Šverceri nafte koriste haos rata

U istočnoj sirijskoj provinciji Deir al Zor, mreža plemena i švercera koristi haos rata za ilegalnu trgovinu naftom, koja umanjuje nade Evropske unije za kupovinu sirove nafte od protivnika predsjednika Bašara al Asada.

Moćna plemena sunitskih muslimana su rasporedila naoružane borce oko postrojenja za proizvodnju i prenos nafte, koja su pala pod njihovu kontrolu i ugovaraju šverc i trgovinu, prema izvorima iz te provincije, piše u Rojtersovom izvještaju.

Navodeći da je Deir al Zor od ključnog značaja za sirijsku proizvodnju nafte, koja se više nego prepolovila u posljednje dvije godine, Rojters piše da otimanje naftne industrije komplikuje napore Zapada da pomogne finansiranje sirijske opozicije i da će dodatno otežati bilo kakvu buduću obnovu.

Malim tankerima se u Tursku švercuje hiljade barela nafte dnevno, rekao je Rojtersu radnik državne naftne firme, koji se predstavio kao Abu Ramzi.

Cijena barela zavisi od kvaliteta sirove nafte i troškova transporta, ali je oko osam hiljada sirijskih funti, nešto više od 50 dolara, kazao je izvor blizak švercerima u Deir al-Zoru.

Pokretne rafinerije

Neki bogati šverceri su posljednjih nedjelja počeli da koriste „pokretne rafinerije“ smještene na kamionima, za preradu sirove nafte u gorivo i druge proizvode. Pokretno postrojenje, koje košta do 230 hiljada dolara, može preraditi do 200 barela dnevno, stoji u izvještaju. Gorivo koje se krijumčari u Tursku, prodaje se za oko 50 odsto više nego u Siriji.

Komandanti pobunjenika, koje podržava Zapad i za koje se EU nadala da će imati koristi od prošlomjesečne odluke bloka da dozvoli kupovinu nafte od sirijske opozicije, priznaju da nemaju velike izglede da im pripadne dio trgovine.

Rojters navodi da moć plemena na duboko konzervativnom i tradicionalnom istoku države, i činjenica da imaju borce u mnogim različitim brigadama pobunjenika, čini plemenske lidere gotovo nedodirljivim.

Nusra front jedini rival plemena

Druga snaga u regionu je Nusra Front, povezan sa Al Kaidom, koji se sa plemenima dogovorio oko podjele plijena, otkrili su Rojtersovi izvori. Nusra Front koristi profit za kupovinu oružja i isplatu boraca.

Vojna komanda pobunjenika strahuje da bi svaki pokušaj preuzimanja kontrole nad naftnim poljima izazvao krvavi sukob i stvorio trajni ciklus plemenske osvete.

Njen prvenstveni cilj je da preuzme grad Deir al Zor prije nego što se pozabavi onima koje naziva „kradljivci nafte“ - novom klasom ratnih vođa koje povezuje nafta, novac i oružje.

Vojna komanda pobunjenika strahuje da bi svaki pokušaj preuzimanja kontrole nad naftnim poljima izazvao krvavi sukob

„To je veoma teško, ljudi su sada namirisali novac i moć koja dolazi sa njim. Neće se predati bez borbe,“ rekao je jedan pobunjenički komandant.

Izvor blizak jednom od najmoćnijih plemena u toj oblasti rekao je da je krah centralne vlasti nakon dvogodišnjeg rata u Siriji omogućio plemenima da postanu sve organizovanija i moćnija. „Oni neće dozvoliti nikome da takne naftovode,“ izjavio je.

U provinciji Dair al-Zor ima najmanje 11 naftnih polja a najveće, Al Tajem, je udaljeno šest kilometara od prijestonice provincije, koja se nalazi na rijeci Eufrat, uzvodno od granice sa Irakom.

Dok su se Asadove snage povlačile posljednjih mjeseci a pobunjeničke brigade fokusirale na preuzimanje grada Deir al Zor, moćni plemenski šeici su upali da popune bezbjednosni vakuum, navodi se u izvještaju.

Narod imao malu korist od nafte

Plemena su postepeno preuzimala izvore nafte a kako se u Turskoj nalaze stotine hiljada Sirijaca, bilo je lako stupiti u kontakt sa turskim biznismenima. Plemena su ubrzo uspostavila kontrolu i nad firmom za proizvodnju nafte u provinciji.

Rojters piše da su oko naftnih lokacija raspoređene desetine boraca, kao i vozila sa naoružanjem, da čuvaju nove izvore bogatstva.

Vlada i dalje ima uporište u toj oblasti. Asadove snage kontrolišu grad Deir al Zor i većinu naftnog polja Al Tajem. Dio nafte se i dalje ispumpava stotine milja zapadno do mediteranske rafinerije Banias, koju kontroliše vlada.

Stanovnici Deir al Zora, mahom pustinjske provincije, kažu da su za tri decenije imali malu korist od proizvodnje nafte i da i dalje žive od poljoprivrede.

„Sad kada ovdje više nema vlade, nafta se vratila nama, ali samo nakratko jer su je oteli banditi i plemena,“ rekao je žitelj koji se predstavio kao Mazen.

Novac štede u vrećama, zaboravili revoluciju

Narod koji je izgubio privilegije ogorčen je zbog bogaćenja naoružanih ljudi povezanih sa plemenima.

„Neki su toliko bogati da štede pare u vrećama. Neki imaju milione u sirijskim funtama. Ima ljudi koji su zaspali kao siromašni prodavci povrća a probudili se kao bogati šverceri nafte.“

Kod nekih su šanse za bogaćenje zasjenile raniju priču o zbacivanju Asada. Neki kupuju kuće, zemlju, neki se žene drugi put.

„To je sve sebičnost. Revolucija je nestala u Deir al Zoru od kada smo okusili naftu, to je prokletstvo,“ ispričao je komandant jedne od glavnih pobunjeničkih brigada u provinciji. Ilegalni naftni biznis ima i direktan uticaj na zdravlje, ispričali su stanovnici Deir al Zora.

Primitivni tankovi za destilaciju stvaraju oblak crnog dima iznad sela, izazivajući disajne tegobe. Jedan žitelj je rekao da neki ljudi pale naftu da bi je rafinisali.

„Pojavljuje se puno bolesti. Nekim ljudima su izašli čirevi. Ne nose nikakvu zaštitu, čak puše dok to rade.“

Galerija

( Angelina Šofranac )