CIA se vraća korijenima - klasičnoj špijunaži

CIA koja je od terorističkih napada na SAD 11. septembra 2001. pretrpjela najveće promjene, vraća se korjenima - "klasičnom" špijuniranju i strateškim analizama.

Skorašnji govor predsjednika SAD Baraka Obame u kome je najavio da će SAD do kraja 2014. godine da nastave da izvode napade bespilotnim letilicama „u području Avganistana“, protumačen je kao najava da Antiteroristički centar CIA polako prestaje da bude čvorište američkih operacija takve vrste.

Prema pisanju Njujork tajmsa, u prilog tome govore i prve kadrovske promjene kojima novi direktor CIA Džon Brenan pokušava da preusmjeri Agenciju od borbe protiv terorizma, prema špijuniranju i strateškim procjenama.

Jedan od najvećih izazova sa kojima se suočava CIA je preusmjeravanje operativaca koji su proveli više od decenije u lovu na teroriste u ratnim zonama

Posao, međutim, ne samo da nije jednostavan, već zahtjeva i vrijeme. Jer, više od polovine zaposlenih u CIA je ušlo u agenciju posle terorističkih napada na SAD. Bavili su se uglavnom lovom na teroriste. CIA je tokom protekle decenije izgradila velike centre u Kabulu i Bagdadu sa stotinama mladih tajnih agenata, od kojih su mnogi cijelu svoju karijeru proveli specijalizirajući se za špijuniranje u ratnim uslovima. Od njih nije lako napraviti obavještajce za drugačiju vrstu špijuniranja, ali i za nove strateške ciljeve.

"Jedan od najvećih izazova sa kojima se suočava CIA je preusmjeravanje operativaca koji su proveli više od decenije u lovu na teroriste u ratnim zonama, i usmjeriti ih na zemlje kao što su Rusija, Kina i drugi takozvani „tvrdi“ ciljevi, komplikovane sredine gde je teško prodrijeti u vladu, i gdje su mnogi CIA operativci pod stalnim prismotrom".

Sa milijardama dolara uloženih u CIA tokom protekle decenije, očekuje se da Agencija bude sposobna da predvidi glavne geopolitičke događaje

"Špijuniranje na ulicama Moskve možda je manje opasno nego rad u Karačiju, Pakistanu, ili Sani u Jemenu, ali pokušaj regrutovanja ruskih obaveštajnih izvora zahteva suptilnost kakvu špijuni nisu iskusili u Iraku ili Avganistanu", primjećuje Njujork tajms.

Preokret od zaokupljenosti borbom protiv terorizma ka strateškoj analitičnosti podstaknut je ne samo novim prioritetima SAD, na koje je u više navrata ukazivao predsednik Obama, već i kritikama koje su se umnožavale na račun CIA.

"Novi direktor CIA Brenan, podstaknut da prokomentariše propuste agencije i njenu nesposobnost da se uhvati u koštac sa domino efektom takozvanog Arapskog proleća na Bliskom istoku, odgovorio je pismeno tokom pretresa o njegovoj kandidaturi na Kapitol hilu:

"Sa milijardama dolara uloženih u CIA tokom protekle decenije, očekuje se da Agencija bude sposobna da predvidi glavne geopolitičke događaje. Skorašnji događaji u arapskom svetu, međutim, ukazuju na to da CIA treba da unaprijedi svoje sposobnosti", istakao je Brenan.

Na meti kritika CIA, vodeća od 16 agencija američke obaveštajne zajednice, čiji je direktor i glavni obaveštajni savjetnik predsednika SAD, nije odnedavno. Njeni propusti upravo od vremena terorističkih napada na SAD, preko tvrdnji o postojanju iračkog oružja za masovno uništenje, koje nikada nije pronađeno, ali je Ameriku uvelo u devetogodišnji rat "težak" 767 milijardi dolara, do Arapskog proljeća, doveli su Agenciju u nezavidan položaj. To je rezultiralo probojem nekada marginalizovanih agencija.

Tako je na značaju dobio Biro za obavještavanje i istraživanje američkog Stejt departmenta, pošto je upozorio prije iračkog rata 2003. godine da je CIA preuveličala sposobnosti tadašnjeg predsjednika Sadama Huseina da razvije nuklearno oružje. I u "lovu" na najtraženijeg teroristu, vođu Al Kaide, Osamu bin Ladena, CIA je vodila operaciju, ali Nacionalna obavještajna agencija je imala važnu ulogu u presretanju poruka.

Veći značaj dobila je i američka vojna obaveštajna služba DIA, koja je proširila svoje aktivnosti tokom iračkog i avganistanskog rata, dobrom sposobnošću da na terenu sakuplja obavještajne podatke širom Bliskog istoka i jugoistočne Azije. Tako je na dnevni red ponovo dovedeno, u SAD mnogo diskutovano, ali i kritikovano, pitanje konkurencije među obavještajnim agencijama.

"U obavještajnoj zajednici trebalo bi da ohrabrimo ono što bih nazvao zdravom konkurencijom. DIA će uvek, uopšteno govoreći, da bude malo agresivnija", smatra direktor DIA general-potpukovnik Majkl Flin.

( Vijesti online )