Golf teren u Tivtu: Opasnost za vodu, biljke i životinje

Nevladine organizacije “Crnogorsko društvo ekologa”, “Green Home”, “Ozon” i “Društvo mladih ekologa” i Odsjek za biologiju Prirodno matematičkog fakulteta, dostavili su Opštini Tivat komentare na ”Izvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu za DUP Golf ekonomija“, koji je uradila podgorička firma “Studio Synthesis”.

DUP “Golf ekonomija” odnosi se na područje nekadašnjeg poljoprivrednog dobra “Montepranzo” u Tivtu gdje kompanija “Boka grupa” britanskog biznismena Džona Gvozdenovića Kenedija namjerava da gradi golf igralište sa 18 rupa, veliko stambeno naselje za 1,7 hiljada stanovnika i dva mala hotela sa ukupno 150 kreveta.

“Konkretna predmetna lokacija u Tivtu, iako nije detaljno istražena, prema mišljenju stručnjaka trenutno broji sigurno nekoliko stotina biljnih vrsta. One će biti na ovom lokalitetu trajno uništene izgradnjom golf terena, a biće zamijenjene sa svega nekoliko biljnih vrsta koje čak neće biti ni karakteristične za ovaj tip staništa - radiće se o stranim, invazivnim vrstama. Smanjenje biljnog diverziteta za sobom nosi smanjenje životinjskog svijeta. Ovo se prije svega odnosi na golf igralište, gdje se radi bukvalno o monokulturnom zasadu, koji je danas jedna od većih prijetnji biodiverzitetu”, stoji u komentarima koje potpisuju dr Vladimir Pešić, Nataša Kovačević, Aleksandar Perović, Mija Karadžić i mr Vuk Iković.

Oni upozoravaju da se na golf igralištima po pravilu siju strane alohtone vrste trave koje sa sobom često nose i razne vrste parazita i bolesti, koje napadaju domicilne biljne vrste i lančano negativno utiču na čitav biodiverzitet. Upozoreno je i na činjenicu da će golf igralištu trebati velike količine vode za navodnjavanje, više od 8 sekundnih litara, kao i na opasnost koju predstavljaju pesticidi koji će se koristiti radi održavanja 60 hektara površine planiranog golf igrališta .

“Takođe, u Izvještaju o Strateškoj procjeni uticaja se ne pominju đubriva koja su zajedno sa pesticidima nužan dio odžavanja golf terena i koji mogu ozbiljno ugroziti ne samo lokalno jezero, nego ostvariti i višestruke posljedice na zemljište, vezane vode i ugrožene i osjetljive vrste na lokalitetu i u širem području”, stoji u dokumentu upućenom Sekretarijatu za zaštitu životne sredine i uređenje prostora Opštine Tivat.

Ekolozi smatraju da bi planiranim rješenjem da se prečišćene fekalne vode, koje će se koristiti za zalivanje golf terena u Tivtu, skladište u postojećem malom vještačkom jezeru na nekadašnjem poljoprivrednom dobru, taj specifični mali ekosistem bio ugrožen, isto kao i rijeka Gradiošnica u koju se povremeno preliva ta akumulacija.

“Plan namjene površina pokazuje da su centralne djelatnosti locirane neposredno oko glavnih vodenih tijela, tj. jezera i vodenih tokova, što se kosi sa članom 86 Pravilnika o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta i kriterijumima namjene površina (2010) u kojem stoji da se ugostiteljsko turistički objekti i ostali prateći sadržaji u sklopu golf igrališta ne mogu planirati u pojasu manjem od 100 metara od obalne linije mora, jezera ili rijeke. Dokumentom takođe nije razmotren uticaj na životnu sredinu nivelisanja terena, čime dolazi do zatrpavanja kanala koji su služili za navodnjavanje poljoprivrednih površina, a danas su stanište pojedinih ranjivih i ugroženih vrsta”, stoji u dopisu.

Na prostoru nekadašnjeg poljoprivrednog dobra, pišu ekolozi, postoji čitava mreža kanala za irigaciju, u kojoj pored ostalih stanište imaju i jegulja i riječna kornjača, “kao i neki endemi Crne Gore (Hydrodroma reinhardi (Pešić, 2002) i Stygohydracarus karanovici (Pešić, 2001))”, a koji su zaštićeni domaćim i međunarodnim propisima.

Ekolozi su odbacili tvrdnje autora SPU da će izgradnja golfa poboljšati biodiverzitet ističući da je to “tačno samo za staništa koja su prilično devastirana i koja karakteriše mala biološka raznolikost, a što nije slučaj sa Tivatskim poljem”.

“Pojedine vrste, kao što su pojedine vrste beskičmenjaka, riba, vodozemaca i gmizavaca, ovdje postoje isključivo u prisutnim vodenim tokovima. S druge strane ovdje egzistiraju i vrste koje koriste ova vodena staništa u toku dijela svog životnog ciklusa, te je svim ovim vrstama areal ograničen u okviru postojećih vodenih tijela i na zelenom pojasu koji ih povezuje. S druge strane, populacije ovih vrsta su upravo dobrim dijelom emigrirale sa okolnog šireg područja ka ovom očuvanom ekositemu i to usled različitih vidova urbanizacije”, stoji u dopisu crnogorskih ekologa, koji konstatuju da je Strateška procjena uticaja za izgradnju golf terena u Tivtu manjkava i u velikoj mjeri urađena protivno važećim zakonskim prospisima, te da je stoga treba odbaciti.

( Siniša Luković )