Kosovo pred izborima

Poslije mjesec dana predizborne kampanje, u nedjelju će se na cijelom Kosovu održati lokalni izbori. Kažem cijelom, jer će se, shodno briselskom dogovoru premijera Kosova Hašima Tačija i premijera Srbije Ivice Dačića, izbori održati i u srpskim sredinama, uključujući – po prvi put od proglašenja nezavisnosti i sjever Kosova.

Više od milion i sedamdsto hiljada glasača biraće predsjednike i poslanike skupština u 38 kosovskih opština, a međunarodni predstavnici i misije već duže vremena glasno navijaju za što mirnije i ispravnije izbore, sa “kredibilnim” učešćem Srba, naročito na sjeveru Kosova. Što znači to kredibilno – nije mnogo jasno, ali se između redova može pročitati da se Brisel nada nekom minimumu izlaska od 15 % Srba na izborima kako bi rezultat mogao da se smatra iole legitimnim. U tom cilju je u kampanju za izlazak na izbore je cijelo vrijeme bila uključena i Vlada Srbije, koja preko premijera Dačića i njegovo prvog zamjenika Aleksandra Vučića već duže vremena insistira da Srbi moraju izaći na izbore, a da na tim izborima glasaju za “Srpsku građansku iniciajtivu” koju čine kandidati izabrani od strane zvaničnog Beograda. Time, naravno, srpska vlada ubija i najmanji privid demokratije, pošto javno podržava jednu od 31 srpske političke stranke i liste koje konkurišu na ovim izborima.

No, ovo nimalo izgleda ne smeta ni kosovskoj vladi niti međunarodnoj zajednici kojima je više od nivoa demokratije na Kosovu važno da Srbi učestvuju – po bilo koju cijenu!

Valja sačekati nedjelju da bi se vidjelo koliko će sve ovo uticati na izlazak Srba na izbore, ali je već sada jasno da bi se bez miješanja Evropske unije i Zapada mogućnost pristanka Srbije i Srba na sjeveru da učestvuju na izborima koje organizuje Republika Kosovo bila jednaka – nuli!

* * *

Ali, za ubjedljivu većinu Kosovara, mnogo važnije od učešća Srba na izborima jeste ko to će dobiti vlast u većim opštinama. Velika se borba vodi između Tačijeve Demokratske partije Kosova (na vlasti u većini opština) sa jedne strane i opozicionog Demokratskog saveza Kosova, koji još drži vlast u Prištini i Pokreta za samoopredjeljenje pod vođstvom Albina Kurtija, koji se već profiliše kao treća opcija.

Pošto svi ove izbore vide kao zagrijavanje za parlamentarne koji bi se trebalo da budu održani sljedeće godine, možda već na proljeće, biće veoma važno vidjeti koliko će ko dobiti, a ko izgubiti.

Već ima indicija da bi Tačijeva stranka mogla izgubiti vlast u par beoma važnih većih opština, kao što su Prizren ili Gnjilane, dok je apsolutni primat opozicione DSK u Prištini počeo slabiti ponajviše zbog povećane podrške stanovnika glavnog grada Kurtijevom Samoopredjeljenju. Povišene izborne tenzije se primjećuju i u nekim drugim opštinama, ponajviše u sredinama u kojima se vladajuća Tačijeva DPK počela cijepati zbog unutrašnjih prepirki. Javnost Kosova je već duže vremena svjesna tenzija unutar Tačijeve DPK, a ovih smo dana svjedoci javne konfrontacije između premijera i njegovog dugogodišnjeg bliskog saradnika, do skoro generalnog sekretara partije, nekadašnjeg portparola OVK a sada predsjednika parlamenta, Jakupa Krasnićija, koji je premijera nazvao manipulatorom i prevarantom! Krasnići je već duže vremena dio grupe oko bivšeg ministra Tačijeve Vlade, Fatmira Ljimaja, koja se već otcijepila od partije na vlasti i pokušava da odnese određeni broj glasova.

Stoga se sa pravom može očekivati da rezultati nedjeljnog glasanja pokažu i da li su i u kojoj meri Kosovari razočarani vladavinom samog premijera Tačija, čijih se šest godina vlasti poistovjećuju sa velikom stopom korupcije, manjkom ekonomskog razvoja, ogromnom nezaposlenošću, bahatom Vladom, jadnim javnim uslugama i uopšte društvom koje kao da je izgubilo svaki orijentir u kojem pravcu želi da krene. Dok se priča o evropskoj perspektivi više shvata kao još jedna demagoška floskula vlasti pod čijim su se okriljem političari i biznismeni obogatili preko leđa običnog naroda. Jer, kako drugačije shvatiti priču o evropskom Kosovu, kad je partija na vlasti na ovim izborima u par opština kandidovala ljude kojima Evropske misije za vladavinu prava (EULEX) sudi za korupciju ili su iza rešetaka pod sumnjom da su počinili zločine!

Sa druge strane, ovoga se puta ljudi na vlasti manje mogu osloniti na manipulaciju izbora, pošto je međunarodna zajednica već javno i jasno poručila da krađe glasova, kakve su se na Kosovu već dešavale, ovoga puta neće biti tolerisane.

Koliko ovakva upozorenja stvarno mogu uticati i to ćemo vidjeti u nedelju tokom glasanja i naročito poslije, kad počne brojanje glasova. Sam Tači je izgleda svjestan komplikovanih okolnosti koje ga mogu koštati vlasti, te je cijeli oktobar proveo u kampanji obećavajući brda i doline u ime svojih kandidata. U tu svrhu premijer je spreman da odriješi kesu kosovskog budžeta, pa je građnjima Prizrena obećao 200 miliona eura iz kase Vlade Kosova ako za gradonačelinika izaberu njegovog kandidata; građanjima Gnjilana je pod istim uslovima obećao 120 miliona eura, Mitrovčanima 150 miliona, u Podujevu i Vučitrnu po 80, u Mališevu 75, a u Suvoj Reci 70 miliona.

* * *

Ipak, veliko je pitanje koliko može biti uspješna takva agresivna kampanja sa ogromnim obećanjima koja su Tačija preko noći dovela na vlast prije šest godina!

Jer, u međuvremenu je malo toga ispunjeno od obećanja koje je Tači davao u jesen 2007. godine. A većina ljudi na Kosovu su mnogo nezadovoljniji životom i perspektivom. Osim, naravno, novokomponovanih ekspres-bogataša, desetak grupa kriminalaca prerušenih u biznismene, političara sa manjkom obrazovanja i skrupula i intelektualaca čija je posljednja pročitana knjiga – lektira iz trećeg razreda osnovne škole!

Zato se može reći da je stvarni problem Kosova to što ovakvo stanje ne mogu promijeniti nedjeljni izbori, kakav god da bude njihov rezultat. Za stvarne promjene su potrebni novi ljudi i mnogo vremena. Kojih, na žalost, na Kosovu nema koliko treba.

( Agron Bajrami )