Da li mitropolit Amfilohije treba govoriti o politici?

„Svi pregnantni pojmovi moderne teorije države su sekularizovani teološki pojmovi“. (Karl Šmit)

Sticajem različitih društvenih okolnosti: ideoloških (kriptokomunističkih prije svih), politikantskih, kolektivno psiholoških, a sve u skladu sa neznanjem i primitivizmom, učestala je pojava da neka krajnje sumnjiva idejna predrasuda žilavo zavlada javnim mišljenjem i govorom, a ako se ko nekim slučajem usudi da joj se suprostavi, po pravilu odmah bude obilježen žigom jeretika.

Jedna od takvih je sveprisutna i zaglušujuća predrasuda kako mitropolit Amfilohije ne bi smio kroz svoje javne istupe da tretira političke ili društvene fenomene. Kako su država i crkva odvojene i da crkva kao takva, odnosno njeni velikodostojnici, ne smiju preći prag koji navodno razdvaja sveto od profanog iliti religiju od politike.

Međutim, iako su crkva i država formalno razdvojene, to nikome ne daje za pravo da od crkve zahtijeva pasiviziranje iz sfere javnog života, posebno kada znamo da život u svoj svojoj kompleksnosti, ontološkoj i eshatološkoj, duboko prevazilazi i nadilazi samu državu! Takvim odnosom prema Crkvi kao da pokušavamo reciklirati nakaradni i davno odbačeni marksistički sistem mišljenja koji se pokušav a o obračunati sa religijom imenujući je kao „opijum za mase“. Ishod ovog obračuna je svima vrlo dobro poznat. U tom obezboženju se išlo toliko daleko da su pojedine države proglašavane „ateističkim“! Zar takvi i slični zahtjevi nijesu fundamentalizam?

Ali, kao u mnogo čemu, takvi suludi zahtjevi mogu se čuti samo kad nas i gotovo nigdje više, posebno ne u civilizovanom svijetu gdje laička držav a ima mnogo veću tradiciju, ali i iskustvo preplitanja sakralne i svetovne egzistencije. Recimo, u Velikoj Britaniji kraljica nosi ustavnu titulu „vrhovnog guvernera Crkve Engleske“. Dakle, kraljica, iako ''na čelu'' Anglikanske crkve, nije nikakva smetnja sekularnoj držav i . Da ne govorimo o uticaju Vatikana na politički život u državama sa većinskim katoličkim stanovništvom ili o moći hrićanskih konzervativaca Republikanske partije SAD. Zar nije isključivo judaizam i njegove denominacije, kao čuvar nacionalnog koda Jevreja, zaslužan za vaskrsenje Izraela 1948. godine, posle dvije hiljade godina progonstva i lutanja. Zar nije Crkva stvorila i Crnu Goru? Zar Crkva Hristova ne traje u neprekinutom nizu preko dvije hiljade godina, a carstva i države nastaju i nestaju.

„Demohrišćanska politička opcija je u velikoj mjeri oblikovala politički ži vo t Evrope, naročito u periodu posle Drugog svjetskog rata. Veliki broj pokreta i partija u Njemačkoj (CDU/CSU), Francuskoj (MRP) i Italiji (DC), sa liderima Konradom Adenauerom, Robertom Šumanom i Alisom de Gasparijem, postavili su temelje današnje Evropske unije“.

Štaviše, u postsekularnom društv u, kome je, kaže ljevičar i ikona ateizma Jirgen Habermas, svojstven opstanak religije, granica između države i crkve postaje nestabilna. Religiozni građani više se ne mogu zatvoriti u zabran privatnog; oni žele da se njihova vjera vidi i u političkoj javnosti. Žele da učestvuju u političkim odlukama upravo kao vjernici, a ne samo kao apstraktni građani. Vrijeme ortodoksne sekularnosti je prošlo, a zajedno sa njim i iluzija Moderne da je religija u jednom prosvećenom svijetu osuđena na odumiranje.

Prema tome, stupidno je pitati se - da li je pojmove homo-religiosus i homo-politicus moguće odvojiti!

Nije politika tako benigna disciplina pa da je prepustimo na savjest političara- par tijaša, koji su problematičniji dio našeg društva. Politika je gotovo uvijek bilo to fatalno kretanje koje je određivalo, mnogo puta i zapečatilo, sudbinu čitavih naroda i država, tako da je poželjno da se njome svi bavimo, naročito crkveni oci kroz oštru ali etičku biblijsku riječ.

U vremenu kada je populacija, u duhu new age, dakako političkim odlukama, „napadnuta“ raznoraznim sektama, legalizacijom droga, istopolnim brakovima, neopaganizmom svake vrste... i kada je svakome dato za pravo da slobodno i javno ispoljava svoje osobenosti, neki “globalni provincijalci”' bi da protjeraju konzervativnu, moralnu i roditeljsko- strogu riječ naše Crkve. Ona mora da se čuje i u ime slobode koje su nam tako puna usta. Ko će bolje od naše Crkve da odgovori na traumatska pitanja disfunkcionalnosti savremenog trenutka, opšte kriminalizacije i dekadencije? Čini se da je njen najveći grijeh što stvari naziva pravim imenom, a čini se da je takav diskurs najčešće stran politici.

Ne samo što mi ne smeta kada moj duhovni pastir definiše i tumači našu zbilju, nego kao vjernik od njega tražim da se još intenzivnije odredi prema svim životnim pitanjima, političkim svakako. Na to, kao i većina stanovništva u Crnoj Gori koje sebe naziva vjerujućom, imam pravo.

( Duško Kovačević )