"Crveno blago" - šansa za razvoj sjevera države

Mladi Bjelopoljac Andrija Delić ne radi u struci — pravnik je, ali je odlučio da se bavi uzgojem malina i u tome je veoma uspješan.

S obzirom na to da je nezaposlen, kaže da je u tom poslu prepoznao sebe.

Vrijednog, ali hrabrog mladića njegovi sugrađani zapamtili su nedavno, kada je nezadovoljan prekidom otkupa malina, više stotina izdanaka te biljke u znak protesta prosuo ispred zgrade tamošnje opštine.

Nakon toga, posredovanjem prvog čovjeka Opštine Petra Smolovića, ubrzo je pronađeno kompromisno rješenje između uzgajivača i lokalnih vlasti.

Mladi poljoprivrednik tvrdi da obrazovanje za njega ima veliku ulogu u poslu sa malinama — to se, prije svega, ogleda u korišćenju tehnologija komunikacije, interneta, menadžmenta i marketinga u poljoprivredi kao i sposobnost unapređenja tehnologije proizvodnje kako bi prinosi bili viši.

Andrija gaji maline na oko hektar i 24 ara. Zajedno sa porodicom tim poslom počeo je da se bavi prije dvije godine.

“Ideju za bavljenje malinarstvom dobio sam nakon konsultacija sa prijateljima malinarima iz Arilja i Kosjerića. Moje imanje, po zemljišnoj strukturi, nadmorskoj visini i konfiguraciji, idealno je za gajenje ove biljne vrste”, priča Andrija.

U poslu mu najviše pomaže otac Danilo.

“Sve radimo sami, izuzev kada je sezona berbe, kada plaćamo radnu snagu. Razlozi za to su dvojaki. Jedan je što obradu niko ne može da uradi tako detaljno kao kada čovjek radi za sebe, a drugi je i finansijske prirode jer je cijena maline loša pa bi time ostvarili veći deficit u svom budžetu”, objašnjava.

Konstatovao je da bi država trebalo da pojednostavi procedure i da subvencionira malinare početnike.

“Smatram da je pomoć države u visini od 50 odsto velika podrška za razvoj ove grane poljoprivrede, ali bila bi još bolje valorizovana ukoliko bi država dala 50 odsto novca tokom kupovine sredstava — tako da bi malinaru bilo olakšano u startu. Jer, malinaru početniku je veoma teško da obezbijedi sva sredstva, pa da mu država tek nekoliko mjeseci kasnije vrati 50 odsto uloženog”.

On je rekao da smatra da bi država trebalo da zauzme ozbiljniji stav po pitanju saradnje sa malinarima — zato što se ove godine povećala količina maline i to drastično.

“Država mora prepoznati da je ‘crveno blago’ jedna od velikih šansi razvoja sjevera Crne Gore i podizanje standarda kod stanovništva. Takođe, i država bi imala veliku korist po uzoru na zemlje u regionu. Recimo, Srbija ima 300 miliona eura koristi od malinarstva, a samo opština Ivanjica 40 miliona eura. Toliko o tome koliko je isplativo bavljenje malinom”.

Tvrdi da planira da proširi zasad na još 40 ari, ali drugom sortom maline.

“U pitanju je škotska sorta ‘glen ample’ koja ima visok prinos, a takođe je i bez trna. Matičnjak prvoklasne sadnice sa plavom etiketom nalazi se u Bijelom Polju tako da to umnogome olakšava ostvarenje ovog projekta”.

Iako bavljenje poljoprivrednom nije ni malo lak posao, Andrija kaže da taj, kao i svi fizički poslovi doprinose boljem zdravlju ljudi.

Porodica sa 20 ari malinjaka sorte “vilamet” može ubrati od 2.000 do 3.000 kilograma, u zavisnosti od kvaliteta sadnica, truda i znanja tokom njihove obrade.

Zarada je uslovljena tržišnom cijenom maline kako kod hladnjačara, tako i cijenom na pijacama, marketima...

Andrija kaže da bi od bavljenja malinarstvom moglo da se živi ako bi država pomogla da profunkcioniše sistem klastera.

“Samim tim bi zadržali veliki dio maline na našem tržištu, a koja bi se našla u marketima, pijacama i ostalim privrednim subjektima po pristupačnim cijenama za obične građane. Takođe, ukoliko bi se ona prerađivala u sokove, džemove, likere, rakiju i drugo, došli bi do neke računice koja bi bila isplativa za svakog proizvođaca. Moramo učiniti malinu dostupnom u centralnim i južnim predjelima po cijeni koja je optimalna za građane, a ne da kilogram bude i do 10 evra. A to može samo ako se iz malinarstva izbaci ‘siva ekonomija’ i preprodavci koji nekoliko puta više zarađuju u odnosu na proizvođača a samim tim i guše istog tog proizvođača koji mora ogroman dio robe da štetuje, jer je zbog cijene obrt mali”.

( Jadranka Ćetković )