Orbanov marš u Evropu

Samo dva mjeseca nakon nadmoćne, treće uzastopne izborne pobjede, mađarski premijer V. Orban nalazi se na vrhuncu svoje moći i uticaja - ne samo u Mađarskoj, već i u Evropi. Ojačan novim izbornim pobjedama desničarskih, populističkih političara u Austriji i Italiji, ojačan i azilantskom krizom koja trenutno dijeli Evropu, on nastupa s do sada neviđenim političkim samopouzdanjem. Njegov cilj je da zaustavi migracije i useljavanje u Evropu, okonča period liberalizma i od EU napravi mrežu politički uglavnom suverenih hrišćanskih nacionalno-konzervativnih država.

Izraz Orbanovog samopouzdanja jeste i usvajanje ustavnih amandmana u mađarskom parlamentu, koji, prema mišljenju mađarskih i međunarodnih stručnjaka, potkopava demokratiju i vladavinu zakona u Mađarskoj, čak i više nego što do sada. Amandmani su usvojeni 20.6, uprkos tome što je Savjet Evrope zatražio od Mađarske da sačeka mišljenje Venecijanske komisije.

Osim toga, čak je i Evropska narodna stranka (EPP), čija je članica i Orbanova stranka Fides, izrazila uzdržanost u vezi nekih zakonodavnih projekata u Mađarskoj. Ali sam Orban je u utorak... sve to odbacio: „Mi imamo većinu za usvajanje tih izmjena, pa ćemo ih i usvojiti“.

Zakonodavne i ustavne izmjene izvorno su uvedene u Parlamentu pod nazivom „Stop Soroš“ i usmjerene su protiv tzv. Ilegalne migracije i useljavanja. One nose ime američkog milijardera mađarsko-jevrejskog porekla, jer on navodno podržava ilegalnu migraciju i useljavanje u Evropu, ali one zapravo nema nikakve veze s Džordžom Sorošom.

Na osnovu tih izmena, svako ko, kao NVO ili kao pojedinac, „podstiče useljavanje“, recimo „izgradnjom mreža“ ili tako što „proizvodi i deli informativni materijal“, mora da računa sa zatvorskom kaznom u trajanju do jedne godine. Pritom su formulacije tako široke da se, recimo, distribucija neutralnih letaka o azilu već može smatrati krivičnim delom.

Paralelno s tim, Ustav je dopunjen još jednim dodatkom: „Strano stanovništvo ne može se naseljavati u Mađarskoj“. To je preventivno usmjereno protiv svih svropskih kvota za preraspodjelu izbjeglica. Dalje ustavne izmjene obavezuju državu na zaštitu mađarskog identiteta i kulture.

Osim toga, iznenada je najavljen, ali još nije usvojen, tzv. „poseban porez za useljavanje“ za civilne organizacije. U budućnosti će one, ako namjeravaju da se bave pitanjima azila, migracija ili useljavanja, morati da plate 25% poreza na sve svoje prihode.

Ali nisu samo teme poput azila, migracija i useljavanja predmet novih zakona. U budućnosti će i sloboda okupljanja takođe biti ograničena zakonom. „U interesu očuvanja javnog reda i mira, država može u pojedinačnim slučajevima da obezbijedi pravnu zaštitu domaćinstvima“, glasi novi odlomak iz ustavu. Na taj način će se prije svega spriječiti demonstracije pred domovima političara, ali načelno, država takođe može i da zabrani skupove u nekim drugim naseljenim mjestima.

Osim toga, vlada uvodi novu strukturu u pravosuđu - upravne sudove. To bi navodno trebalo da rastereti sudstvo. Međutim, prema mišljenju aktivista za ljudska prava, tu je više riječ o proširenju vladinog uticaja na pravosuđe. Konačno, beskućništvo će biti kažnjivo - „boravak na javnim površinama u cilju stanovanja je zabranjen“, ubuduće stoji u Ustavu.

Usvajanjem tih odredbi, premijer Mađarske otvara novi front protiv EU i svojih kritičara, i to usred evropske azilantske krize. To koliko se Orban osjeća jakim pokazuje i činjenica da je on taj koji sada postavlja ultimatume - a ne, kao što je to do sada često bio slučaj, EK u Briselu ili njegove stranačke kolege iz EPP. Tokom vikenda, on je u komemorativnom govoru Helmutu Kolu u Budimpešti, nagovijestio da će, stvaranjem nove „sveevropske porodice stranaka protiv imigracije“, spriječiti isključivanje svoje stranke Fides iz EPP. Ona bi, kako je rekao, mogla da ima dobre izglede za uspjeh na evropskim izborima 2019. Ipak, Orban se za sada ipak zalaže za ostanak Fidesa u EPP.

Da velika evropska politika više ne dopire do Orbana, spoznala je njemačka kancelarka A. Merkel: prema informacijama DW iz krugova bliskih vladi, ona će se početkom jula sastati sa Orbanom. Bio bi to spektakularan preokret, nakon što su njemačko-mađarski odnosi u posljednje tri godine sve više približavali tački zamrzavanja. Kancelarka je tu prekretnicu nagovijestila početkom juna... kada je rekla da

Mađarska na spoljnoj granici sa Srbijom „u neku ruku radi i za nas“.

U komentaru vladi bliskih novina „Mađar idok“ u srijedu je objavljeno: „Premijer Mađarske, zemlje sa deset miliona stanovnika, simboličan je kontrapunkt evropske politike kancelarke Merkel. U Evropi duvaju novi vjetrovi“.

(Deutsche Welle)

( Keno Fersek )