Kada je nafti potrebna dodatna zaštita i kakvo je naše gorivo

Hladnoće ne utiču samo na ljude, već i na motore automobila, posebno kada se radi o dizel agregatima. Za razliku od benzina, dizel gorivo pri izuzetno niskim temperaturama može da postane gusto i da se u njemu stvore kristali voska, što dovodi do začepljenja filtera goriva i nemogućnosti rada motora, što je posebno izraženo kod starijih vozila kod kojih sistem napajanja gorivom nije dovoljno toplotno izolovan.

“Parafin u dizel gorivu predstavlja problem na vrlo niskim temperaturama”, kaže Hari Hartkorn, inženjer u njemačkoj kompaniji za proizvodnju motornih ulja i aditiva Liqui Moly. “Zbog toga se u gorivo stavljaju zaštitna sredstva koja pomažu da se granica pojave ovog efekta što više pomjeri.

“Kada je napolju previše hladno, to jest kad se temperatura spusti ispod -10 ili -15 stepeni, nafta se polako pretvara u žele”, objašnjava Hartkorn. Razlog je upravo parafin, vosak koji je neophodan u dizel gorivu. On ne predstavlja nikakav problem tokom ljeta, ali u hladnoj nafti taj vosak počinje da se pretvara u čvrstu materiju.

“Njegovom kristalizacijom nastaje blokada u filteru goriva. Motor tada ne može da dobije gorivo i samim tim ne može da radi. To generalno nije razlog za paniku, jer kompanije koje distribuiraju gorivo tokom zime, dizel obogaćuju specijalnim aditivima”.

“Ako dizel nije obogaćen aditivom tokom najhladnijih dana u godini, ili dođe do iznenadnog pada temperature, u pomoć treba prizvati aditive, koji se mogu kupiti na većini pumpi ili u prodavnicama auto-djelova”, kaže Hartkorn. “U zavisnosti od kvaliteta dizel goriva, taj aditiv će spustiti granicu želiranja nafte čak do dodatnih 10 stepeni”.

Ovaj aditiv obavezno treba sipati na prazan ili poluprazan rezervoar u količini koja je naznačena na pakovanju, a zatim dopuniti goriva na pumpi tako da rezervoar bude pun. Na ovaj način se obezbjeđuje najbolje miješanje aditiva sa naftom. Vrlo važno je i da aditiv sipate prije nego što dođe do zgušnjavanja goriva i blokade filtera, jer nakon toga on ne pomaže. U tom slučaju ćete morati da čekate da otopli, da biste mogli da pokrenete motor.

“Najbolje je tada vozilo ubaciti u zagrijanu garažu. Ni pod kojim uslovima ne smijete pokušavati da razrjeđujete dizel gorivo benzinom da bi ga ponovo doveli u tečno stanje”, upozorava Hartkorn.

“Moderni dizel motori ne tolerišu takvu mješavinu. To bi moglo da dovede do oštećenja sistema za ubrizgavanje i pumpe goriva. Eksperimenti sa spoljašnjim zagrijavanjem rezervoara ili vodova goriva su takođe vrlo opasni. U najgorem slučaju može doći čak do požara”.

Zavisi od izolacije

Ni u razvijenim evropskim zemljama kao što je Njemačka, standardi u ovoj oblasti nijesu baš sasvim definisani. Bar tako pokazuje najnovije testiranje Njemačkog automobilskog kluba (ADAC), koji je radio ispitivanje na četiri pumpe u različitim pokrajinama na modelu opel insignija.

Prema laboratorijskim testovima, goriva zadržavaju otpornost na zimske uslove do sljedećih temperatura: Agip (-29°C), Aral (-26°C), Shell (-23°C) i Total (-31°C). Aralova nafta je u insigniji potpuno želirala na -19°C, a Agip i Shell na -22°C. ADAC je došao do zaključka da vozač ne može da se pouzda čak ni kada proizvođač goriva istakne temperaturu otpornosti zimskog dizela.

Granica otpornosti, dakle, zavisi od samog vozila i dizajna sistema dovoda goriva. Kada je kod insignije i golfa 6 isprobao gorivo sa specifikacijom do - 23 stepena Celzijusa, ADAC je došao do zaključka da je golf 6 sa tom naftom bio upotrebljiv do -28 stepeni, a insignija je blokirala već na -22 stepena Celzijusa, iako oba vozila imaju grijanje filtera goriva.

Obavezan aditiv

Međutim, kada smo na nekoliko pumpi u Crnoj Gori pitali da li se u dizel gorivu nalazi ovaj aditiv, većina radnika na stanicama nije znala da odgovori na pitanje. Na jednoj od njih smo čak i od poslovođe na pumpi dobili savjet da za svaki slučaj sipamo aditiv iz bočice.

Zato smo se odlučili da uzmemo po uzorak dizel goriva sa četiri pumpe u Crnoj Gori i probamo da ih testiramo u uslovima koji vladaju u ekstremnim hladnoćama. Stavili smo gorivo u plastične boce, koje smo ubacili na nekoliko sati u komoru u zamrzivaču, u kojoj je, po podacima proizvođača uređaja, temperatura oko 18 stepeni ispod nule.

Nakon što smo izvadili boce iz zamrzivača, otkrili smo da je gorivo još uvijek u tečnom stanju, ali da se prilično zgusnulo, skoro do nivoa kašastog soka, što bi moglo da oteža protok kod slabije izolovanih sistema.

Ističemo da ovaj test nijesmo sproveli da bismo ocijenili tačnu temperaturu i količinu aditiva u gorivu, već da bismo mogli da vam damo preporuku u slučaju da se zaputite u ekstremno hladna područja, a ona glasi: obavezno sipajte dodatni aditiv.

( Saša Marković )