Pernata lepeza na oviraptorovom repu

Otkrića fosila pernatih dinosaurusa u Mongoliji, čak i gigantskih, navela su paleontologe da u protekle dvije decenije potpuno izmijene pristup izučavanju i obrade fosila.

Pokazalo se da je dotadašnja metoda čišćenja i konzerviranja fosilizovanih ostataka zapravo uklanjala i eventualne tragove perja.

Nauka je polagano stvorila novu sliku o izgledu izumrlih reptila, koja je pokazala da je stvarnost prije 70-80 miliona godina bila mnogo drugačija, odnosno, “raznobojnija”.

Riječ je o velikoj promjeni, jer smo do prije samo dvije decenije imali potpuno drugačiju sliku daleke prošlosti. O tome svjedoče slavna filmska ostvarenja “Park iz doba jure” u kojima nam je ponuđena prilično vjerodostojna predstava izumrlih reptila, s tim što su bili potpuno “ogoljeni”.

Nova saznanja govore da je stvarnost bila drugačija, što znači da ćemo u nekom budućem filmu tog žanra gledati gigantske reptile u potpuno drugačijem izdanju. Sa više ili manje perja jarkih boja, prekrivenih prugama i ostalim “ukrasnim” repertoarom, koji priroda izdašno oblikuje.

Nedavna ispitivanja fosilizovanih kostiju repa dinosaurusa dovela je istraživače sa Univerziteta u Alberti do novog otkrića - neki pernati dinosaurusi koristili su perje na repu da bi privukli partnere, baš kao što to čine današnji paunovi i ćurani. Istraživanje je objavljeno u naučnom časopisu Acta Palaeontologica Polonica.

Jedna “ogoljenija” varijanta oviraptora

Istraživač na Univerzitetu u Alberti, paleontolog Skot Persons, analizirao je neobično sjedinjenje pršljenova na vrhu repa kod četiri različite vrste dinosaurusa, međusobno odvojenih i po 45 miliona godina u evolutivnom razvoju.

Persons kaže da sjedinjeni završni pršljenovi u repovima grupe dinosaurusa zvane “oviraptori” čine grebenastu strukturu, nalik oštrici.

“Struktura se zove pigostil”, kaže Persons. “Među današnjim životinjama imaju je samo ptice.”

Istraživači kažu da fosili “similikaudiptera”, ranog oviraptora, otkrivaju da se perje širilo iz pomenute stopljene kosti na vrhu repa. Similikaudipteri se ne smatra letećim dinosaurusom i Persons tvrdi da je perje njegovoga repa evoluiralo u novu funkciju – stvarajući od repa pernatu lepezu.

Nije pronađen nijedan fosilni ostatak perja s fosilima oviraptora koji su uslijedili nakon Similikaudiptera, ali Persons kaže da još uvijek postoje jaki dokazi da su imali pernate repove. Ukazuje da su i kasniji oviraptori imali istu strukturu repa kao i pernati similikaudipteriks, te da su prema tome i repovi kasnijih oviraptora još uvijek služili istoj svrsi, mahanju pernatom lepezom repa.

Umjetnička vizija - izgleda da je praistorijska stvarnost bila mnogo “raznobojnija”

Persons ističe da hipotezu o oviraptoru i njegovom mahanju repom podržava i struktura kostiju repa kao i struktura repnih mišića. Pojedinačni pršljenovi su na bazi oviraptorovog repa bili kratki i brojni, što ukazuje na veliku fleksibilnost. Na osnovu disekcija repova modernih reptila i ptica, Personsova rekonstrukcija repnih mišića toga dinosaurusa otkrila je da su oviraptori imali sve što je potrebno kako bi stvarno mogli da protresu svoje repno perje. Veliki mišići širili su se niz rep i imali su dovoljan broj širokih spojnih tačaka na pršljenovima kako bi energično pokretali repno perje oviraptora s jedne strane na drugu i gore-dolje.

Oviraptori su bili dvonožni dinosaurusi koji su već prošli kroz glavnu diversifikaciju od iskonske, mesojedne porodice dinosaurusa. Bili su biljojedi koji su obilazili djelove današnje Kine, Mongolije i Alberte tokom razdoblja krede, završnoga razdoblja dinosaurusa.

“Do tog su trenutka razni dinosaurusi koristili perje za let i izolaciju od hladnoće. Ovo nam pokazuje da su od kasne krede dinosaurusi koristili perje na način na koji to čine moderne ptice danas”, kaže Persons.

Rekonstrukcija izgleda oviraptora

Osim pernate lepeze na vrhu repa, oviraptor je imao i istaknute kosti krijeste na glavi, za koje Persons smatra da su vjerovatno imale ulogu u obredima parenja dinosaurusa.

“S obzirom na krijestu na glavi i mahanje repnom pernatom lepezom, oviraptori su imali sklonost vizualnom egzibicionizmu”, zaključuje Persons. S.Č.

Paleontolozima je sve jasnije da su neke vrste dinosaurusa imale raznobojno perje i krijeste, kao i kitnjaste repove

( Vijesti online )