja, a ne sukobljavanje

Prošlog mjeseca se navršilo tačno 150 godina otkako je američki predsjednik Abraham Linkoln održao čuveni govor u mjestu Getisburg gdje se nekoliko mjeseci ranije zbila jedna od najkrvavijih bitaka američkog građanskog rata. U tom govoru, Linkoln je, pozivajući se na aksiom demokratske političke teorije da su svi ljudi stvoreni jednaki, izgovorio rečenicu koja je postala ideal humanog političkog sistema, sistema koji je “of the people, by the people, and for the people”. Drugim riječima, to je politički sistem u kome je osigurana suverenost građana, demokratičnost vlasti i socijalna pravda. Uspostavljanju takvog sistema su se protivile južnjačke države koje su htjele da zadrže autoritarni sistem eksploatacije i robovlasništa. Na strani južnjaka su bile dvije najjače sile toga doba, Velika Britanija i Francuska, čiji su upravljači imali ogromnu ekonomsku korist od jeftinih sirovina i “besplatne” radne snage američkog Juga. Vidjevši da je Jug u opasnosti da izgubi rat, one su se spremale da intervenišu protiv Linkolna i time utru i trag i pomen njegovim demokratskim idealima.

Ono što se u zvaničnoj istoriji malo pominje, a nedavno je argumentovano dokazao jedan američki istoričar, je da se upravo u tim trenucima, u jesen 1863. godine, na ispomoć Linkolnu, angažuje ruski car Aleksandar II koji u luku Njujorka šalje dio ruske baltičke flote, a u luku San Franciska dio ruske pacifičke flote. Njegova namjera je jasna: ukoliko Velika Britanija i Francuska intervenišu na strani južnjaka, on će narediti ruskoj floti da uđe u rat za odbranu Linkolna. Takav jasan i čvrst stav odvraća od intervencije ove dvije imperijalističke sile, južnjaci potom gube rat, a SAD kreću putevima emancipacije. Nažalost, snage političke reakcije ubistvom Linkolna ozbiljno blokiraju demokratski napredak države za mnogo godina.

Slično se dešava i u Rusiji gdje Linkolnov saveznik, car Aleksandar II, oslobađa kmetove (ruska verzija robova) i postavlja državu na trasu političkih reformi i ekonomskog razvoja, ali i sam biva ubijen. Ovaj traumatični događaj, srećom, ne zaustavlja periode otvorene i prijateljske saradnje između SAD i Rusije. To savezništvo se nastavlja i početkom XX vijeka, a zatim i kroz dva svjetska rata (u oba su bili na istoj strani; čuven je zagrljaj na Elbi američkih i sovjetskih vojnika u proljeće 1945. godine), kao i za vrijeme nažalost tragično prekinutog mandata američkog predsjednika Kenedija. Kenedi i Hruščov su, podsjetiću, kroz kompromisno rješenje kubanske raketne krize 1962. godine spasili planetu od pošasti nuklearnog holokausta.

U isto vrijeme, kroz dejstvo američkog vojno-industrijsko-bankarskog kompleksa, biva snažno ojačana i strana koja profitira od stradanja, nasilja, državnih udara i ratova. Ta strana, oličena u djelatnosti NATO paravojski u Zapadnoj Evropi za vrijeme Hladnog rata, a na drugim kontinentima kroz tajne operacije CIA-e, doživljava svoj procvat u periodu poslije raspada Sovjetskog Saveza. Varaju Gorbačova da se NATO neće širiti na Istok poslije povlačenja sovjetskih snaga iz Njemačke, zatim varaju i ruski državni vrh da neće doći do enormnog jačanja ofanzivnih vojnih kapaciteta NATO u novim državama članicama (u isto vrijeme, počinjući pripreme za izgradnju raketnog štita). Potom se vojno interveniše mimo odluka Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija u SR Jugoslaviji, u Avganistanu (napad američke i britanske vojske u oktobru 2001. godine), u Iraku (napad američke koalicije u martu 2003. godine) i nedavno u Libiji (prevarno tumačeći odluku Savjeta bezbjednosti). Ginu hiljade potpuno nevinih civila, desetine hiljada bivaju obogaljene, a stotine hiljada gube mogućnost zadovoljenja osnovnih životnih potreba. Najnovija NATO intervencija, intervencija u Libiji, umjesto proklamovanog mira, demokratije i stabilnosti, donosi nasilne podjele, vladavinu fanatizovanih paravojski, uništavanje ekonomskih i energetskih resursa, sveopšti haos. Od snaga koje je intervencija dovela na vlast biva ubijen i američki ambasador Kristofer Stivens.

Slijedeća na redu ratnih profitera i jahača apokalipse bila je Sirija. NATO žuri da instalira rakete na granici Turske, američki vojnici dolaze u Jordan. Građanski rat se predstavlja kao borba protiv tiranije, a poznati teroristi (Al-Nusra, Islamska država Iraka i Levanta, itd.) kao borci za slobodu. I pored toga, podržavana strana počinje da trpi poraz za porazom. Postaje jasno da od njene pobjede nema ništa bez spoljne vojne intervencije. NATO počinje pripreme. Fabrikuju se incidenti za koje se optužuje Asadov režim. Traži se hitan napad. Svi sateliti, uključujući i marionetsku crnogorsku vladu, su koordinirani da “otpjevaju” podršku. U bahatom maniru, tipičnom za crnogorsku režimsku elitu, crnogorske građane i građanke niko ništa ne pita. Odbijanje da se prihvati servilnost kao vrlina i savitljivost kao crta karaktera se, u tim krugovima, komentariše kao “predrasuda” ili rezultat “nedovoljnih informacija”.

Međutim, građani zemalja NATO-a više ne prihvataju manipulacije i ne žele da finansiraju ratove. I pored fanatičnih intervencionista u američkom Kongresu (od kojih je najglasniji jedan senator koji je spona režimske Crne Gore sa američkim obavještajnim aparatom) i pritiska vojno-industrijskog kompleksa, Obama odbija da napadne i traži izlaz. Kao i za Linkolna, prije 150 godina, spas dolazi upravo iz Rusije. Ruski predsjednik Vladimir Putin i šef diplomatije Sergej Lavrov uspješno ubjeđuju Asada da prihvati kompromisno rješenje, da se odrekne hemijskog oružja i sjedne za pregovarački sto. Na sličan način, dogovor američkih i ruskih diplomata vodi ka kompromisnom rješenju oko proizvodnje nuklearnih materija u Iranu. U isto vrijeme, nažalost, NATO militaristi ne miruju. Kao osvetu za izgubljenu Siriju, podstiču tenzije u Ukrajini, sa tragičnim posljedicama koje se naziru na horizontu.

I Crna Gora bi mogla dati doprinos aktuelnom stasavanju američko-ruske globalne saradnje. Nažalost, to nije ono što se primjećuje u velikom dijelu crnogorskog političkog i medijskog prostora, čak i onog koji sebe naziva demokratskim i nezavisnim. Doktrinarno svrstavanje na stranu militarizma nije spojivo sa borbom za demokratsku Crnu Goru.

( Filip Kovačević )