Sedam čudesnih ruskih džamija

Džamije Rusije su mnogo više od kulturne baštine ruskih muslimana. Neke od njih spadaju u najveće, najstarije i najsjevernije na svijetu.

One su svojim veličanstvenim izgledom, impozantnim dimenzijama i ljubavlju koja je utkana u njihove prefinjene ukrase dale izuzetan doprinos arhitektonskoj ljepoti Rusije.

Kul-Šarif

Jedna od najveličanstvenijih džamija na svijetu. Sredinom 16. vijeka ruska vojska pod vođstvom cara Ivana Groznog u trećem naletu je uspjela da osvoji Kazanj, prestonicu islamskog Kazanjskog kanata.

Prema jednoj legendi, krunu kazanjskog kana („kazanjsku šapku“) vojska Ivana Groznog je iz Kazanja donela u Moskvu; prema drugoj verziji legende, juveliri iz pokorenog kanata izradili su „šapku“ specijalno za ruskog cara.

Oblik „kazanjske šapke“ inspirisao je arhitekte koji su projektovali džamiju Kul-Šarif, podignutu na mestu legendarnog hrama sa brojnim minaretima, koji je porušio Ivan Grozni za vrijeme svojih osvajanja.

Džamija je otvorena povodom obilježavanja hiljadugodišnjice grada Kazanja i prema procjeni mnogih stručnjaka spada među najveličanstvenije džamije na svijetu.

Kul-Šarif može da primi hiljadu i po vjernika, a još 10.000 ljudi može da se smjesti na trg pored džamije. Hram je u potpunosti izgrađen od priloga. U glavnoj dvorani džamije nalaze se knjige u koje su upisana imena svih 40.000 građana i organizacija koji su dali prilog za njegovu izgradnju.

Džuma-džamija

Najstarija džamija na teritoriji Rusije i Zajednice nezavisnih država (ZND). Derbent je najstariji grad u Rusiji i jedan od najstarijih gradova na svijetu u kome ljudi kontinuirano žive do danas.

U njemu se nalazi i najstarija džamija u Rusiji, podignuta 773. godine za vršenje zajedničkog džuma-namaza (muslimanska molitva petkom).

Dugo poslije završetka izgradnje džamija je bila najviše zdanje u gradu.

Stradala je u jakom zemljotresu krajem 14. vijeka, ali je u potpunosti obnovljena. Džamija je zatvorena 1930-ih u jeku antireligijske kampanje sovjetskih vlasti, a zatim pretvorena u gradski zatvor. Sredinom 20. vijeka zdanju je vraćena originalna namjena. Danas se Džuma-džamija nalazi na spisku kulturne baštine UNESKO-a.

Srce Čečenije

Džamija Srce Čečenije, koja nosi ime Ahmata Kadirova, prvog predsjednika Republike Čečenije, jedna je od najvećih džamija u Evropi i svijetu. Može da primi preko 10.000 ljudi.

Ovaj islamski arhitektonski kompleks zauzima površinu od 14 hektara. Na zasvođenom prostoru ispred džamije između nizova arkada i na otvorenom trgu u molitvi može učestvovati još 10.000 vjernika. Četiri minareta koji okružuju Srce Čečenije visoki su 63 metra i najviši su u Rusiji.

Zidovi džamije iznutra i spolja su pokriveni mermerom, a za izradu ukrasa i ispisivanje „ajeta“ (stihova iz Kurana) turski majstori koji su oslikali džamiju koristili su čestice najčistijeg zlata.

U džamiji se nalazi 36 lustera načinjenih od kristala čuvenog proizvođača kristala i nakita „Svarovski“; osim toga, za izradu ove kolekcije lustera upotrebljeno je nekoliko tona bronze i 2,5 kilograma najčistijeg zlata.

Nurd Kamal

Najsjevernija džamija na svijetu, Nurd Kamal već preko 15 godina krasi grad Noriljsk (sjever sibirskog Krasnojarskog Kraja, poluostrvo Tajmir). Građevina je podignuta prema jedinstvenom projektu i razlikuje se od tradicionalne arhitekture džamija zbog specifičnih klimatskih uslova koji vladaju na ruskom Krajnjem Sjeveru.

Tako kula minareta, koja obično ima kružnu osnovu, u Noriljsku ima kvadratni oblik. Pri takvoj gradnji, naime, zidovi manje mrznu i bolje odolijevaju naletima vjetra.

Ova džamija je podignuta od sredstava preduzetnika tatarskog porekla Mithada Bikmejeva, koji je rođen u Noriljsku.

Njemu džamija duguje i svoje neobično ime – Nurd Kamal – u čast oca mecene Nuritdina i njegove majke Gajnikamal.

Ljalja-Tjuljpan

Saborna džamija-medresa Ljalja-Tjuljpan je najvažniji muslimanski centar uralske Republike Baškortostan. Građena je od priloga vjernika i uz podršku Vlade Republike.

Ova džamija privlači pažnju svojim neobičnim izgledom. Oblik i boja centralnog zdanja podsjećaju na rascvjetalu lalu, a minareti na dva pupoljka. Na to ukazuje i ime džamije.

Ovaj oblik nije slučajno izabran. Lala je od davnina smatrana za simbol turanskih naroda.

Prema baškirskoj legendi, u pupoljku lale nalazi se sreća. Ljalja-Tjuljpan može da primi do 1000 vjernika, a njeni minareti, visoki 53 metra, treći su po visini u Rusiji, posljie minareta džamije „Srca Čečenije“ (62 m) i džamije Kul-Šarif (57 m).

Sunitska džamija (Džamija Muhtarova)

Sunitska džamija (ili džamija Muhtarova) na lijevoj obali rijeke Terek jedan je od simbola Vladikavkaza, prijestonice kavkaske Republike Severna Osetija - Alanija.

Građena je od 1905. do 1908. Najveći prilog za izgradnju dao je naftni magnat iz Bakua, milioner Murtuza Muhtarov, čija je supruga bila porijeklom iz Vladikavkaza.

Građevina je podignuta u egipatskom stilu i podsjeća na čuvenu džamiju Al-Azhar u Kairu. Izgrađena je od bijelog krečnjačkog kamena, donesenog iz okoline Bakua.

Sovjetski gradski savjet je 1934. donio odluku da se Sunitska džamija poruši. Reagujući na tu odluku, komandir 25. tatarske čete J. I. Betkenjev naredio je svojim vojnicima da sa oružjem stanu u odbranu džamije. Vlasti su morale da popuste i da džamiji dodijele status spomenika arhitekture.

Sanktpeterburška džamija

Izgradnju Sanktpeterburške džamije započeo je 1910. emir Seid-Abdul-Ahat-kan, vladar Buharskog emirata (nasljednika Buharskog kanata), koji se od 1868. godine nalazio pod protektoratom Ruske Imperije.

Pošto je za vreme vladavine cara Aleksandra III teritorija Centralne Azije postala deo Ruske Imperije, vlast je odlučila da na ovaj način pokaže poštovanje prema muslimanskoj zajednici, koja je tada u Sankt Peterburgu brojala preko 8000 ljudi.

Kada je 1913. izgradnja džamije završena, ona je bila najveći hram u Rusiji. Ovo zdanje može da primi do 5000 vjernika, ima dva minareta visoka 49 metara i kupolu koja dostiže 39 metara visine.

Kupola Sanktpeterburške džamije je gotovo identična replika mauzoleja Gur-Emir u Samarkandu iz 15. vijeka, u kojem se nalaze posmrtni ostaci azijskog osvajača Tamerlana i njegove porodice.

Galerija

( Darja Gonzales, "Ruska reč" )