Radio stanice "Bruškin" i "Homer": Talasi koji ne znaju za granice

Radio je prošao velik put od kraja 19. vijeka, kada je Nikola Tesla razvio i objavio način za proizvodnju radio-frekvencija i javno predstavio principe radija i prenos signala na velike daljine. Za taj pronalazak je 1897. godine dobio patent opisan kao “bežični prenos podataka”.

U međuvremenu je radio transformisan, pa danas umjesto klasičnih radio-stanica, posebno mlađa populacija, radije bira servise kao što su Last.fm, TuneIn Radio i Spotify...

Uz malo dobre volje i nekoliko klikova mišem, svako od vas može da pokrene i sopstvenu radio-stanicu na internetu. I umjesto da vas slušaju samo oni koji se nalaze u zoni pokrivenosti frekvencijom koja vam je dodijeljena, kada imate internet radio, granica nema, a vaš program može slušati bilo ko na bilo kojoj tački u svijetu.

Radio na internetu je fenomen koji se posljednjih godina ubrzano razvija i kome se svaki dan pridružuju nove stanice širom svijeta koje postaju dostupne na globalnoj mreži. Neki od zagovornika tog radio-servisa smatraju da je internet radio potpuno novi medij koji uklanja barijere proizvedene zakonskim ograničenjima, dok je samo pokretanje internet radija jeftino.

Osim što je njegovo osnivanje jednostavno, internet radio je među slušaocima popularan i zato što su oni često nezadovoljni muzikom na lokalnim, tradicionalnim radio-stanicama. Jedan takav radio je i Radio Bruškin.

Bruškin je sa radom počeo prošlog mjeseca. “Radi” u okviru internet stranice Bruskin.me, na kojoj posjetioci mogu pročitati različite sadržaje, koji se, prema navodima Tomislava Žegure, urednika sajta, ne mogu naći u većini crnogorskih mainstreem medija. Isto važi i za muziku koju slušaoci mogu čuti na Bruškinu, kaže on.

“Ljudi su danas zatrpani različitim medijima, naročito televizijom, koja u većini slučajeva ne nudi kvalitetne sadržaje, već služi drugačijim ciljevima”, objašnjava Žegura razloge za osnivanje Bruškin radio-stanice.

Tradicionalni radio je, mišljenja je on, izgubio na značaju kakav je imao nekad, ali zato širom svijeta postoje brojne internet radio-stanice koje su slušane.

“U današnje vrijeme kada postojeće tehnologije mogu da dopru do velikog broja ljudi, nema smisla ograničavati se nekom klasičnom radio ili TV tehnologijom koja će, čini se, ostati zapamćena kao simbol 20. vijeka”, kaže Žegura. Ali, dodaje on, prednosti interneta su ipak daleko veće...

Jasno je Žeguri da program medija koji isključivo koristi internet kao kanal za objavljivanje sadržaja, neće možda slušati oni koji se još uvijek oslanjaju na klasičan radio ili TV. Oni, dodaje on, i nisu ciljna grupa Bruškina.

“Naša ciljna grupa su mladi, ali i svi drugi ljudi drugačijeg pogleda na svijet i spremni za nešto novo”, objašnjava Žegura.

Kompas, organizacija koja je osnivač radija, inače radi sa mladima, a programom Bruškina žele da utiču na formiranje njihovog ukusa za muziku i kulturu, koji je, prema riječima Žegure, ozbiljno ugrožen.

“Čitav sajt Bruskin.me pruža određeni pogled na svijet i ugao posmatranja stvari koji se ogledaju kako u muzici, tako i u ostalim sadržajima sajta. Na njemu se mogu naći brojni prilozi o projektima za mlade, volontiranju, stipendijama, kao i intervjui sa ličnostima iz kulture i umjetnosti. Sve to zajedno formira zaokruženu cjelinu koja je zgodna za otkrivanje”, kaže Žegura.

Radio program na sajtu zasad je isključivo muzički, a urednik otkriva da će i emisije koje su sada u pripremi, biti muzičkog karaktera. Na Bruškinu se emituje rock’n’roll, u planu su emisije različitih žanrova, promocija mladih bendova, koncerti...

Redakcija Bruškina zasad broji pet članova, ali će, kako se sajt bude razvijao, i taj broj biti veći, kaže Žegura.

Nešto veća je redakcija Homera (kichomer.org), radio-stanica koja je prvenstveno namijenjena osobama sa oštećenjem vida.

“Za sada imamo skromnu ekipu saradnika: urednik radija, četiri saradnika na autorskim emisijama i dva montažera. To su skromni dometi limitirani sredstvima koje smo dobili na prošlogodišnjem konkursu za raspodjelu dijela prihoda od igara na sreću”, kaže Božidar Denda, direktor Biblioteke za slijepe Crne Gore.

Za razliku od Bruškina, program te stanice se može pratiti i putem Extra TV servisa Crnogorskog telekoma. Početak rada Homera vezan je za internet iz razloga nedostatka finansijskih sredstava da se drugačije dopre do publike.

“Internet radio je jedina opcija za koju smo se mogli opredijeliti na samom početku, jer nismo imali ni finansijskih sredstava, niti drugih uslova za pokretanje klasične radio- stanice”, objašnjava Denda.

Iako je, prema njegovim riječima, teško doći do publike, redakcija Homera je riješena da radi na duge staze, i da stremi većem broju slušalaca i boljem kvalitetu sadržaja koji taj radio emituje.

Osim sjajne muzike, Radio Homer se i sada može pohvaliti kvalitetnim sadržajem - temama iz kulture, emisijama kao što su radio-roman, radio-pripovijetka, radio-drama, kursevi stranih jezika, obrazovnim emisijama za djecu i omladinu...

“Slušanost nije na zavidnom nivou, ali vrijeme će donijeti rezultat kome težimo. Slušaoci su iz Crne Gore, ali ima i onih koji nas prate preko interneta i iz inostranstva. To su mlađi i sredovječni ljudi koji vole sadržaje i muziku koju emitujemo u našem programu”.

Obilježavajući Dan radija, UNESCO je u prošlogodišnjem izvještaju naveo da broj onih koji slušaju radio na internetu od 2000. godine svake godine bilježi rast od 27 odsto. Samo u Sjedinjenim Državama lani je bilo oko 80 miliona onih kojih su radio slušali preko interneta.

Bruškin čisti svijet oko sebe

“Bruškin se kod nas u Boki, a vjerovatno i još ponegdje na primorju, oduvijek koristio za čišćenje jače zaprljanih površina. 'Da nu mi to prođi bruškinom', govorilo se.

Bruškin je u suštini četka za ribanje, koju čine drvena drška i čvrsta vlakna kojom se čiste podovi i ostale zaista veće zaprljane površine. Čiste se do izglancavanja”, navodi se na sajtu Bruskin.me u tekstu koji objašnjava značenje imena sajta i radija. Današnje društvo i svijet su zaprljani, priroda i okruženje se zagađuju, vrijednosti u kojima čovjek odrasta su čudne i izvrnute, a mladi ljudi izrastaju u neslobodne i opterećene individue, dodaje se u opisu.

“Naš Bruškin je ovaj web sajt koji nam služi da čistimo ova teška 'zaprljanja' drugačijim sadržajima, koji su tu da oplemene, zapitaju, navedu na razmišljanje i kvalitetno zabave. Online radio izdanje pruža obilje dobre i kvalitetne muzike, dok sadržaji web sajta direktno upućuju na rješenja i pokazuju da je drugačiji, zdraviji i kvalitetniji način života tu pred nama”, stoji u objašnjenju. Radio Bruškin je nastao kao rezultat projekta “Virtuelni informator za mlade”, koji NVO “Kompas” ostvaruje uz finansijsku podršku Opštine Kotor.

Radio za 21. vijek

“Prvu internet radio-stanicu, Internet Talk radio, pokrenuo je Karl Malamud 1993. godine. Dvije godine kasnije pojavila se prva full­time stanica koja je funkcionisala samo na internetu, Radio HK, a njen programski sadržaj bio je baziran na muzici nezavisnih muzičkih sastava. Godine 1999, kompanija MyCaster4 plasirala je na tržište alat koji je omogućavao svakome da producira i ponudi publici sopstveni netcast u trajanju od 10 minuta”.

“Ovaj softver je bio više nego jednostavan - u suštini bio je to MP3 plejer, veoma sličan Winampu, koji je simultano sa korisnikovim slušanjem muzike slao stream na MyCaster web sajt. MyCaster bi potom taj stream uključivao na listu na svom sajtu, omogućavajući drugim korisnicima da mu pristupe. Ovaj besplatni servis omogućavao je čak i korisnicima koji su posjedovali minimalno tehničko-tehnološko predznanje da jednostavno pokrenu sopstvenu internet radio-stanicu”, navodi se u radu “Radio revolucija - radio za 21. vijek”, autorke Ane Martinoli.

Neke od prednosti internet radija koje Martinoli navodi su: dostupnost programa uvijek i na bilo kojem mjestu; multimedijalnost - uz slušanje programa, korisnici mogu da, zahvaljujući internetu, dobiju i informacije o voditeljima, programu, čak i virtuelnu šetnju kroz stanicu, širok izbor stanica, veća interaktivnost sa slušaocima, dvosmjernost u komunikaciji -nerijetko se slušaocima nudi mogućnosti setovanja muzičkih plejlista i kreiranje personalizovanog programskog sadržaja koji će biti ponuđen drugim korisnicima.

( Damira Kalač )