Vlada da upozna javnost o pregovaračkim pozicijama: Ne može se iza zatvorenih vrata

Nakon što je objavila izvještaje o skriningu, Crna Gora bi po uzoru na Island mogla da objavi i pregovaračke pozicije i da tako proces pregovora otvori prema javnosti, smatraju u Institutu Alternativa (IA).

Pregovaračke pozicije se za sada razmatraju na sjednicama Odbora za evropske integracije koje su zatvorene za javnost, a poslanici su se do sada upoznali sa pozicijama za poglavlja 23 (pravosuđe i temeljna prava), 24 (pravda, sloboda i bezbjednost), 26 (obrazovanje i kultura), 6 (privredno pravo), 5 (javne nabavke), ali i 10 (informatičko društvo i mediji) i 7 (pravo intelektualne svojine).

Prema riječima predsjednika ovog tijela Slavena Radunovića (DF), Odbor je više puta tražio da se proces otvori za javnost i da se da više informacija na uvid

"Odluka da pregovaračke pozicije budu tajne je praćenje prakse koju su do sada imale gotovo sve zemlje koje su pregovarale sa EU o punopravnom članstvu. Međutim, postoje i dobre prakse kada je u pitanju visok stepen transparentnosti procesa i to je bio slučaj sa Islandom, bez obzira na prekid pregovora sa EU kao državni strateški cilj, ovo je dobar primjer gdje su sve informacije o procesu objedinjene u okviru jedinstvenog portala, uključujući i sve pregovaračke pozicije", kazala je Jovana Marović iz IA.

Prema riječima predsjednika ovog tijela Slavena Radunovića (DF), Odbor je više puta tražio da se proces otvori za javnost i da se da više informacija na uvid.

“Glavni pregovarač je više puta izdao rješenja da ova dokumenta mora biti tajna. Označio ih je kao interno jer je takva praksa u svim zemljama koje su pregovarale", kazao je Radunović navodeći da Odbor zato organizuje tribine na kojima se raspravlja o ovim pitanjima i tako proces integracija približava građanima.

Jovana Marović (FOTO: Arhiva "Vijesti")

Odbor za evropske integracije počeo je sa radom 26. decembra prošle godine, a do sada je održao deset sjednica. Njegova nadležnost je, između ostalog, da prati pregovore o pristupanju Crne Gore EU i da nadgleda i ocjenjuje tok pregovora i daje mišljenja i smjernice, u ime Skupštine, o pripremljenim pregovaračkim pozicijama.

Ovakav model razmatranja pregovaračkih pozicija u kojima je data jasna slika crnogorskih kapaciteta za primjenu pravnih propisa Evropske unije i daljih obaveza iz "evropske agende", prema mišljenju Marović, nije dobar sa aspekta učešća Skupštine u pregovaračkom procesu.

"Bez zaključaka koji će biti dostupni javnosti o razmatranju ovih pozicija, ne može se vidjeti stvaran doprinos parlamenta procesu. Kako stvari sada stoje, Skupština je dovedena pred svršen čin i u poziciji je da 'pečatira' dokument", kazala je Marović.

Na taj problem ukazuje i poslanik Pozitivne Crne Gore Dritan Abazović koji smatra da je dodatni problem što poslanici ne mogu uticati na tekst pregovaračkih pozicija i to parlament dovodi u poziciju posmatrača. "Mi imamo informacije i ništa više od toga", kazao je Abazović koji smatra da pregovarački proces u cjelini treba učiniti transparentnijim.

U Hrvatskoj je odbor imao ključnu ulogu

Radunović je kazao da će Odbor za evropske integracije vrlo brzo pripremiti dokument kojim će da precizira ulogu Odbora za evropske integracije. Taj dokument će, kazao je on, uraditi nezavisno od Rezolucije o EU integracijama o kojoj bi poslanici, nakon dorade, trebalo da raspravljaju u toku jesenjeg zasijedanja.

“Biće to dokument strogo tehničko-pravne prirode kojim će da se uredi odnos Skupštine, Vlade i EU u procesu. Rezolucija koja ima širi kontekst će biti na dnevnom redu kad-tad, ali mi više ne možemo da čekamo donošenje tog dokumenta koji se bavi širim temama”, kazao je on.

Radunović je još u decembru najavio da će izraditi Sporazum o odnosu Vlade i Odbora za evropske integracije, ali to još nije urađeno.

Za razliku od Crne Gore, susjedna Hrvatska je u procesu pregovora imala dva odbora. Nacionalni odbor bio je sastavljen od predstavnika partija, sindikata, NVO i uopšte civilnog sektora i njegov rad je bio zatvoren za javnost. Taj odbor je imao ključnu ulogu jer je davao dozvolu za ključne odluke u pregovorima sa EU. Odbor za evropske integracije u hrvatskom Saboru kao drugo skupštinsko tijelo, imao je zadatak da prati koliko je evropsko zakonodavstvo unijeto u nacionalno.

Rezolucija na popravnom

Odbor za evropske integracije razmatraće danas rezoluciju o načinu, kvalitetu i dinamici procesa integracija Crne Gore u Evropsku uniju (EU), kojim je predviđeno da to skupštinsko tijelo prati i ocjenjuje pregovore o pristupanju Crne Gore EU i daje mišljenja o pripremljenim pregovaračkim pozicijama.

Poslanici su ovaj dokument trebali da usvoje u julu, ali je zbog neprecizno navedenih nadležnosti parlamenta i odbora u procesu pregovora vraćena na doradu. Rezolucijom koju su uradili poslanici Branko Radulović, Aleksandar Damjanović i Damir Šehović predviđeno je da Skupština u cilju punog doprinosa kvaliteta procesa evropskih integracija, uspostavlja potrebnu strukturu svojih odnosa sa Vladom, predstavnicima civilnog sektora i institucijama EU.

Predviđeno je da Odbor razmatra informacije o pregovaračkom procesu, daje mišljenja o pitanjima koja se otvaraju tokom pregovora i ocjenjuje djelovanje pregovaračkog tima.

“Poseban doprinos kvalitetu tog procesa daju matični odbori u čijoj nadležnosti je oblast obuhvaćena projedinim pregovaračkim poglavljem, koji sa Odborom za evropske integracije razmatraju pripremljene pregovaračke pozicije”, kaže se u obrazloženju predložene rezolucije.

Mišljenja Odbora za evropske integracije razmatra Vlada prilikom utvrđivanja konačnog teksta pregovaračke pozicije i o tome obavještava Skupštinu. Rezolucijom je predviđena obaveza podnošenja parlamentu izvještaja o toku evropskih integracija, koji će se razmatrati na plenarnoj sjednici kojoj prisustvuje ministar vanjskih poslova i evropskih integracija.

Galerija

( Milica Bogdanović )