Opozicija slabila od improvizovanih protesta
Organizaciju posljednjih većih opozicionih protesta Front je počeo na jesen 2015. u Beranama, što se tada tumačilo kao pokušaj vraćanja povjerenja koju je gubio nakon odlaska Lekića i formiranja Demosa, koji je u to vrijeme, po istraživanjima javnog mnjenja, preuzeo primat u opoziciji
Visoke temperature u Podgorici i fudbalsko prvenstvo koje prati veliki broj ljudi, to su bili razlozi zbog kojih je opozicija na nedoređeno prekinula proteste polovinom ljeta 2004. To su bili prvi veći opozicioni protesti u Crnoj Gori nakon 1998. kada se sukob suprotstavljenih frakcija Demokratske partije socijalista (DPS) prenio i na ulice.
Nije poznato da li je rukovodstvo Demokratskog fronta (DF) konsultovalo meteorologe ili ljubitelje fudbala kada je sredinom nedjelje najavilo proteste za jesen. Međutim, iskustva ukazuju da je opozicija ranije imala običaj da uzalud prijeti vrućom političkom jeseni, da je iz mahom improvizovanih protesta uvijek izlazila oslabljena sa promijenjenim rasporedom snaga, a da DPS-u oni ne samo da nisu škodili, već je iz njih znao i da profitira.
Tako je opozicija prije 14 godina organizovala proteste sa zvaničnim ciljem da se izdejstvuju prijevremeni parlamentarni izbori, iako se tada spekulisalo da su Narodna stranka i LSCG gurnuli Socijalističku narodnu partiju (SNP), tada najjaču opozicionu partiju, u proteste kako bi radikalizovali scenu i time pokušali povratili snagu. Na protestima pod sloganom “Mi ne ljubimo lance”, opozicioni prvak Predrag Bulatović (SNP), Miodrag Živković (LSCG) i Dragan Šoć (NS) zatijevali su smjenu tadašnjeg premijera Mila Đukanovića i formiranje prelazne vlade.
Sa protestima se poklapalo suđenje Živkoviću pred Osnovnim sudom u Podgorici po tužbi Đukanovića za klevetu zbog njegovih optužbi u umiješanost premijera u aferu S. Č., a daleko najveći broj građana izašao je u protestnu šetnju nakon ubistva glavnog urednika lista “Dan” Duška Jovanovića. Na kraju se broj opozicionih pristalica sveo na nekoliko desetina najupornijih koji su odlazili na protestne šetnje četvrtkom dok opozicioni prvaci nisu prekinuli akciju, zvanično zbog visokih julskih temperatura. Nezvanično i zbog toga što su ljudi bili više zainteresovani za utakmice evropskog prvenstva u fudbalu, nego za promjenu vlasti.
Sljedeći veći protest organizovala je Srpska lista Andrije Mandića 2008. zbog odluke Vlade da prizna nezavisnost Kosova. Tada su se lideri SNP-a Srđan Milić i Nebojša Medojević (PzP) nevoljno odazvali pozivu na protest koju su završili neredima i policijskom intervencijom nakon zapaljivog govora mitropolita SPC Amfilohija. Mandić je nakon tih protesta počeo štrajk glađu, a Đukanović je uskoro raspisao vanredne izbore na kojima je opozicija ukupno osvojila 29 mandata i prošla gore nego na izborima odmah nakon referenduma o nezavisnosti 2006. kada su oponenti DPS-a zbirno imali 34 mandata.
Demokratski front (DF) i Miodrag Lekić su organizovali sljedeći veliki protest, 20 dana nakon predsjedničkih izbora 2013. godine, iako su bili pod pristikom pristalica da odmah izađu na ulicu i ospore rezultate po kojima je Filip Vujanović odnio tijesnu pobjedu. I tada su se funkcioneri ostalih opozicionih partija, Pozitivne i SNP-a, kao i ranije gurali u prve redove ili krili oko bine, zavisno od svojih stavova prema Lekiću ili Frontu.
Iako nije uspjela, niti se previše upinjala da ponovi izbore, opozicija je uspjela da izdejstvuje reformu izbornog zakonodavstva kako bi se spriječile zloupotrebe o kojima je javnost sjedočila tokom afere “Snimak”. Opoziciji je to pošlo za rukom zahvaljujući pozivu na dijalog tadašnjeg šefa parlamenta Ranka Krivokapića čiji je SDP, umjesto Vujanovića, indirektno podržao Lekića na predsjedničkim izborima.
Organizaciju posljednjih većih opozicionih protesta Front je počeo na jesen 2015. u Beranama, što se tada tumačilo kao pokušaj vraćanja povjerenja koju je gubio nakon odlaska Lekića i formiranja Demosa, koji je u to vrijeme, po istraživanjima javnog mnjenja, preuzeo primat u opoziciji.
Protesti Fronta su ubrzo prerasli u anti-NATO akciju, a ispred Skupštine formirano je tzv. šatorsko naselje u kojem je noć čekalo po nekoliko poslanika DF-a i njihovih aktivista. Nakon uklanjanja šatora uz pomoć policije, održani su građanski protesti 24. oktobra 2015. koji su završeni neredima tokom kojih su se pripadnici SAJ-a iživljavali nad građanima. Čelnici DF-a su pred sudovima oslobođeni, a policija nikad nije izašla sa informacijama ko su bili mladići sa kapuljačama koji su napali policajce ispred Skupštine.
Politika otjerala građane sa ulica
Mreža za afirmaciju nevladinog sektora (MANS) je početkom 2012. sa Unijom slobodnih sindikata i Studentskom unijom organizovala seriju protesta zbog poskupljenja struje i teškog socioekonomskog stanja u Crnoj Gori. Osim masovnog odziva, izvještači su zapazali da se na skupu pojavio veliki broj mlađih ljudi i da se pozivu Vanje Ćalović nije odazvalo samo opoziciono biračko tijelo.
Čalovićeva je vremenom počela da poziva tadašnjeg premijera Igora Lukšića da preuzme odgovornost za stanje u zemlji, da ne bude “marioneta Đukanovića” ili da podnese ostavku zbog čega su joj DPS i dio opozicije zamjerali da se bavi politikom. To je vremenom uticalo na smanjenje brojnosti demonstranata i propast protesta bez ijednog ispunjenog zahtjeva.
( Vladan Žugić )