Porez na promet, ali banke da plate
Sekretar Udruženja banaka Mirko Radonjić ocijenio je da bi ideju trebalo pažljivo analizirati kao i da bi banke trošak vjerovatno prelile na svoje klijente
Ministarstvo finansija nema jasan stav o predlogu Socijalističke narodne partije (SNP) da se oporezuje platni promet kako bi se popunila državna kasa, dok u Udruženju banaka (UBCG), koje bi u tom slučaju platile ovaj namet, ocjenjuju da bi trošak vjerovatno prelile na svoje klijente.
U SNP-u su predložili da se uvede porez na finansijske transakcije, koji bi u prvoj fazi bio definisan kroz oporezovanje platnog prometa, po stopi od 0,1 odsto, čime bi se prihodovalo oko 20 miliona eura.
Platni promet predstavlja sva plaćanja između pravnih i fizičkih lica sa svrhom podmirenja dugova, odnosno naplate novčanih dažbina.
“Obim ukupnog platnog prometa u zemlji prošle godine je bio oko 20,8 milijardi eura, od čega je međubankarski 9,1 milijardu, a interni platni promet 11,7 milijardi eura. Ako bi sa minimalnom poreskom stopom od 0,1 odsto oporezovali platni promet na nivou 2012. godine, prihod za budžet bi bio oko 20 miliona eura. Šta to znači za javne finansije ne treba objašnjavati, osim podsjećanja da ukupni efekti nedavnog povećanja poreza na dohodak građana i prošlogodišnjeg poreza, popularno nazvanog “euro po euro”, ukupno su manji od efekata ovog poreza”, kazao je “Vijestima” poslanik SNP-a Aleksandar Damjanović.
Sekretar UBCG Mirko Radonjić ocijenio je da ideju o uvođenju poreza na platne transakcije treba pažljivo analizirati i detaljno sagledati sa svih aspekata uz realnu ocjenu svih argumenata koji prate tu namjeru.
“Povećanje bilo kog poreza, pa i eventualno uvođenje oporezivanja platnih transakcija je prije svega loš signal investitorima. Porez na finansijske transakcije koji su podržale neke članice EU ima za cilj da malo „utiša“ špekulante na tržištima kapitala i ne tangira građane i privredu, klijente banaka. Porez na platne transakcije je potpuno druga kategorija i ne postoji u zemljama okruženja. Dodatno oporezivanje bilo samo finansijskih transakcija ili čak svih transakcija u platnom prometu, mora uticati na banke i na klijente”, rekao je Radonjić.
U UBCG ne misle da je situacija u Crnoj Gori i EU takva da se može upoređivati i da se rješenja mogu jednostavno preslikavati.
“Bankarski sistem u Crnoj Gori se još bori sa nekvalitetnim kreditima, godinama unazad bilježi negativan rezultat poslovanja. Bojim se da bi svako novo opterećenje umanjilo efekte mjera stabilizacije koje su regulator i banke sprovodili u prethodnom periodu. Kao što je poznato, nedavno su uvedene takse „euro po euro“ pa je taj trošak prevaljen na klijente. Vjerovatno bi se i porez na platne transakcije na kraju prelio na klijente banaka”, istakao je Radonjić.
U SNP -u ocjenjuju da Centralna banka (CBCG) ima mehanizme u Zakonu o CBCG da onemogući bankama da taj trošak preliju na klijente.
“Članovima 14 i 32 zakona definisano je da CBCG uređuje i kontroliše platni promet, a članom 44 data je mogućnost uvođenja 'zaštitnih i drugih mjera' koje se mogu primijeniti prema bankama, slično kao i kod nedavnog ograničavanja maksimalnih kamatnih stopa”, objasnio je Damjanović.
On je dodao da je u 11 zemalja euro-zone u završnoj fazi uvođenja tog potreza, te da je on dobio podršku i Evropske komisije i Evropskog parlamenta.
„Uprkos velikom lobiranju banaka kod evropskih političara i žestokim kampanjama koje se vode preko pojedinih medija, a što sve imamo prilike da vidimo već na djelu i u Crnoj Gori“, kazao je Damjanović.
Pomoćnik ministra finansija Bojana Bošković pojasnila je da se taj porez u zemljama EU, u prvom redu, odnosi na tržišta hartija od vrijednosti i iznosi 0,1 odsto na trgovinu akcijama i 0,01 odsto na trgovinu finansijskim derivatima.
„Evropska komisija je u tom slučaju pošla od pretpostavke da se 85 odsto ciljanih transakcija odvija između finansijskih kompanija, te i da se desi da se jedan dio troškova prenese na krajnje korisnike, to neće biti nesrazmjerno. Dobrovoljni penzioni fondovi bili bi takođe obuhvaćeni porezom, ali će iznos biti 'vrlo ograničen' u slučajevima kad im je promet dionicama mali”, navela je Bošković.
Ona je dodala da se može zaključiti da se taj porez odnosi isključivo na tržišta hartija od vrijednosti, ali ne i na klasične transakcije u platnom prometu, te da se uvodi u zemljama koje imaju razvijena finansijska i međubankarska tržišta.
Ministarstvo: Potrebno napraviti analizu
U Ministarstvu finansija nijesu iznijeli jasan stav da li treba oporezovati platni promet. Pomoćnik Bojana Bošković je kazala da bi morali prethodno uraditi analize.
„Eventualnom uvođenju poreza na finansijske transakcije ili klasične transakcije u platnom prometu u Crnoj Gori morala bi da prethodi detaljna analiza koja bi, prije svega, uzela u obzir veličinu tržišta hartija od vrijednosti, obim transakcija na tom tržištu, vrijednost platnog prometa, vrijednost i obim platnih transakcija u kojima učestvuje država, efekat prelivanja poreza na građane...“, navela je Bošković.
Ona je kazala da tokom nedavne posjete misije MMF-a njeni predstavnci u razgovoru sa Ministarstvom nijesu iznosili stav o uvođenju poreza na transakcije u platnom prometu.
Na pitanje “Vijesti“ na kojim je dodatnim mjerama na prihodnoj i rashodnoj strani budžeta MMF insistirao nije jasno odgovoreno.
Na pitanje “Vijesti“ na kojim je dodatnim mjerama na prihodnoj i rashodnoj strani budžeta MMF insistirao nije jasno odgovoreno
„Bilo je riječi o postojećim i planiranim mjerama koje Vlada planira da sprovede na planu konsolidacije javnih finansija, a koje se tiču smanjenja javne potrošnje u dijelu smanjenja rashoda po osnovu zarada, zamrzavanja penzija, plana reorganizacije javne uprave, kao i o mjerama na prihodnoj strani, u smislu uvođenja kriznog poreza i aktivnosti na suzbijanju sive ekonomije“, kazala je Bošković.
Krizu da podnesu i oni koju su je izazvali
Damjanović je kazao da bi se oporezivanjem platnog prometa postigao dvostruki cilj.
“Brzo bi došli do potrebnog prihoda i uveo bi se princip pravednosti i solidarnosti u smislu da oni koji su i uzrokovali krizu, a to su finansijske institucije, podijele teret, sada i ekonomsko-socijalne krize čije posljedice trpi najveći broj građana i privrednih subjekata. Time bi i banke pomogle državi, kao što je njima država pomogla u periodu finansijske krize donošenjem zakona kojim je zaštićen i finansijski pomognut bankarski sektor i na taj način spasen od kolapsa. Porez na platni promet u zemlji bi osim jednostavnosti i efikasnosti u naplati, imao još jednu veoma važnu komponentu, a to je nemogućnost njegovog izbjegavanja. Naime, sve transakcije u platnom prometu su registrovane i ne postoji mogućnost utaje poreza”, istakao je Damjanović.
Galerija
( Marija Mirjačić )