Lan: Prava namirnica za zdravlje
Važno je da se postigne dobra srazmjera omega – 3 i omega – 6 polinezasićenih masnih kiselina
Poslije susama, lan je logičan nastavak. Uzgajan je još u praistoriji zbog ulja, a Egipćani su od stabljike počeli da proizvode platno. Nekoliko “stavki” ga svrstava među supernamirnice. Od oligoelemenata, tu su: fosfor, kalcijum, kalijum, cink, selen, mangan.
Biljni hormon lignin ima antioksidativno i antikancerogeno dejstvo. Smatra se da umanjuje aktivnost estrogena, koji je važan u malignim procesima, a to je značajno za prevenciju i kao podrška u liječenju raka dojke, kao i prevenciju tumora prostate i debelog crijeva.
Njemačka biohemičarka Johana Budvig došla je do vrlo značajnih saznanja o ulozi lana i lanenog ulja u terapiji malignih bolesti. U sjemenu lana i lanenom ulju nalaze se esencijalne polinezasićene masne kiseline (naše tijelo ih ne proizvodi, a one su mu neophodne). To su omega – 3 i omega – 6 masne kiseline. Alfa – linoleinska kiselina (ALA) se u tijelu pretvara u eikosapantensku (EPA) i dokosaheksensku (DHA). Ove kiseline se nalaze i u ribljem ulju.
Važno je da se postigne dobra srazmjera omega – 3 i omega – 6 polinezasićenih masnih kiselina. Omega – 3 kiseline smanjuju zapaljenske procese (kod artritisa, na primjer), dok omega – 6 kiseline doprinose zapaljenju. Smatra se da omega – 3 kiseline poboljšavaju koncentraciju i sprečavaju depresiju. U ishrani bi trebalo da bude 2 – 4 puta manje omega – 6 u odnosu na omega – 3 kiseline, a neki podaci kažu da ih bude 14 – 25 puta više!
Upravo su ove kiseline značajne za sprečavanje nastanka oboljenja srca i krvnih sudova, jer utiču na procese zgrušavanja krvi. Njima možemo da pridružimo i dijetna vlakna iz sjemena lana, koja utiču na snižavanje nivoa holesterola u krvi i na smanjenje tjelesne mase.
Sluz koja se oslobađa kada se sjeme lana prelije vodom može da bude rješenje za problem zatvora, kada se koristi na duže staze. I sad imam još samo toliko prostora, da nabrojim u kojim sve situacijama lan dobro dođe: kod gastritisa, za detoksikaciju – vezuje teške metale; kod ekcema, psorijaze, akni, opekotina – pomaže regeneraciju ćelija kože.
Laneno sjeme ima fini, orašast ukus i vrlo se dobro uklapa u mnoge kombinacije – salate, kuvano povrće, žitarice, peciva. Pripremite električni mlin za kafu ili mlin za sjemenje, jer je njegova opna teška za varenje i potrebno je da se smrvi.
Može da se koristi nemljeveno, ali treba dobro da se sažvaće, uz veće količine vode. Ako se melje, to treba da se radi neposredno prije upotrebe, jer lako oksidiše. Kao čaj – sjeme lana se prelije vrućom vodom, ostavi da odstoji 1 sat, pri čemu se oslobađa sluz.
Ulje lana se dobija hladnim cijeđenjem. Za razliku od sjemena, ne sadrži lignine, ni celulozu i ima nešto manje magnezijuma, kalijuma i selena.
Ulje ne obrađujte termički, već ga koristite za prelivanje salata ili kao dodatak mliječnim napicima, na primjer.
( Dr Biljana Savić )