Izgradnja Južnog toka - Evropa u makazama Gasproma

Rusija gradi svoju poziciju isporučioca zemnog gasa za Evropu. Izgradnjom gasovoda Južni tok, Moskva umanjuje svoju zavisnost od tranzitne zemlje – Ukrajine i podriva evropsku projekat – Nabuko, prenosi "Deutsche Welle".

Vladimir Putin dolazi lično. Za predsjednika koji je uspon Rusije u energetsku super silu proglasio glavnim zadatkom, danas će biti postavljen još jedan miljokaz na tom putu.

U blizini turističkog mjesta Anapa na obali Crnog mora, danas će biti postavljene prve cijevi Južnog toka. One će najprije 900 kilometara ići pod vodom, a u blizini bugarske luke Varne izlaze na površinu. Odatle bi ruski gas trebalo da protiče preko Srbije, Mađarske i Slovenije, sve do Italije.

Ovaj projekat vrijedan milijarde eura realizuje ruski energetski koncern Gasprom koji sa 50 odsto učestvuje u konzorcijumu Južnog toka. Dalji vlasnici su italijanski koncern ENI sa 20 odsto, francuski EDF i njemački Vintershal – svaki po 15 odsto.

Predsjednik nadzornog odbora konzorcijuma je bivši gradonačelnik Hamburga Hening Fošerau. Prema zvaničnim navodima, projekat bi trebalo da bude završen do kraja 2015. a onda bi godišnje njime trebalo da se transportuje do 63 milijarde kubnih metara gasa.

Nova strategija Gasproma

Riječ je o gotovo istoj količini gasa koja trenutno, preko Ukrajine, dolazi u Evropu. Ukrajina je do sada bila glavna tranzitna zemlja za ruski gas. Preko gasovoda koji su postavljeni još u vrijeme Sovjetskog saveza, u Evropsku uniju je stizalo oko 80 odsto izvezenog gasa iz Rusije.

Sa planiranih 16 milijardi eura, Južni tok je duplo skuplji od Sjevernog toka

Ali ta su vremena prošla. Roland Gec koji je godinama u berlinskoj fondaciji "Nauka i politika" bio stručnjak za Rusiju, ukazuje da je riječ o "novoj strategiji" Gasproma. Cilj tog energetskog koncerna pod kontrolom ruske države jeste da se "pod vodom, gasovodima, zaobiđu tranzitne zemlje".

Kao prvi projekat 2011. je realizovan projekat Sjeverni tok, koji ruski gas, preko Baltičkog mora, transportuje direktno za Njemačku. Južni tok predstavlja drugi korak, u pravcu juga, ukazuje Gec. Na geografskoj karti, ti naftovodi izgledaju kao makaze u kojima se nalazi Evropa.

Sumnje u ekonomičnost

U novim brošurama konzorcijuma Južnog toka, Ukrajina se uopšte ne spominje. Minulih godina su ruske isporuke gasa za Evropu više puta prekidane zato što su se Rusija i Ukrajina sporile oko cijene gasa. Ukrajina sebe vidi kao žrtvu nove ruske energetske politike zato što će izgubiti prihode od tranzita.

Ipak, ekonomičnost projekta Južni tok je sporna. Sa planiranih 16 milijardi eura, Južni tok je duplo skuplji od Sjevernog toka. Ukrajinska vlada stoga ukazuje da bi modernizacija već postojećeg naftovoda sa 4,5 milijardi eura bila znatno jeftinija.

Nejasno je i kako će se ubuduće razvijati situacija kada je riječ o potražnji ruskog gasa.

"Južni tok gradi se u trenutku kada je evropsko tržište gasa na prekretnici", kaže Roland Gec.

"Potražnja i dalje raste, kako se i prognoziralo, a razlog za to jeste da bi novi izvori energije, kao što je biološki gas, tržište učinili netransparentnim", ocjenjuje taj ekspert.

Rusiji je to poznato i u Kremlju su optimisti. "Čak i ako bi se potražnja smanjila, doći će bolja vremena", izjavio je ljetos Vladimir Putin.

Galerija

( Vijesti online )