Zdravom hranom do bogatstva: Ima još mnogo posla

Monteorganika, tijelo koje je zaduženo za kontrolu i izdavanje sertifikata u organskoj poljoprivredi, u 2012. je izdala ukupno 22 sertifikata, 14 za organsku i 8 za proizvodnju u prelaznom periodu, dok je u 2013. jedan sertifikat suspendovan, a izdato ih je 10.

“Očekujemo da će do kraja godine konačan broj biti veći u odnosu na prošlu godinu”, kaže direktor Monteorganike Jovan Nikolić.

Ovaj broj, iako u porastu, i dalje je ispod standarda Evropske unije, ali i uporedivog broja u zemljama regiona. Po posljednjim podacima, ukupno se 250 proizvođača i preduzetnika u Srbiji bavi organskom hranom, dok je taj broj u Hrvatskoj višestruko veći. U Austriji je 20 odsto obradivih površina pod ekoproizvodnjom, u Češkoj 11, u Italiji devet, u Sloveniji osam.

U registar ove organizacije je, ističe Nikolić, 2012. upisano 152 proizvođača koji imaju različit status vezan za dužinu trajanja prelaznog perioda.

“Njihov status opredjeljuje usaglašenost sa zakonskom regulativom. Osim navedenog postoje standardne procedure za vršenje kontrole i izdavanja sertifikata koje su dio našeg sistema kvaliteta i obavezuju i nas i proizvođače na postovanje propisanih procedura. Kada govorimo o broju izdatih sertifikata, napomenuo bih da se dešava da se sertifikati ne izdaju jer proizvođači ponavljaju prethodne neusaglašenosti, čine nove i ne dostavljaju dokaze o otklonjenim neusaglašenostima, što su u obavezi da rade. U navedenim situacijama proizvođačima se produžava prelazni period a dešava se i da budu isključeni iz registra”, objašnjava Nikolić.

Jovan Nikolić

Ukupan broj organskih proizvođača u Crnoj Gori je, za Nikolića, usklađen sa mogućnostima.

“Više puta sam naglasio da je sektor mlad i da je njegov razvoj proces tokom kog je nemoguće zaobići nijednu etapu niti komponentu. Faktori razvoja navedene oblasti su ogledi i primijenjena nauka, agronomske 'vještine' proizvođača i prihvatanje administrativnih obaveza kao što su evidencija, obavještavanje o promjenama u proizvodnji, dokazi o nabavci inputa, plan prozvodnje i slično. Takođe je važno i tržište proizvoda organske poljoprivrede, tržište inputa, promocija i marketing”, ističe Nikolić.

Svaka se država, kaže on, akcionim planom određuje prema razvoju određene oblasti, a naš akcioni plan u oblasti proizvodnje organske hrane predviđa znatno veći broj organskih proizvođača u narednom periodu.

“Ja se ne bih bavio prognozom obima i dinamike razvoja jer smo savremenici globalne ekonomske krize, mada je i činjenica da u zemljama Evropske unije postoji pozitivan trend iz godine u godinu. Jasno je da postoji određeni potencijal ali i trenutni limiti”, kaže Nikolić.

On, u kontekstu razvoja, napominje da nakon usvajanja zakona slijedi izrada pravilnika koji će uređivati ovu oblast u skladu sa važećim propisima EU.

“Monteorganika je u međuvremenu pristupila usvajanju dopunskih zahtjeva standarda ISO 17065 a kad se usvoji zakon, i novi pravilnici vršiće kontrole u skladu sa njima”, zaključio je Nikolić.

Akreditacije za EU naredni korak

Naš sertifikat je, kaže direktor Monteorganike, validan za crnogorsko tržište.

“Uslov da se nađemo na listi EU ekvivalentnih kontrolnih tijela su akreditacija onog ko vrši kontrolu (ne važi za državne institucije) po standardu EN45011 a uskoro po ISO 17065, koji ispunjavamo jer smo akreditovani od strane Akreditacionog tijela Crne Gore, ali i usaglašenost zakona i pravilnika sa evropskim. Možemo i da kreiramo naš standard - kopiju EU regulativa, što je slučaj sa nekim kontrolnim tijelima u regionu, kao i da podnesemo zahtjev za prepoznavanje i prođemo proceduru dodatne provjere tokom koje komisija traži od akreditacionog tijela naš 'dosije'”, ističe Nikolić.

Nakon svega, objašnjava on, budete uvršteni na listu, traže se dodatna pojašnjenja ili budete odbijeni.

“Procedura je složena ali dostižna a navedeno poznavanje detalja upućuje sta su nam planovi za naredni period”, kaže Nikolić.

Još tekstova na ovu temu možete pročitati u štampanom izdanju "Vijesti" za 20. oktobar

Galerija

( Boris Adžić )