Grad u kojem je prije 130 godina prikazan film sad nema bioskop

Cetinje, nekadašnja prijestonica crnogorske kinematografije, grad u kojem je prije 130 godina prikazan film, otvoren prvi bioskop i snimljen prvi film, danas nema kino, a prema najavama aktuelne opštinske vlasti, ne zna se da li će Cetinjani, u skorije vrijeme imati prilike da u svom gradu vide neki film.

Portparol Prijestonice Miloš Prelević je “Vijestima” kazao da bi otvaranje bioskopa predstavljalo izuzetan doprinos gradskom životu i, sasvim sigurno, upotpunilo segmente zbog kojih taj grad ima status kulturne prijestonice države.

"Prijestonica Cetinje još tokom prošle godine započela je razgovore povodom otvaranja bioskopa. Za sada, može se reći da ta ideja nije neizvodljiva, te da je u tom pravcu razgovarano i o mogućem zajedničkom projektu sa Opštinom Budva, koja je, takođe, zainteresovana za otvaranje bioskopa", rekao je on.

Cetinjani su bili prvi u Crnoj Gori koji su snimani filmskom kamerom i prisustvovali nekoj filmskoj projekciji, a tu je snimljen i prvi film o Crnoj Gori. Priča o bioskopima na Cetinju počinje još 1902. godine kada je bečki putujući bioskop “Uranija” prikazao prvu predstavu, a 1907. godine otvoren je prvi bioskop u Zetskom domu.

Zahtjevna investicija

Danas, prema riječima portparola Prijestonice, treba ispuniti niz uslova kako bi bioskop bio ponovo otvoren. Prelević je rekao da je teško naći partnera koji bi podržao cijeli projekat, te da je problematična i finansijska opravdanost i održivost postojanja bioskopa na Cetinju.

" Svjedoci smo da bioskopi i u nekim većim crnogorskim gradovima, već godinama ne rade, a upravo ovih dana, mediji iz regiona izvijestili su kako će Niš, u kojem živi oko 180 hiljada ljudi, dobiti bioskop poslije skoro decenije... Stoga je jasno da je riječ o izuzetno zahtjevnoj investiciji", rekao je Prelević.

Nakon Prvog svjetskog rata u Vladinom domu, na Cetinju, dobrovoljno pozorišno društvo je otvorilo 1919. svoj bioskop.

U Prijestonici je 1908. godine otvoren prvi stalni kinematograf u kafani Lovćen, u kući Petka Pajovića, a nakon tri godine je u Zetskom domu otvoren i drugi bioskop koji je radio do početka rata 1914. godine. Danas, opština podržava filmske projekcije u Zetskom domu i svjesni su da “u kulturnoj ponudi grada doista fali taj segment”.

"Iz tog razloga, treba naglasiti i da lokalna uprava razmatra i pitanje organizacije ljetnjeg studentskog filmskog festivala u našem gradu", rekao je Prelević.

Po završetku Balkanskih ratova, krajem avgusta 1913, Glas Crnogorca javio je da je poslije duge pauze na Cetinju počeo sa radom kinematograf i da daje predstave tri puta nedjeljno. U to doba, na Cetinju je postojao stalni vojni bioskop, koji je redovno davao predstave za vojnike i građane.

Nakon Prvog svjetskog rata u Vladinom domu, na Cetinju, dobrovoljno pozorišno društvo je otvorilo 1919. svoj bioskop, koji je redovno prikazivao predstave, a od 1931. je radio u obnovljenom Zetskom domu.

Kino "Evropa"

Do kraja rata u okupiranoj Crnoj Gori nije bilo uslova za snimanje i prikazivanje filmova, pa je u tim godinama bioskop na Cetinju bio zatvoren.

Nakon oslobođenja počinje da se razvija domaća kinematografija. Od 1951, bioskop na Cetinju radi konstantno, a 1967. godine zbog slabe posjećenosti i teške finansijske situacije dolazi do krize, ali i dalje nastavlja sa projekcijama u Vladinom domu. Nakon par godina, bioskop je prebačen u kuću Marka Vujovića u Njegoševoj ulici i tamo je radio do kraja osamdesetih, pod imenom Kino Sloboda, kada je zatvoren.

Tek 1996. u zgradi sportskog centra počinje sa radom kino “Evropa” koji je radio par godina, a onda se opet gasi - i Cetinje do danas nema bioskopsku salu.

U opštini smatraju da je danas teško naći partnera koji ne želi komercijalnu varijantu, koja podrazumijeva isključivo blokbastere te da je “zaista nerealno očekivati da lokalna vlast sama održava bioskop”. Jedino što je realno je činjenica da kulturna prijestonica nema bioskop.

( Danijela Lasica )