STAV
Bjekstvo od sebe
Imali smo u Budvi predstavu sa 100 aktera “parade ponosa,” čiju zaštitu je obezbjeđivalo 400 policajaca. Jako sam radoznao kako će proteći promocija, posebno u šest prigraničnih opština (u Ulcinju, Tuzima, Rožaju, Petnjici, Plavu ili Gusinju)
Uz TV pompu popraćen je jedan događaj u Crnoj Gori. Čitam: U kotorsku luku juče ujutro (26.avg.2013), uplovio je kruzer „Selebriti siluet”, vlasništvo kompanije „Atlantis“, na kojem se nalazilo 2.409 pripadnika LGBT populacije iz raznih krajeva svijeta.
Zdravko Cimbaljević, lider NVO najavio je da će LGBT forum „Progres” organizovati niz aktivnosti u crnogorskim opštinama u cilju promovisanje prava te populacije. Ne vidim da je to primarni javni interes promocija “gaj-brakova”.
Da li je Niče u pravu. Uočio je da niža kultura od više redovno prima prvo njene poroke, slabosti i razvrat? Bez obzira na podršku, posebno elektronskih medija, teško je vjerovati da se ovom najavljenom promocijom, ide u susret dominantnom javnom mnjenju.
Imali smo u Budvi predstavu sa 100 aktera “parade ponosa,” čiju zaštitu je obezbjeđivalo 400 policajaca.
Jako sam radoznao kako će proteći promocija, posebno u šest prigraničnih opština (u Ulcinju, Tuzima, Rožaju, Petnjici, Plavu ili Gusinju).
Jedan gej Crnogorac pozvao se na američko iskustvo: I u SAD su dozvoljeni gej-bakovi. Da, ali samo u nekoliko država. Izgleda da ova neravnoteža između većinske javnosti i zvanične politike očituje se u domaćoj servilnosti prema nekim međunarodnim faktorima, čime se, navodno, utire put ka EU. Dakle, da bi se primakli “civilizovanom” svijetu, prethodno treba obaviti bjekstvo od sebe, neutralizovati tradicionalni moral, uz infantilizaciju dominantne, javne svijesti.
Kako? Treba je lišiti bilo kakve veze sa prošlošću. Na koji način? Medijskim pritiskom, odbirom sagovornika koji promovišu prava “ugroženih.” Kao da se ide u susret teoriji popa Maltusa, o potrebi obuzdavanja prirodnog priraštaja stanovništva pa se ratovima, epidemijama, prirodnim katastrofama uspostavlja balans između mogućnosti prirode, koja je limitirana mogućnostima i eksplozije stanovništva. (Mogućnosti prirode rastu po aritmetičkoj, a stanovništva po geometrijskoj progresiji). Nije računao na gej-brakove. Ako možemo osporavati Ničea o sklonosti nižih kultura, teško je osporiti činjenicu oponašanja.
Tek što je rekonstruisana Hercegovačka ulica u Podgorici, prije 14 godina, dobija “evropsko ruho,” nazivima firmi: “Prego,” “Gracia,” “Figaro”, “Evita,” “Mama mia,” “Tiffany,” “Krizia,” “Fast foto”, “Fast food”, “Union bridge”, “Evita”, “Big ben”, “Roman’s”, slijedi “Dona & uomo”, “Replay”, “Rior”, “Hari”, “Be happy”, dalje, “No comment”, established 1998...
Domaće firme ni od zakletve. Novi most na Morači dobija ime, ”Union bridž.”
Ko je bio kod naših prvih susjeda, u Grčkoj, Italiji, Mađarskoj, Austriji, Hrvatskoj, Bosni, Rumuniji, uvjerio se da se i po nazivima firmi i sitnih uslužnih radnji prepoznaju te zemlje.
Oponašanje ima podužu tradiciju. Dok su još Podgoričani živjeli ispod moračkih pećina, (nakon savezničkih bombardovanja) sjećam se impozantne građevine, na čijem krovu je stajao veliki natpis “Moskva.” Potom mijenja ime i malteriše se kao hotel “Crna Gora.”
Danas ga ruše, kako bi bio evropejskiji - ”Hilton.”
Ipak, ako hoćemo da zapad oponašamo u svemu, opredijelimo se za ono što je najbolje u njemu: rad, red i zakonitost. Hroničari bilježe i drugačiji odnos starocrnogoraca prema stranim uticajima.
Odvojenost Cetinja bespućima, oko kojih se savijala i država, neki su isticali kao prednost, a drugi kao nedostatak. Kad se pokušavala nametati neka vrsta stranog podaništva, obično su dolazile i nevolje. Koliko znam prvi guvernadur bio je iz primorja, Zane Grbičić. Kad su Mlečani vidjeli da Crnogorci ne vjeruju “lacmanima,” guvernadurstvo prelazi na Đikana Vukotića sa Čeva. Nije bio poslušan. Ubrzo je umro. Vjeruje se da je otrovan. Onda su postavili njegova sina, koji je tu čast odbio.
I Isidora Sekulić, izučavajući stare putopise stranaca notirala je neka neobična zapažanja: Dobar Crnogorac, piše ona, je čovjek ranga kućića i odžakovića, neko gospodstvo im se održava… U slikanju crnogorske nepotkupljivosti izdvojila je jednu priču koja još živi u narodu.
“Tražio aga od jednog glavara, kojega je volio, da porez plati, tek toliko, simbolično - samo jedan groš. Daj groš i idi kući, i nećeš više ništa nikome davati, moli aga. Rekao sam jednom za navijek ne dam groš. Vezaše ga Turci pa mu vezaše i mlađeg sina da ih pogube. Šta će to od nas učinjeti? – pita sin oca. To što će učinjeti brzo će proći; a onaj groš ne bi nikada prošao, odgovorio je. Imamo novo vrijeme i novi sistem “vrijednosti.”
U eri evrointegracija, liberalizma i demokratizacije, u bici za birače, dostojanstvo se prodavalo za 20 do 30 evra, a gdje je u pitanju glava brojnije porodice i nekoliko stotina.
Razlika između starih Crnogoraca i novo-Crnogoraca nije teško uočljiva. Crnogorac se nikada nije klanjao pred moćnima. Novo-Crnogorac s novim milenijumom prešao je na klanjanje u više varijanti. Ono je postalo masovna pojava. Za mnoge Crnogorce klanjanje novim “saveznicima,” išlo je povremeno do gađenja.
Zanimljiva je procjena jednog njemačkog pisca: “Kako bi pust i bijedno izgledao gdjekoji komad zemlje kada na njemu ne bi rastao korov,” (Vilhelm Rabe).
( Nikola Ivanović )