Arsenal da plati Cofisu 1,3 miliona
Velika odšteta dodijeljena kontroverznoj beogradskoj firmi, na teret nekadašnjeg vojnog brodogradilišta u Tivtu
Višegodišnji sudski spor između Mornaričko-tehničkog remontnog zavoda “Sava Kovačević” Tivat u likvidaciji i beogradske kompanije “Cofis” u vezi sa poslom generalnog remonta i rekonstrukcije pet raketnih čamaca tipa “osa” za Ratnu mornaricu Egipta, okončan je nedavno presudom Privrednog suda u Podgorici, koji je gotovo u potpunosti uvažio argumente “Cofisa” i donio odluku da je nekadašnje tivatsko vojno brodogradilište dužno da beogradskoj firmi isplati odštetu u ukupnom iznosu od 1.210.019,76 američkih dolara.
Ukoliko se u to uračunaju i kamate koje teku još od 2004. Arsenal bi “Cofisu” trebalo da plati preko 1,3 miliona eura, tako da će njegovi bivši radnici koji računaju na po par stotina hiljada eura koliko je trebalo da na računu MTRZ ostane nakon procesa likvidacije, ostati bez ičega.
Iako je MTRZ formalno vlasništvo države koja je njime upravljala dok ga za 3,26 miliona eura 2006. nije prodala kanadskom biznismenu Piteru Manku, Privredni sud je presudio da država nije odgovorna za plaćanje odštete “Cofisu” već da to mora učiniti isključivo MTRZ.
Kasnile isporuke, radnici štrajkovali...
Još 2007. "Cofis" je tužio Arsenal zbog navodne štete koju su pretrpjeli jer je kasnio remont egipatskih brodova, a sljedeće godine Arsenal je, nakon bezuspješnih pokušaja da naplati svoja potraživanja po pravosnažnim rješnjima, uzvratio kontratužbom.
Zbog kašnjenja posla na prva dva broda, remont preostala tri egipatska raketna čamca Arsenal je prepustio samom “Cofisu” i njegovim partnerima koji su za to koristili djelove kapaciteta tivatskog vojnog brodogradilištaTe dvije firme sarađivale su na obimnom poslu generalnog remonta i rekonstrukcije ukupno pet starih raketnih čamaca tipa “Osa 1” koje je Ministarstvo odbrane SCG 2004. posredstvom “Cofisa” prodalo Egiptu.
Prije isporuke kupcu, brodovi su remontovani u Tivtu a originalni ugovor između Arsenala i “Cofisa” iz 2004, bio je vrijedan 2.313.700 dolara i podrazumijevao je da tivatsko vojno brodogradilište posao na egipatskim brodovima obavlja usklađeno sa dinamikom po kojoj je beogradska firma trebalo da ispunjava neke svoje obaveze – nabavku materijala i opreme, sukcesivno plaćanje radova itd.
U samom startu, posao je kasnio skoro godinu dana jer “Cofis” nije Arsenalu u ugovoreno vrijeme dostavio nove glavne pogonske motore tipa M-504B koje je trebalo ugraditi na egipatske raketne čamce.
Prva tri motora koja je trebalo ugraditi u prvi brod kasnila su pet mjeseci u odnosu na ugovor, dok su rezervni djelovi za topove AK-230 kalibra 30 mm i sredstva komunikacije isporučena Arsenalu sa godinu dana zakašnjenja.
Kasnije su počeli i problemi sa štrajkovima radnika Arsenala koji su se na taj način pokušali boriti protiv odluke Vlade Crne Gore da tivatsko vojno brodogradilište proda Piteru Manku.
U međuvremenu, na egipatskim brodovima su se stalno otvarali novi, neophodni dodatni radovi mimo originalno ugovorenih, pa je Arsenal “Cofisu” ispostavljao nove fakture, a beogradska firma ih, iako je većinu uredno potpisala i prihvatila, nije platila.
Zbog kašnjenja posla na prva dva broda, remont preostala tri egipatska raketna čamca Arsenal je prepustio samom “Cofisu” i njegovim partnerima koji su za to koristili djelove kapaciteta tivatskog vojnog brodogradilišta i opet za sebe “vezali” dio radnika Arsenala koje je MTRZ tada namjeravao da zaposli na za njih vrlo perspektivnom stranom tržištu u Libiji.
Tužba i kontratužba
Beogradska firma je 11. decembra 2007. po okončanju cijelog posla, pokrenula tužbu protiv Arsenala koji je već bio u likvidaciji, zbog štete koju je navodno pretrpjela u cijelom ovom poslu i zatražila odštetu od ukupno 5,93 miliona dolara, a Arsenal je u narednih par godina uzvratio kontratužbama za neplaćene radove, neplaćeni zakup kapaciteta, izgubljenu dobit i ostalo, sve u ukupnom iznosu od 1,92 miliona eura i 1,14 miliona dolara.
Radi vještačenja dokumentacije, sud je angažovao vještaka pomorsko-saobraćajne i pomorsko-privredne struke Marka Nikčevića koji je kao osnovana potom priznao potraživanja beogradske firme u iznosu od 1.302.567 dolara.
Egipatski brodovi napuštaju Tivat poslije završenog remonta
Prema Arsenalu je Nikčević bio nemilosrdan, ocjenjujući da je od skoro 2 miliona eura i 1,14 miliona dolara, osnovano samo njihovo potraživanje od “Cofisa” u iznosu od simboličnih 5.364, 54 eura.
Ogroman posao na pet egipatskih “Osa” od kojih je Arsenal remontovao dva, a firma “Tole” tri broda, urađen je veoma kvalitetno, što su potvrdili i sami kupciNikčević, po struci vojno-pomorski oficir koji je potom dugo bio komandir Plovne jedinice MUP-a Crne Gore je vještačeći finansijsku dokumentaciju, konstatovao da je Arsenal “isključivi krivac” za kašnjenje remonta egipatskih brodova, a što su, kao i rezultate njegovog finansijskog nalaza, oštro osporavali predstavnici likvidacione uprave Arsenala i zaštitnik imovinskih prava i interesa Crne Gore Risto Femić.
Oni su tvrdili i da Nikčević kao mornarički oficir, nije stručan da vještači finansijsko-ekonomske poslovanje, niti brodograđevne radove.
Stručnjaci Instututa računovođa Crne Gore koji su takođe pregledali dokumentaciju, ocijenili su da je “obje strane kasnile u ispunjavanju svojih obaveza”, ali je sutkinja Privrednog suda u Podgorici Milica Popović na kraju ipak prihvatila nalaz Nikčevića i presudila u korist “Cofisa” koji se u međuvremenu složio sa Nikčevićevom procjenom, da Arsenal sada treba da im plati 1,3 miliona eura.
Ministarstvo tražilo izuzeće vještaka
Ministarstvo odbrane, pod čijom je nadležnošću poslovanje MTRZ “Sava Kovačević” Tivat u likvidaciji, saopštilo je "Vijestima" da je njihovo Odjeljenje za imovinsko pravne poslove "uložilo žalbu Apelacionom sudu Crne Gore na predmetnu presudu u zakonski predviđenom roku".
Pet starih raketnih čamaca remontovanih od 2005-2007. u Tivtu i danas je u svakodnevnoj upotrebi u RM Egipta"Ministarstvo odbrane nije stranka u sporu, nego organizaciona jedinica ovog ministarstva zastupa MTRZ "Sava Kovačević" u likvidaciji pred sudom, a na osnovu pismenog ovlašćenja likvidatora. Na nalaz sudskog vještaka gospodina Marka Nikčevića, predstavnici MTRZ "Sava Kovačević" u likvadaciji su u toku postupka stalno isticali prigovor, kako na njegov osnovni tako i na dopunske nalaze, i pismenim podnescima i na ročištima pred sudom, tražili njegovo izuzeće. Međutim, sud nikada nije odlučio o predlogu MTRZ „Sava Kovačević“ u likvidaciji za izuzeće ovog vještaka, a što je po zakonu bio dužan da učini“, rečeno je "Vijestima“ u resoru koji vodi ministarka Milica Pejanović-Đurišić uz napomenu da su "mišljenja da će uloženi pravni ljekovi rezultirati ukidanjem presude Privrednog suda".
Ose otišle iz Tivta kao nove
Ogroman posao na pet egipatskih “Osa” od kojih je Arsenal remontovao dva, a firma “Tole” tri broda, urađen je veoma kvalitetno, što su potvrdili i sami kupci.
Izvor “Vijesti” navodi da su pred isplovljavanje iz Tivta tih brodova za Egipat, potpisani primopredajni zapisnici. Ostala je naknadna obaveza da stručnjaci Arsenala u Egiptu završe umrežavanje elektronskog sistema za upravljanje vatrom što je i urađeno na dva broda, nakon čega je sa “Cofisom” nastao problem oko plaćanja tih poslova i na preostala tri raketna čamca.
Na pet egipatskih brodova od 2005. do 2007. u Arsenalu je urađen generalni remont sa ogromnim brodograđevnim radovima, pri čemu je zamijenjeno čak preko 40 odsto limova na pojedinim raketnim čamcima.
Prije isporuke Egipćanima, remontovani brodovi su u Crnoj Gori imali i ispitna bojeva artiljerijska gađanja, a na probnim vožnjama su bez ikakvih problema postizali brzine od preko 35,5 čvorova.
Koliko je posao obavljen dobro svjedoči i izjava koju je prilikom odlaska za Egipat tri posljednja broda u maju 2007. ”Vijestima” dao predstavnik Tehničkog opitnog centra Vojske Srbije iz Beograda koji je vršio nadzor nad radovima, mornaričko-tehnički pukovnik Goran Stojanović.
Radnici će ostati uskraćeni: Na dokovima Arsenala, prije prodaje Manku
"Mogu reći da smo postigli izuzetan uspjeh jer je ovaj vrlo složen projekat obavljen izuzetno kvalitetno i na veliko zadovoljstvo stranog partnera. Mi smo ovdje sa pomorskom ratnom tehnikom uradili ono što recimo, Izrael izuzetno uspješno radi sa vazduhoplovnom, remontujući i modernizujući avione tipa MiG-21", kazao je tada pukovnik Stojanović.
Pet starih raketnih čamaca remontovanih od 2005-2007. u Tivtu i danas je u svakodnevnoj upotrebi u RM Egipta, pri čemu tri broda vrše stalnu patrolnu službu na Mediteranu, a dva su na Crvenom moru.
Veza sa Vujanovićem
Firmu “Cofis” je svojevremeno bivši savjetnik predsjednika parlamenta, general Blagoje Grahovac pominjao u kontekstu, navodno, nedozvoljene trgovine naoružanjem iz stokova Vojske SCG.
Afera “Cofis” potresala je Crnu Goru tokom 2007. - Grahovac je tada iznio brojne optužbe na račun predsjednika Filipa Vujanovića i njegovog tadašnjeg savjetnika, pokojnog Vukašina Maraša dovodeći ih u vezu sa navodno nelegalnim raspolaganjem naoružanjem i opremom VSCG i njenom nezakonitom prodajom preko “Cofisa”.
Preko “Cofisa” Egiptu je prodato pet raketnih čamaca, sedam mobilnih obalnih lansera protivbrodskih raketa tipa “Rubež-E”, nekoliko desetina protivbrodskih raketa tipa P-15 i P-21, rezervni djelovi, pripadajuća oprema itd.
Grahovac je prije četiri godine optužio Vujanovića da je skupa sa Marašem, tada zamjenikom ministra odbrane SCG, nezakonito, neposrednom pogodbom, prodavao vojnu opremu i naoružanje ogromne vrijednosti.
Taj posao je, tvrdi Grahovac, oštetio Crnu Goru za 2,2 miliona eura. Grahovac je kasnije doveo u pitanje i ugovor “Cofisa” sa nekadašnjim MTRZ “Sava Kovačević”, sugerišući da remontni zavod nije naplatio više od 130 hiljada radnih sati toj kompaniji.
U sudskom postupku koji je vođen pred Privrednim sudom, pokazalo se da Arsenal ima 146.111 radnih sati nenaplaćenih od “Cofisa”, ali to nalazom vještaka Nikčevića i odlukom sutkinje Popović, na kraju nije priznato tivatskom vojnom brodogradilištu.
Galerija
( Siniša Luković )