"Sveci i grešnici" - zbirka priča Edne O'Brajen
Priče Edne O' Brajen upućuju na jednu naročitu vrstu irske proze, u kojoj se prikazuju životi ukliješteni između zagušujuće sigurnosti doma i privlačnosti bijega
Irska spisateljica Edna O'Brajen svjetsku slavu stekla je po raskošnoj prozi melanholične atmosfere, baveći se unutrašnjim životom žena, njihovim problemima u odnosima sa muškarcima, sukobom sa uskogrudom katoličkom sredinom, siromaštvom, alkoholizmom i osjećajem beznadežnosti.
Njen prvi roman “Provincijalke” (1960) bio je spaljen u Irskoj, a Edna O'Brajen je bila javno žigosana od strane sopstvene majke
Iz takvog narativnog miljea potiče i njena nova zbirka priča “Sveci i grešnici” nedavno objavljena kod zrenjaninske “Agore” u prevodu Viktorije Krombholc. Za ovu zbirku Edna O'Brajen je 2011. godine dobila međunarodnu nagradu za priču “Frenk O'Konor”.
Jedanaest priča zbirke “Sveci i grešnici” (Kraljevi rovova, Grešnici, Madam Kasandra, Crni cvet, Pljačka, Kauboj u duši, Zeleni žoržet, Zbrka na Menhetnu, Kišu pošalji korijenju mom, Moje dvije majke, Stare rane) sadrže mnogo seksa i prikazuju ljude koji su puni života i hrabro prkose smrti.
Njeni protagonisti su nesavršeni i ranjivi, puni snage, pri čemu se ogleda ona već karakteristična nježnost O'Brajanove, ovoga puta usmjerena ka činu i umjetnosti sjećanja. Priče Edne O'Brajen upućuju na jednu naročitu vrstu irske proze, u kojoj se prikazuju životi ukliješteni između zagušujuće sigurnosti doma i privlačnosti bijega.
Edna O'Brajen (1930, Irska), za koju američki pisac Filip Rot tvrdi da je najnadarenija žena koja danas piše prozu na engleskom, prije gotovo pola vijeka, književnu slavu je stekla subverzijom.
Edna O'Brajen objavila je još 25 knjiga pripovijedne proze, drama i eseja
Njen prvi roman “Provincijalke” (1960) bio je spaljen u Irskoj, a Edna O'Brajen je bila javno žigosana od strane sopstvene majke. “Provincijalke” su prvi dio istoimene trilogije kojoj pripadaju i romani: “Usamljena djevojka” i “Djevojke u bračnoj luci”.
Iako je rodnu Irsku napustila prije više od pedeset godina i dalje je prvenstveno preokupirana reminiscencijama iz djetinjstva kao i tematikom specifičnom za irsku književnost u kojoj se lako prepoznaje nasljeđe Džojsovih “Dablinaca”.
Smatraju je Solženjicinom irskog života – jedina je od rijetkih spisateljica koja je nastavila da piše kada su svi ostali zaćutali o tome šta znači biti Irkinja.
Edna O'Brajen objavila je još 25 knjiga pripovijedne proze, drama i eseja od kojih se izdvajaju: “Avgust je grešan mjesec”, “Mjesto iskona”, “Jedva sam te poznavala Džoni”, “Povratak”, “Kraj rijeke”. Pisala je i djela inspirisana životom književnih velikana: “Džejms Džojs” (biografija), “Virdžinija” (drama), “Zaljubljeni Bajron” (biografija).
( Vujica Ognjenović )