Hitno zbrinuti porodice iz Zverinjaka: Na prostirkama leže bebe, stari i trudnice

Akcija za ljudska prava (HRA) još jednom se obratila ministru rada i socijalnog staranja Predragu Boškoviću, predsjedniku Opštine Nikšić Veselinu Grboviću i direktorici Centra za socijalni rad u Nikšiću Radmili Marković zbog “urgentnog stambenog zbrinjavanja porodica iz nikšićkog naselja Željezara II, tzv. Zverinjaka, koje se prema izvršnom sudskom rješenju, moraju iseliti iz privremenih objekata određenih za rušenje najkasnije do 25. marta 2014“.

Prethodni dopis su uputili 21. novembra i još nijesu dobili odgovor.

Riječ je o porodicama čije su barake na zemljištu koje je prije skoro osam godina vraćeno porodici Todorović, nekadašnjim vlasnicima, kojima je oko 4,5 hiljada kvadrata zemlje oduzeto izgradnjom Željezare.

U tim barakama žive raseljeni sa Kosova, korisnici materijalnog obezbjeđenja porodice, kao i nekadašnji radnici Željezare i Građevinskog preduzeća. Odluka o povratku zemljišta postala je izvršna prije više od tri godine, ali je nekoliko puta odlagana, posljednji put u septembru.

U izbjegličkom naselju Gračanica, u vrijeme dolaska izbjeglih porodica sa Kosova, izlivene su četiri ploče za temelje objekata koji bi služili za njihov smještaj, i na tome se stalo

Todorovići su strpljivo čekali da problem stambenog zbrinjavanja porodica, čije su barake na njihovom zemljištu, bude riješen i više puta davali saglasnost da se odloži izvršenje rješenja. Krajnji rok je mart naredne godine i Todorovići koji zbog odlaganja trpe posljedice, neće pristati na nova odlaganja.

Tim HRA je 17. novembra obišao porodice i uvjerio se u kako teškim uslovima žive. U skučenim vlažnim barakama, gdje na više mjesta nema poda nego se ispod mokrih prostirki nalazi zemlja, stanuju, između ostalih, i dvije trudnice, nepokretni Adem Špatolaj, 15 djece, od kojih su tri bebe.

"Usljed nedostatka prostora i pokućstva, djeca spavaju na prostirkama na podu, vrata i prozori su improvizovani i ne štite od hladnoće, a improvizovana su i kupatila i elektro-instalacije koje predstavljaju očiglednu opasnost od požara“, navodi se u dopisu Akcije za ljudska prava.

Porodice koje će 25. marta ostati bez krova su Kumrija Talamišaj sa šestoro maloljetne djece, od kojih najmlađe ima tri mjeseca, petočlana porodica Adema Špatolaja, Samir Špatolaj i njegova trudna supruga, Rasim Špatolaj koji ima četvoro djece (najmlađe staro godinu) i trudnu suprugu, petočlana porodica Miljajema Špatolaja i šestočlane porodice Muja Čelebića i Hazba Adrovića, nekadašnjih radnika Građevinskog, odnosno Željezare.

Zverinjak je sirotinjsko naselje, nastalo prije 50 godina prilikom izgradnje Željezare, u kojem su, uglavnom, privremeno smještani radnici fabrike, ali su se kasnije ti stanari selili, a novi doseljavali

U izbjegličkom naselju Gračanica, u vrijeme dolaska izbjeglih porodica sa Kosova, izlivene su četiri ploče za temelje objekata koji bi služili za njihov smještaj, i na tome se stalo.

Kako su ploče dobre očuvane i na njima je moguća gradnja, a porodice Egipćana koje žive u objektima označenim za rušenje kazali su da bi mogli da obavljaju fizičke poslove i pomognu majstorima prilikom evenutualne gradnje, iz Akcije za ljudska prava predlažu nadležnima da ispitaju mogućnost nadogradnje objekata na postojećim pločama.

Porodice iz Zverinjaka, koje su više puta istakli da su zahvalni Todorovićima što ih tolike godine „trpe“, su protestovale ispred zgrade Opštine, kao i nadležnih institucija u Podgorici, tražeći da se njihov problem riješi.

Zverinjak je sirotinjsko naselje, nastalo prije 50 godina prilikom izgradnje Željezare, u kojem su, uglavnom, privremeno smještani radnici fabrike, ali su se kasnije ti stanari selili, a novi doseljavali.

Kako će penizoneri sada ponovo da stvaraju dom

Među stanarima Zverinjaka su porodice koji nijesu raseljeni sa Kosova već su iz Nikšića i tu žive više od 25 godina. Mujo Čelebić je sa suprugom prije 30 godina iz Bijelog Polja doselio u Nikšić.

Plac je dobio od Građevinskog preduzeća, gdje je radio 25 godina, i kada je počeo da gradi baraku nikome nije smatalo. Danas on i njegova šestočlana porodica žive od 160 eura penzije i teško da mogu obezbjediti novi smještaj.

Hazbo Adrović se, kao radnik Željezare, prije 30 godina doselio u Zverinjak. U Željezari su mu tada rekli da je u pitanju fabrička zemlja, pomogli ga sa nešto materijala, i on je za porodicu napravio skroman dom. Uložili su i novac koji je od preduzeća dobio za rješavanje stambenih potreba ne znajući da je „zemlja tuđa“.

Od 70 kvadrata nešto preko 30 je na imanju porodice Todorović. Adrović se nada da neće morati, kao u godinama kada je tek stvaraoporodicu, da ponovo traži krov nad glavom.

Opština još nema ništa konkretno

“Vijestima” su iz Sekretarijata za kulturu, sport, mlade i socijalno staranje kazali da lokalna uprava radi na rješavanju problema stanara Zverinjaka.

"Prilikom popisa raseljenih, popisali smo i porodice iz naselja Zverinjak, koje su se prijavile Centru za socijalni rad povodom Konkursa za dodjelu stanova, s tim da postoji mogućnost da neka od njih dobiju stan u objektu/zgradi koja će biti izgrađena u 2014, ukoliko budu zadovoljavali sve kriterijume. Razmatra se mogućnost iseljenja osoba u stanju socijalne potrebe ili raseljenih lica iz stanova/baraka koje su im dodijeljene, a koje ne koriste, kako bi se porodicama iz Zverinjaka riješilo stambeno pitanje", saopšteno je iz Opštine.

( Svetlana Mandić )