Očekujmo ove godine komete vidljive golim okom

Već 10. januara pored zemlje će proći asteroid Apofis, imenovan po egipatskom bogu tame. Odstojanje na kojem će proći kraj naše planete je relativno veliko – 15 miliona kilometara.

Ipak, astronomi će sa uzbuđenjem pratiti prolazak asteroida, prikupljaće podatke o putanji pomoću optičkih teleskopa i radara – jer Apofis će se vratiti 13. aprila 2029. godine, a tada će proletjeti na svega 30.000 kilometara od zemlje.

To znači da će ovaj asteroid od nekih 300 metara širine, za 16 godina biti bliže planeti Zemlji od njenih satelita namijenjenih komunikaciji. Takođe, postoje šanse od 1:100.000 da će Apofis udariti u Zemlju 2036. godine – više o tome znaće se kada prođe ovog januara.

U februaru će u objektivu teleskopa biti i drugi asteroid koji nema tako pompezno ime – 2012 DA 14 je znatno manji od Apofisa (oko 40 metara u prečniku) i ne zadaje glavobolje naučnicima iako će proći na samo 24.000 kilometara od Zemlje.

Asteroidi poroznog sastava sasvim se dezintegrišu ukoliko uđu u Zemljinu atmosferu – jedino oni sa metalnim sastavom mogu da "prežive" let kroz atmosferu i naprave krater. Ukoliko bi neki veličine 2012 DA 14 i udario u Zemlju – efekat bi bio samo regionalan i ne bi uticao na cijelu Planetu.

Ipak, opomena je dovoljna da NASA i ESA (Evropska svemirska agencija) ozbiljno razmatraju i eventualnu odbranu od prijetnji iz kosmosa – u februaru će odgovarajući komitet UN dati svoje preporuke.

Komete vidljive golim okom

Desetog marta bismo svi mogli da doživimo spektakl na nebu. Tada će proći kometa Pan-STARRS koja će, predviđaju stručnjaci, sa sjeverne hemisfere biti vidljiva golim okom.

Ova kometa koja stiže iz udaljenih djelova Svemira, najprije će proći kroz perihel (tačku u Sunčevoj orbiti najbližu samom Suncu), a onda kroz sazvježđe Ribe i Andromeda.

Smatra se da Pan-STARRS ima impresivan rep i da će svim posmatračima načiniti pravi vizuelni ugođaj. Posljednja kometa koja je mogla da se posmatra golim okom bila je Hejl-Bopova kometa koja je bila vidljiva 1997. godine.

Još impresivnija mogla bi da bude kometa ISON koja će putovati oko Sunca 28. novembra. Njeno ledeno tijelo biće na svega dva miliona kilometara od Sunca (Zemlja je udaljena 150 miliona kilometara), što znači da će se velike količine leda topiti.

Sa Zemlje će to, usred dana, izgledati kao bjeličasti trag oko Sunca. Ako kometa preživi toliku vrelinu, onda bi njen sjaj mogao da se zadrži i do novogodišnjih praznika koji će nas uvesti u 2014. godinu.

Jedno prstenasto i jedno totalno pomračenje Sunca

Pomračenja će ove godine biti relativno skromna – 25. aprila djelić punog mjeseca (1%) biće zaklonjen Zemljinom sijenkom. Ovo pomračenje moći će da vide posmatrači u Evropi, Africi, velikim djelovima Azije i Australije.

U maju (9. i 10) biće mnogo zanimljivije i to posmatračima iz Australije, Indonezije i centralnog Pacifika – njima će se ukazati „vatreni prsten“ Sunca. U pitanju je prstenasto pomračenje koje znači da će Mjesec biti tačno između Zemlje i Sunca, ali tako da optički ne zakloni cijelo Sunce, već samo njegov centralni dio. Ostatak zvijezde tada djeluje kao vatreni prsten.

Trećeg novembra uslijediće jedino totalno pomračenje Sunca u 2013. godini. Ovom prilikom je Mjesec takođe tačno na liniji Zemlja-Sunce, ali bliže površini Zemlje. Zato posmatrači uopšte ne vide Sunce. Ovoga puta ovaj fenomen moći će da se vidi sa Atlantika, ali i iz Gabona, Konga, Ugande i Kenije. Djelimično će moći da ga vide i ostali Afrikanci, istočni djelovi SAD, sjeverni dio Južne Amerike, sam jug Evrope i Arabijsko poluostrvo.

Evropski satelitski roj

April je u kalendaru ESA zaokružen crvenim flomasterom – tada će evropska agencija lansirati tri satelita, koji čine sistem „Roj“.

Ova tri satelita građena su u Fridrihshafenu, a trebalo bi da izvrše do sada nezamisliva istraživanja Zemljinog magnetnog polja. Sateliti su spremni za lansiranje već godinu dana, ali odlaganje je nastalo zbog problema sa ruskim raketama koje treba da postave „Roj“ u orbitu.

Kina planira da pošalje letjelicu sa posadom do svoje svemirske stanice Tjangong.

Postoje politički napori da se Kinezi, kao partneri, priključe Međunarodnoj svemirskoj stanici (ISS) – do sada su SAD tako nešto kategorički odbijale.

U ISS-u je stanje redovno – ESA ponovo šalje astronauta. U pitanju je Italijan Luka Parmitano koji će šest mjeseci izvoditi eksperimente u svemirskoj laboratoriji Kolumbus. Njemac Aleksander Gerst, takođe astronaut ESA, otputovaće u šestomjesečnu misiju na ISS 2014. godine.

( Deutsche Welle )