Svemoćni internet

Nabavio sam kompjuter da igram šah, a kad su mi prijatelji kazali da na internetu ima mojih tekstova, priključio sam se i na Internet. Našao sam sve moje tekstove objavljene u feljtonima “Pobjede, “Dana”, “Vijesti”.

Učenici petog razreda ne moraju da kupuju obaveznu lektiru “Igralište u parku”, a može se naći i prepričana lektira. U Hrvatskoj su, uz priču “Čamac za žabe”, objavili na internetu i metodsku obradu te priče. U Srbiji su dva puta metodski obradili poznatu priču “Pisak lokomotive”.

Knjiga “Bar kroz vjekove” nekima se dopala, pa su četiri puta prepisali svih 240 strana. Na internetu se nalaze i kompletne knjige “Samozvani barski sultan”, “Lučonoše prosvjete” i “Starobarske anegdote”.

Najčitaniji je tekst “Barski nadbiskupi kao pisci”, koji je preveden na poljski jezik. Ispod teksta o Popu Dukljaninu nalaze se svakojaki komentari.

Prvi: Ko je zapravo Pop Dukljanin? Da li i na osnovu čega treba prihvatiti njegove podatke kao verodostojne, često ga ljudi citiraju a nikada nisam naišao na ove podatke o njemu.

Drugi: Izvor je “digitalna biblioteka crnogorske kulture” koju treba uzeti sa velikom rezervom. Sam Barski ljetopis ili popularnije Ljetopis Popa Dukljanina, je mnogo puta osporavan a vjerodostojnost mu je praktično nemoguće provjeriti... Treći: Čim sam video montenegrina od svega mogu poverovati samo u verodostojnost imena Grgur, ostalo je sve njihova bujna mašta.

Neka Milunka je prepisala tekst o Jeleni Balšić sa svim greškama koje su nastale prilikom prenošenja na Internet. Neki istoričar joj skreće pažnju na greške: “Da li su ovo greške ili nešto novo?

Godina rođenja je navedena kao 1269. umjesto 1369. I ovo srpskom vladajućom dinastijom (njena majka Milica bila je kći kralja Vukašina a Kraljević Marko bio joj je unuk). Otkud sad ovo?

Dobro, Milunka, da li si ovo pročitala prije nego si napisala, ili kopirala? Milunka: Godina rođenja, da, jeste ovdje pogrešna, ali nije ni 1369, nego 1366, vjerovatnije. A Jelena jeste kćerka kneza Lazara. Istoričar: Dobro, te godine. A ono da joj je majka Milica kćer kralja Vukašina i da joj je Kraljević Marko ujak? Da li je i to greška? Pa nemoj svašta prepisivati. Milunka: Da, naravno, kneginja Milica nije kćerka kralja Vukašina, to je greška. Pogriješila sam u brzini, greška je ispravljena. Šta si toliko navalio. Bitnije su druge stvari, prvo, da ljudi uopšte saznaju za njih.

Izgleda ni Milunka ni istoričar nijesu shvatili da pogrešno piše njena majka, a treba njegova majka, to jest majka Đurđa II Stracimirovića Balšića.

Zbog moje greške nastao je pogrešan toponim Babin Vir. Prije dvadesetak godina moj prijatelj Branko Zenović, tadašnji glavni urednik muzičkog programa Radija Crne Gore, rekao mi je da je od svoje babe čuo da se Paštrovići prostiru od Kufina do Babinog Dola.

To nijesam odmah zapisao, nego tek kad sam stigao kući. Umjesto Babin Do zapisao sam Babin Vir. Kad je u podgoričkoj “Pobjedi” objavljen moj feljton “Paštrovska hronika”, Branko je došao u moju kancelariju i izgrdio me što sam izmijenio ime Babinog Dola. No bilo je kasno da se greška ispravi. Feljton je prenesen na Internet. Pošto je tada to bio jedini tekst o Paštrovićima, mnogi su ga prepisivali i citirali.

Tekst na Fejsbuku “Paštrovići” počinje tekstom “Krajnji južni dio Boke Kotorske, od rta Zavale do Spiča, ili kako se kaže u narodu – od Babina Vira do Kufina...” U tekstu “Susret sa crnogorskim iseljenicima” autor kaže da su se Kažanegre “prema starim zapisima, davno doselili iz piperskog sela Crnci na području od Kufina do Babinog Vira”.

U tekstu “Paštrovska kuća” kaže se da Paštrovići obuhvataju južni dio opštine Budva od “Babinog vira” na zapadnom dijelu bečićke plaže do brda Kufina iznad Buljarice.

Izgleda da je autoru bio sumnjiv toponim Babir vir, pa ga je napisao pod navodnicima. U “Pobjedi” 5. aprila 2011. u tekstu “Paštrovska, a ne paštrovićka”, opet se pominje Babin Vir.

Moga prijatelja, dugogodišnjeg direktora Barske gimnazije, jedva sam razuvjerio da ne postoji toponim Babin Vir kod Bečića.

Mnogi su to prepisali od riječi do riječi. U polemici na internetu se tvrdi: “ima Franića Srba. To ti pouzdano tvrdim. Porijeklo vode od crnogorskog plemena Paštrovići u priobalnom pojasu od Kufina do Babinog Vira kod Bečića”. U “Glasu javnosti” piše da se “Crnogorsko pleme Paštrovići okupilo pedeset peti put u Petrovcu na moru... Od Kufina do Babina Vira, ili od Rafailovića kod Budve do Buljarice – to su Paštrovići”.

U Montenegrini istoričaru Jovanu Vukmanoviću u studiji “Paštrovići” pripisuju moju grešku: “Oblast Paštrovića zahvata krajnji južni dio Boke Kotorske, od Rta Zavala do Spča ili, kako se to kaže u narodu “Od Babina Vira do Kufina, i između Jadranskog mora i Crmnice”. Čak i ekciklopedija Vikipedija tekst o Paštrovićima počinje rečenicom: “Paštrovići su srpsko pleme u Crnogorskom primorju...

Plemenska opštinska teritorija im se prostirala od Rta Zavale do Spiča ili drugačije rečeno od Kufina do Babina Vira što čini nekih 17,5 kilometara”. Na drugom mjestu enciklopedija Vikipedija kaže da su “Paštrovići crnogorsko pleme nastanjeno na Crnogorskom primorju između Kufina i Babinog Vira koji se pod ovim imenom prvi put spominju 1355. godine”.

Ima još mnogo primjera da je upotrijebljen moj pogrešan toponim. Ja sam se u štampi izvinio svima koji su nasjeli na moju grešku. Ali ni ja, niti iko drugi ne može izbrisati nepostojeći toponim Babin Vir. Eto šta sve može Internet!

( Milenko Ratković )