Virtuelne obdukcije, revolucija u oblasti forenzičke medicine

Uzrok smrti se do sada mogao utvrditi isključivo otvaranjem tijela preminulog. Međutim, procedura koju su razvili švajcarski forenzičari nudi nove detalje o nečijoj smrti. Ona bi mogla pomoći i u identifikovanju prethodno neregistrovanih ubistava.

Bračni par je sjedio za kuhinjskim stolom kada se supruga iznenada požalila na tešku glavobolju. Skočila je sa stolice, zavrištala a zatim se srušila na pod. Suprug je, međutim, odlučio da pozove hitnu pomoć kada ona više nije disala. U ovom slučaju, istražitelji su imali samo jedno pitanje: Šta je muž učinio supruzi? Njihov iznenađujući zaključak glasi da joj suprug ništa nije učinio i da je jedino kriv za iznenađujuću nezainteresovanost za stanje svoje supruge.

Forenzičari-naučnici sa Instituta za forenzičku medicinu pri Ciriškom univerzitetu dijagnostifikovali je mala aneurizma u njenom mozgu i krv u likvoru, što ukazuje na činjenicu da njena smrt nije bila nasilna. U drugom slučaju, ciriška policija tragala je za oružjem kojim je ubijena jedna žena. Patolozi su otkrili sitne čestice metala u predjelu njene brade. To otkriće je na kraju dovelo policiju do corpus delicti: kuhinjskog noža.

Da bi riješili oba slučaja, nije bilo dovoljno da samo otvore grudne koševe ovih žena – što je standardna procedura prilikom klasične obdukcije. Da bi proučili okolnosti koje su dovele do smrti, naučnici nisu vršili klasičnu obdukciju. Umjesto toga, pročavali su trodimenzionalne snimke tijela žena koji su pohranjeni u njihovom kompjuteru.

Ovaj metod, kombinacija snimaka sa kompjuterske tomografije (CT), magnetne rezonance (MRI) i površinskog skeniranja tijela, dobio je ime „virtuelna obdukcija“.

Efektniji metod

Uz pomoć virtuelne obdukcije, stručnjaci sada mogu da dobiju nove i fascinirajuće detalje o stanju unutrašnjih organa preminulih. Oni pronalaze frakture i krvarenja koja nisu otkrivena klasičnom obdukcijom.

Stručnjaci hvale novi metod koji bi, u najmanju ruku, mogao da dopunjava klasičnu autopsiju. Glavna ideja glasi da nakon skeniranja tijela, radiolozi ukazuju forenzičarima na abnormalnosti koje su primijetili na ekranu.

"To omogućava forenzičarima da efikasnije planiraju obdukcije“, rekao je Dominik Vičman, specijalista za opštu medicinu na Univerzitetskoj bolnici u hamburškom okrugu Ependorf. Stučnjaci pri američkom Federalnom istražnom birou (FBI) u posljednje vrijeme putuju u Švajcarsku da bi se divili obdukcijama koje se vrše na Cirškom univerzitetu.

Naučnik Mišel Tali ovaj skup uređaja naziva „Virtobot“. Ideja o virtuelnoj obdukciji počela je sa ubistvom jedne žene i neodgovorenim pitanjem da li ju je ubica pretukao na smrt čekićem ili francuskim ključem.

Kada je prvi put pokušao da riješi ovu misteriju uz pomoć kompjutera, Tali i njegovo osoblje su i dalje bili smješteni u jednoj hladnoj zgradi na kampusu Univerziteta u Bernu. „Zimi smo se smrzavali, a toplotu su jedino ispuštali kompjuteri“, kaže radiolog Štefen Ros.

"Revolucija"

Do proboja je došlo sa preseljenjem na Univerzitet u Cirihu i novcem koji im je ostavio jedan bogati oftalmolog. Međutim, ova tehnologija našla je slab prijem u profesionalnim krugovima.

„Kritikovali su kao da smo enfant terrible forenzike“, rekao je Tali. Stariji patolozi su ovu ideju smatrali „sra*em“, prisjeća se Tali.

Osim Karitea, tri od ukupno 35 instituta za forenzičku medicinu u Njemačkoj sada vrše virutelne obdukcije. Međutim, obavi se samo mali broj zato što nema dovoljno obučenih tehničara

Međutim, mlađa generacija forenzičara, koja je vremenom preuzela rukovodeća mjesta u većini institucija, bila je daleko otvorenija prema novoj tehnologiji. Mihael Cokos, glavni forenzičar u berlinskoj bolnici Karite, nedavno je naručio manju verziju Virtobota. „Koristimo verziju koju siromašni grad-država kao što je Berlin može da priušti“, kaže Cokos.

Mogućnosti skeniranja tijela, zajedno sa otkrićem genetskog mapiranja i analize vlasi, opisuje kao „revoluciju za forenzičku medicinu“.

„Da su (bivši njemački političar) Uve Baršel ili (pjevač) Kurt Kobejn prošli kroz CT skener, danas ne bismo postavljali pitanja o njihovoj smrti“, smatra Cokos.

Osim Karitea, tri od ukupno 35 instituta za forenzičku medicinu u Njemačkoj sada vrše virutelne obdukcije. Međutim, obavi se samo mali broj zato što nema dovoljno obučenih tehničara. U njegovoj laboratoriji u Cirihu, Tali ne bi mogao da upravlja mašinama bez podrške radiologa i inženjera kao ravnopravnih partnera.

Opadajući broj autopsija

Štaviše, virtuelne obdukcije mogle bi dovesti do promjene u klasičnim autopsijama. Danas većina porodičnih ljekara odlučuje da li je uzrok smrti neke osobe prirodan ili nasilan. Međutim, ova praksa je diskreditovana u Njemačkoj. Cokos sumnja da oko pola svih počinjenih ubistava trenutno biva „zanemaren“. Problem pripisuje ljekarima koji prosto nisu usavršili ovu oblast ljekarske profesije ili na nju ne gledaju dovoljno ozbiljno.

Za razliku od instituta za forenzičku medicinu, obdukcije se više ne vrše u bolnicama. Kada kancelarija državnog tužilaštva naredi forenzičku obdukciju u navodnom slučaju ubistva, patolog može samo da obavi kliničku obdukciju uz dozvolu porodice preminule osobe.

U posljednje dvije decenije, zabilježen je drastičan pad broja obavljenih kliničkih obdukcija u Njemačkoj.

Svega oko tri odsto svih preminulih osoba biva otvoreno kako bi se ispitalo stanje unutrašnjih organa. Glavni razlog je taj što porodice često odbijaju da dopuste otvaranje tijela svojih bližnjih. To nije slučaj kada je u pitanju virtuelna obdukcija.

Na njihovo zadovoljstvo, švajcarski istražitelji su takođe otkrili da će pomoću ove nove metode biti sve manje u kontaktu sa krvlju, kao što je bio slučaj planinara koji je poginuo u švajcarskim Alpima. Na osnovu dijagnoze koju je Talijev tim donio, utvrđeno je da planinar ima razbijenu lobanju, frakturu kičmene moždine i slomljenu potkoljenicu – a sve to preko kompjuterskog ekrana.

Preveo i priredio Miloš Rudović

( Frank Tadeuz )