Budva: Soliter niče na antičkoj nekropoli?

Temelji budućeg jedanaestospratnog solitera, poslovno-apartmanskog kompleksa “Budva-centar“ na mjestu nekadašnjeg supermarketa “Roda”, neće smjeti da budu postavljeni, sve dok prethodno ne budu obavljena neophodna arheološka istraživanja, stav je bivše direktorke JU „Muzeji, galerije i biblioteka“ i odbornice opozicionog Demokratskog fronta Lucije Đurašković.

Ona je zatražila da se hitno obustave svi radovi i spriječi eventualno uništenje vrijednog kulturnog blaga koje se, kako tvrdi, tu nalazi.

Najavljena izgradnja prve višespratnice u samom jezgru metropole turizma, na samo 50 metara od Starog grada, probudila je “duhove” u “usnuloj Budvi“.

Osim mještana naselja Gospoština, koji se protive izgradnji apartmana za prodaju, i nasljednici najvećeg budvanskog dobrotvora Toma Luketića, zatražili su obustavu radova, jer je zemljište pripadalo legatu Luketića koji je ostavljen za školovanje djece.

I dok ruska kompanija “MCG Montenegro”, koja je kupila zemljište od grada i firme “Pantomarket”, iščekuje dobijanje građevinske dozvole, Opština je suočena sa velikim protestima građana.

Najavljena izgradnja prve višespratnice u samom jezgru metropole turizma, probudila je “duhove” u “usnuloj Budvi“

Rusi, koji stoje i iza projekta “Dukljanski vrtovi” na Zavali, predvidjeli su izgradnju poslovno-stambenog kompleksa, ukupne površine 6.000 kvadrata.

Sa lokacije je već uklonjen supermarket i obavljeni zemljani radovi.

“U odgovoru na odborničko pitanje koje je u prvom planu postavilo mogućnost arheološkog istraživanja i eventualnog očuvanja bogate kulturno-istorijske baštine na lokaciji nekadašnjeg 'Vračara', odnosno doskorašnje samoposluge 'Roda', gdje se obavljaju pripremni radovi za izgradnju, ovom prostoru neprimjerenog solitera, dobili smo ohrabrujući stav od Uprave za zaštitu kulturnih dobara Crne Gore, a proslijeđen posredstvom Sekretarijata za društvene djelatnosti Opštine Budva, koji, ako se bolje promisli, poput mnogih stvari kod nas, ne znači ništa. A, ne znači ništa zato što se hipotetički najavljuje da je neophodno izvršiti arheološka istraživanja zbog neposredne blizine kompleksa lokaliteta antičkih nekropola, jednog od najznačajnijih na cjelokupnom mediteranskom prostoru, a da se, istovremeno, ne pokreće nikakva hitna konkretna aktivnost i ostaje na nivou apstraktnih formulacija koje zapravo omogućavaju dalju devastaciju realno moguće prisutnosti novih otkrića od najveće arheološke vrijednosti”, istakla je Đurašković. To, dodala je ona, “potvrđuje i novoobjavljena studija jednog od najeminentnijih arheologa dr Čedomira Markovića 'Antička Budva - nekropole/istraživanja iz 1980-1981. godine'”.

“Ovaj istup Demokratskog fronta treba shvatiti kao najhitniji apel institucijama, nažalost, poznatim po neproduktivnim rješenjima i praznim formulacijama, da se postupa shodno Zakonu o zaštiti kulturnih dobara Crne Gore i zaustavi dalji opšti sunovrat kulturnih vrijednosti, posebno kada je riječ o kulturnoj baštini koja Budvu izdvaja kao jedan od najznačajnijih evropskih arheoloških nalazišta. No, bageri nastavljaju dalje, bez nadzora, da rovare, jer arheološke kulturne vrijednosti za budvanske graditelje XXI vijeka, kao i za, na žalost, brojne takozvane 'kulturne radnike', predstavljaju beznačajnu činjenicu koju treba na mah razoriti i što prije zaboraviti. Zato, još jednom insistiramo da nadležni najhitnije upute kompetentni tim stručnjaka koji će, dok još ima vremena, nadgledati i arheološki ispitati navedeni prostor”, navela je Đurašković.

Opština: Lokacija nije arheološki značajna

Sekretarka za društvene djelatnosti Rajka Špadijer navela je da je Opština, imajući u vidu da se u neposrednoj blizini nalazi antička nekropola, jedno od najznačajnijih evropskih nalazišta, na vrijeme proslijedila dopis upravi.

“Planskim dokumentima Opštine Budva baziranim na smjernicama izdatim od Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture, lokacija na kojoj se nalazi trgovački objekat 'Roda', nije tretirana kao arheološki ili potencijalni arheološki lokalitet. Međutim, s obzirom na to da se predmetna lokacija nalazi u neposrednoj blizini dva zaštićena arheološka lokaliteta i da u prethodnom periodu nije istražena, uticala je na naše mišljenje o sprovođenju sondažnih istraživanja. U tom smislu, procjena uprave o sprovođenju sondažnih istraživanja prije početka izvođenja građevinskih radova na predmetnoj lokaciji proizašla je iz dosadašnjeg iskustva koje pokazuje da se sondažna istraživanja mogu sprovesti u veoma kratkom periodu, za od dva do tri dana, u odnosu na situacije kada se prilikom izvođenja građevinskih radova dođe do slučajnih otkrića nalaza od arheološkog značaja, što najčešće zahtijeva obustavu radova na duži period”, navela je Špadijer.

Zakonom je jasno propisano da je, ukoliko naiđe na značajne arheološke iskopine, izvođač radova dužan da odmah obustavi radove

Međutim, dodala je ona, imajući u vidu da navedena lokacija nije tretirana kao arheološki značajna u navedenim smjernicama Republičkog zavoda i planskim dokumentima, kao i odredbe Zakona o zaštiti kulturnih dobara, “izvođač radova na predmetnoj lokaciji je dužan jedino da poštuje član 87 navedenog zakona koji reguliše pitanja slučajnih otkrića, odnosno obaveze izvođača radova ukoliko prilikom izvođenja radova naiđe na nalaze od arheološkog značaja”.

Uprava na potezu

Zakonom je jasno propisano da je, ukoliko naiđe na značajne arheološke iskopine, izvođač radova dužan da odmah obustavi radove, zaštiti to arheološko nalazište od oštećenja i odmah obavijesti Upravu za zaštitu kulturnih dobara.

Uprava je dužna da jedan dan od dana obavještenja, u zavisnosti od toga o kakvim je nalazištima riječ, obustavi radove ukoliko smatra da su nađena značajna arheološka nalazišta, a koja može trajati najduže 30 dana, ili da dozvoli nastavak gradnje, ali da obezbijedi odgovarajući nadzor arheologa koji ima istraživačku licencu.

Galerija

( Vuk Lajović )