Državni dug blizu 60 odsto BDP-a

Bruto domaći proizvod (BDP) Crne Gore za prošlu godinu, prema konačnim rezultatima Monstata, iznosi 3,149 milijardi eura čime je značajno na niže korigovan podatak Vlade da je BDP u prošloj godini iznosio 3,338 milijardi eura.

Vlada je do sada svoj podatak koristila i za izračunavanje glavnog pokazatelja održivosti ekonomije - odnosa BDP-a i državnog duga pa ga je prikazivala na oko 51 odsto. Državni dug na kraju 2012. iznosio je 1,7 milijardi, njegovo učešće u sada izračunatom BDP-u je 54 odsto.

Vlada će morati i da prepravlja procjene iznosa BDP-a u ovoj godini od 3,517 milijardi jer su za polaznu osnovu koristili sada ispravljeni iznos za prošlu godinu.

Prema posljednjim procjenama Vlade BDP bi u ovoj godini trebalo da raste 2,5 odsto, dok su oprezniji bili u Svjetskoj banci i Međunarodnom monetarnom fondu koji su predvidjeli rast od 1,2 odsto.

Najveće učešće u BDP-u u prošloj godini imala je trgovina sa 384 miliona, a zatim slijede državna uprava sa 264 miliona, poljoprivreda 229 miliona, poslovi sa nekretninama 221 milion, pa tek onda turizam sa 213 miliona

Ukoliko bi na sada izračunatu osnovu došlo do rasta od 2,5 odsto, BDP bi iznosio 3,227 milijardi ili 300 miliona manje u odnosu na procjenu Vlade. Državni dug na kraju juna iznosio je 1,81 milijardu, a prema planu zaduženja na kraju godine će dostići 1,893 milijarde.

Ukoliko bi računali na rast BDP-a od 2,5 odsto državni dug će iznositi 58 odsto BDP-a, a ukoliko bi se potvrdila procjena MMF-a i Svjetske banke dug bi iznosio 59,4 odsto. Prema Mastriškim kriterijumima, ukoliko je državni dug veći od 60 odsto ta zemlje se smatra jako zaduženom.

Neizvjesno je i da li će se zadržati državni dug na predviđenom iznosu s obzirom na probleme u budžetu zbog vraćanja kredita Kombinatu aluminijuma i mogućnosti da i neke izdate druge državne garancije dođu na naplatu. Željeznička infrastruktura je već obavijestila Vladu da neće moći da vrati kredit od 19 miliona za koji je garantovala Vlada.

Prema Vladinim podacima iz marta ove godine, javni dug Crne Gore, u koji se računa državni dug, dugovi njenih preduzeća i garancije, iznosio je 2,32 milijarde ili 69 odsto njene procjene sa kraja 2012. Prema sadašnjem podatku, taj javni dug bio bi 73,6 odsto BDP-a.

Iz Monstata je saopšteno da je BDP u 2012. pao za 2,5 odsto u odnosu na godinu ranije najviše zbog smanjenja aktivnosti u prerađivačkoj industriji, poljoprivredi i građevinarstvu.

BDP po glavi stanovnika na kraju prošle godine iznosio je 5.063 eura, dok je godinu ranije bio 5.211 eura.

Najveće učešće u BDP-u u prošloj godini imala je trgovina sa 384 miliona, a zatim slijede državna uprava sa 264 miliona, poljoprivreda 229 miliona, poslovi sa nekretninama 221 milion, pa tek onda turizam (usluge smještaja i hrane) sa 213 miliona. Sektor prerađivačke industrije, zbog smanjenja proizvodnje u KAP-u, imao je pad od 12,9 odsto na 141 milion.

U strukturi BDP-a lična potrošnja domaćinstava iznosila je 2,63 milijarde, potrošnja države 679 miliona, bruto investicije 583 miliona, a saldo izvoza i uvoza usluga bio je negativan i iznosio je 776 miliona.

Ove godine rast zbog veće proizvodnje struje

Monstat je saopštio i preliminarne podatke za BDP u drugom kvartalu ove godine (april, maj i jun) koji je iznosio 773 miliona i zabilježio je rast od 3,4 odsto u odnosu na isti kvartal prošle godine.

Na rast u ovom kvartalu najviše je uticalo povećanje proizvodnje električne energije uslijed rekordnih padavina. Manjeg rasta bilo je u finansijskoj kao i djelatnosti osiguranja, zatim usluga pružanja smještaja i ishrane i vađenje ruda i kamena. Pad je zabilježen u sektorima prerađivačke industrije, poslovanja nekretninama i građevinarstva.

Prema ranije saopštenim, takođe preliminarnim podacima, rast u prvom kvartalu iznosio je 1,1 odsto. Direktorica Monstata Gordana Radojević navela je da su ovi preliminarni podaci podložni revizijama, jer Monstat u obračunu BDP-a na kvartalnom nivou u odnosu na onaj na godišnjem koristi različite izvore podataka.

Ona je navela da će preliminarne podatke za treći i četvrti kvartal objavljivati 90 dana nakon njihovog isteka, dok će konačni rezultati o kretanju crnogorske ekonomije za ovu godinu biti objavljeni krajem septembra naredne.

( Goran Kapor )