Neplatiša prosječno duguje 600 eura za struju
Elektroprivreda potražuje oko 110 miliona od kompanija, ustanova, Kombinata aluminijuma..., a 120 miliona od domaćinstava
Ukupan dug crnogorskih potrošača električne energije Elektroprivredi (EPCG), bez Kombinata aluminijuma, iznosi oko 185 miliona eura i otprilike je na istom nivou kao i prošle godine.
Najveći dio duga, više od 120 miliona odnosi se na građane, a ostatak od oko 65 miliona na preduzeća, ustanove bez Kombinata aluminijuma, saopšteno je „Vijestima” iz državne elektroenergetske kompanije.
Prema posljednjim javnim podacima, dug Kombinata aluminijuma iznosi oko 44 miliona eura. Sa uračunatim dugom te kompanije, EPCG ukupno potražuje oko 230 miliona eura.
Računajući prema sadašnjem ukupnom dugu domaćinstava i broju brojila onih građana koji redovno ne plaćaju struju (oko 200.000) ispada da svako u prosjeku duguje oko 600 eura.
U praksi, dok su građani izloženi redovnom isključenju sa mreže zbog dugovanja za struju (dva neplaćena računa ili najčešće se toleriše do oko 300 eura duga), veći i veliki potrošači nijesu toliko na udaru “makaza”. Često je tako i zbog dogovora Vlade i većinski državne EPCG, kojom upravlja italijanski A2A, preko poravnanja dugova. Jedan od posljednjih primjera je to što je 15 miliona duga KAP-a za struju prebijeno sa neplaćenim porezima i doprinosima energetskih kompanija koje su učestvovale u tom poravnanju.
Iz EPCG su saopštili da pojedinačne podatke o dugovanjima ne mogu saopštavati, pozivajući se na Zakon o zaštiti potrošača kojim je zabranjeno odavanje podataka bez saglasnosti potrošača.
„EPCG je u interesu da objavi podatke dužnika, ali riječ je o zakonom zabranjenom postupku”, saopštili su iz te kompanije.
Zvanično nije poznato ko su najveći pojedinačni dužnici među građanima i u privredi. Prema nezvaničnim informacijama, značajan je broj privilegovanih, odnosno onih kojima je godinama dozvoljavano da nagomilavaju dugovanja, bez obzira što su finansijski jači od većine građana. Od dolaska italijanske kompanije A2A, djelimično je prekinut takav odnos, koji je dominirao pod palicom državnih kadrova u EPCG.
Ažurnost je dokazivana u isključenjima “običnih” domaćinstava, koja u većini slučajeva nemaju novca da redovno plaćaju račune, zahvaljujući ekonomskom ambijentu u državi. Primjedbe potrošača se često odnose na to što “makaze” kod domaćinstava brže rade nego, primjera rada, kod KAP-a čija je uprava puštena da nagomila dug, zbog čega je i EPCG lošije poslovala.
U EPCG tvrde da “nema privilegovanih”, već da od svih potrošača naplaćuju i pokušavaju da naplate dug.
U EPCG tvrde da “nema privilegovanih”, već da od svih potrošača naplaćuju i pokušavaju da naplate dug
Iz elektroenergetske kompanije ocjenjuju da je trend povećanja dugovanja iz prethodnog perioda za utrošenu električnu energiju skoro zaustavljen, „dok je naplata dugovanja vrlo složen problem, sa kojim se suočava ne samo Crna Gora, već, generalno, gotovo sve zemlje regiona”.
„Osnova problema naplate je recidiv prošlosti i neizgrađena svijest da je električna energije roba kao i svaka druga, i da se potrošeno mora platiti da bi se obezbijedilo stabilno napajanje. Država je uvoznik električne energije te stoga neredovni potrošači opterećuju funkcionisanje kompanije i usporavaju održavanje i modernizaciju mreže, što je naša obaveza i prema redovnim potrošačima”, saopštili su iz EPCG.
EPCG je, dodali su iz kompanije, u prethodnom periodu intenzivirala isključenja neredovnih platiša, “u interesu same kompanije, ali i države i potrošača koji redovno izmiruju svoje obaveze”.
„EPCG potraživanja štiti od zastarijevanja redovnim utuživanjem potrošača koji imaju zaostali dug za električnu energiju, a shodno roku koji predviđa Zakon o obligacionim odnosima”, istakli su iz kompanije.
Pojedinačno, najveći broj dužnika EPCG ima u opštinama sa najvećim brojem mjernih mjesta, odnosno u Podgorici, Nikšiću i Baru.
„Prosječan dug po domaćinstvu je najveći u nikšićkoj opštini i prelazi iznos od 600 eura, u Podgorici oko 580 eura i na Cetinju oko 500 eura, dok najniži prosječan dug za električnu energiju imaju domaćinstva u Tivtu i Pljevljima”, rekli su iz EPCG i dodali da Zakon o zaštiti potrošača zabranjuje davanje podataka o potrošaču bez njegove saglasnosti.
Poseban problem je sa KAP-om zbog neplaćanja struje. Državni Montenegrobonus duguje devet miliona EPCG. Problem je to što ta kompanija nema formalan ugovor o snabdijevanju sa KAP-om pa je zasad taj dio za EPCG praktično nenaplativ. Kombinat trenutno nema zvaničnog snabdjevača električnom energijom, ali je dobija od Crnogorskog elektroprenosnog sistema (CGES), koji nema ovlašćenja za to, kako je ukazano na skupštinskom Odboru za ekonomiju.
Nepoznat je i precizan iznos mjesečnog duga KAP-a za struju, jer prema regulisanoj cijeni on iznosi oko 3,5 miliona eura, a cifra bi drugačija bila da je po ugovoru.
O dugu KAP-a nedavno je razgovarano i na sastanku predstavnika Vlade i A2A, na kojem je zaključeno da se problem mora riješiti što prije, kako bi poslovanje EPCG bilo stabilizovano.
Budžetu od takse oko 2,3 miliona za sedam mjeseci
Budžet Crne Gore dobija oko 330.000 mjesečno po osnovu krizne takse na električno brojilo, koja je potrošačima počela da se naplaćuje od 7. jula. Prema informacijama iz EPCG, oko 2,3 miliona eura je uplaćeno državnom budžetu za sedam mjeseci, odnosno od jula do kraja januara. Ta računica ne sadrži one kojima je odbijena taksa sa računa.
Za sedam mjeseci, tvrde u EPCG, uspjeli su da naplate oko 800.000 eura od redovnih platiša kojih je 120.000, a “budžetu se redovno uplaćuje cijeli iznos, s tim što je kompanija mjesečno za preko 200.000 eura u minusu dok ne uspije da naplati fakturisanu utrošenu električnu energiju”. Taksu na električno brojilo naplaćuje EPCG, a potom prihod uplaćuje državnoj kasi.
„Zaključno sa januarom ove godine, ukupan broj kupaca koji su oslobođeni od plaćanja takse je 13.268 dok je ukupan povraćaj taksi 44.590 eura. Pozivamo sve kupce koji imaju pravo na izuzeće od plaćanja takse na tarifno brojilo, da to svoje pravo iskoriste”, poručili su iz EPCG.
Prema nezvaničnim informacijama “Vijesti”, među najvećim pojedinačnim dužnicima su i Komesarijat Vlade za raseljena lica
Prema Zakonu o taksama, za eliminisanje takse sa računa mogu se prijaviti vlasnici primarnih stambenih objekata, odnosno onih u kojima stanuju, i korisnici prava iz socijalne zaštite. Osim takse od po euro za električna brojila, građanima se od julskih računa prošle godine naplaćuje i po euro za svaku aktivnu SIM karticu i priključak kablovske televizije.
Vladin Komesarijat nije platio skoro 800.000
Prema nezvaničnim informacijama “Vijesti”, među najvećim pojedinačnim dužnicima su i Komesarijat Vlade za raseljena lica (izbjegličko naselje Konik) koji za struju duguje blizu 800.000 eura. Klinički centar ima dug od oko 350.000, dok lokalni vodovodi u Podgorici skoro 400.000 eura.
Cetinjsko preduzeće Vodovod i kanalizacija duguje oko 2,7 miliona eura za struju. Najavljeno je da je prijestonica Cetinje preuzela obavezu da, u saradnji sa Vladom, preuzme taj dug prema EPCG.
Redovne platiše i rate
Na pitanje koliko ima redovnih platiša, iz EPCG kažu da ih u kategoriji domaćinstava trenutno ima oko 120.000, ili oko 35 odsto, dok je kompanija 7.000, ili 21 odsto redovnih platiša u toj kategoriji. Navode da je veće interesovanje građana da izmiri svoj dug na rate, odnosno, da sa EPCG potpišu protokol za plaćanje električne energije.
„Taj broj je povećan, što je pokazatelj da se povećava i broj potrošača koji žele da redovno izmiruju svoje obaveze. U prošloj godini, broj sklopljenih protokola bio je 15.059 dok smo za nepuna dva mjeseca sa potrošačima već potpisali 2.308 protokola u 2013. godini”, kazali su iz EPCG i podsjetili da redovne platiše imaju pravo na mjesečni popust na račun od deset odsto i učešće u nagradnoj igri, što, vjeruju, dodatno motiviše dužnike da izmire svoje obaveze prema EPCG.
Galerija
( Rajko Milić, Ivana Gudović )